Noam Chomsky – Direniş Üzerine Notlar (2024)

‘Direniş Üzerine Notlar’, Noam Chomsky ile yapılmış bir dizi röportajı bir araya getiriyor.

Chomsky burada, barışı ve gezegeni bekleyen tehditler, pandemi politikaları, sınıf mücadelesinin aldığı yeni biçimler, ABD’nin emperyalist politikalarının dünyayı nasıl şekillendirdiği gibi konuları tartışıyor.

Kitaptan bir alıntı:

“Karl Marx, yüzeyin hemen altında yer alan devrimci bir ruh imgesine sahipti. Başladığımız yere, David Hume’a dönecek olursak, iktidar rızaya dayanır. Ancak bu rızanın altında, ‘ben bunu gerçekten istemiyorum’ diyen bir insan akımı vardır. Bir efendi tarafından yönetilmek istemiyorum. Ve bunun kırılması için fazla bir şey gerekmez. Ve bunu başardığında, bir toplumu gerçekten ileriye götürecek türden değişimlere sahip olursunuz. Yani, o eski köstebek orada yuvalanıyor. Ve birçok yöne gidebilir.

Bence Marx’ın eski köstebeği yüzeyin hemen altında. Bunu düşünmek için bir fırsat varsa, bir efendiye tabi olmak zorunda olmadığınızı, kendi hayatınızı yönetebileceğinizi, kendi girişimlerinizi yürütebileceğinizi fark etmek için, bu yüzeye çok yakın olmaya devam ediyor. Ben çocukken büyük buhran sırasında yapılan iş bırakma eylemleri, patronlara ihtiyacımız yok, burayı ele geçirip kendimiz yönetebiliriz demeye yönelik bir adımdı ki bu doğru.

İşte o zaman tutumlar değişti ve New Deal önlemlerine olan destek nüfus genelinde gerçekten arttı. İşte o zaman yüksek mahkeme tüm New Deal önlemlerini engellemeyi bıraktı. Sermaye kesimleri şunu fark ettiğinde, bakın, kendimizi bu yükselen gelişmelere uydurmak zorundayız, yoksa başımız gerçekten belaya girecek. Ve bence bu ortaya çıkmaya devam ediyor. Bahsettiğim yeni ekonomi projesi bu yönde ilerliyor ve kendi işletmelerinizi yönetebileceğinizi söylüyor. Bu işletmenin Çin’e taşınıp taşınmayacağına New York’taki bankacılar karar vermek zorunda değil.”

  • Künye: Noam Chomsky – Direniş Üzerine Notlar, röportajlar: David Barsamian, çeviren: Birsen Altaylı, Zeynep Berkem, Scala Yayıncılık, siyaset, 237 sayfa, 2024

Edward Said – Kültür ve Direniş: David Barsamian’la Konuşmalar (2009)

‘Kültür ve Direniş’, “Amaçsız kalan bir hayat sürmeyi başaramadım” diyen Edward Said’in, David Barsamian’la yaptığı uzun soluklu söyleşilerini bir araya getiriyor.

Ağırlıklı olarak İsrail-Filistin sorunun ele alındığı söyleşilerinde Said, bu sorun bağlamında, tek devlet yerine iki uluslu devletin çözüm için zorunluluğunu, Filistin’i ebediyen baskı altına almanın neden mümkün olmadığını, kendisine yönelik saldırılara yanıt vermeme gerekçelerini ve bir Filistinli olarak İsrail’le neden çatıştığı gibi konuları anlatıyor.

Kitap, Said’den yayılan muazzam enerjiyi, onun entelektüel atılımını ve coşkusunu yansıtmasıyla dikkat çekiyor.

  • Künye: Edward Said – Kültür ve Direniş, söyleşi: David Barsamian, çeviren: Osman Akınhay, Agora Kitaplığı, siyaset, 235 sayfa

Edward Said – Kültür ve Direniş: David Barsamian ile Söyleşiler (2017)

1999-2003 yılları arasında David Barsamian’la Edward Said arasında yapılmış bu uzun soluklu söyleşi, Said’in kişisel, entelektüel ve siyasi bir portresini ortaya koymasıyla önemli.

Tahmin edileceği gibi bu söyleşinin gövdesini Said’in İsrail-Filistin sorununa dair yorumları oluşturuyor.

Said, “Biz tarihimizin önemli bir kısmında kapalı bir toplum olarak bırakıldık. Biz görünmez insanlarız, görünmez bir halkız. Onların istediği, benim sesimi kesmem. Ama ben ölüp gidene kadar böyle bir şeyi boşuna bekleyecekler…” diyor.

Said, gün geçtikçe daha yakıcı bir hal alan bu sorundan yola çıkarak,

  • İşgal altındaki Filistin’de yaşanan tarihsel direnişin dinamiklerini,
  • İsrail’in Filistin’deki tahammül edilemez baskılarını,
  • İsrail-Amerika işbirliğinin bölgedeki sonuçlarını,
  • Türkiye’nin İsrail ve Filistin’le ilişkilerini,
  • Filistin’in neden bir sömürge olduğunu,
  • Ortadoğu’yu kasıp kavuran terörün temel dinamiklerini,
  • Tek devletin, sorunun aşılması konusunda sunacağı imkân ve zorlukları ve bunun gibi pek çok konuyu tartışıyor.

Said bunun yanı sıra, Filistin’de geçen çocukluğunu, yaşadığı ortamın özgün yönlerini ve bir entelektüel ve aydın olarak yetişmesine olanak tanıyan koşulları da bizimle paylaşıyor.

Kitabın yeni bir çeviriyle Türkçeye kazandırıldığını ayrıca belirtelim.

  • Künye: Edward Said – Kültür ve Direniş: David Barsamian ile Söyleşiler, çeviren: Murat Erdem, Alfa Yayınları, 236 sayfa, 2017

Noam Chomsky – Propaganda ve Toplumsal Zihin (2014)

Noam Chomsky’nin düşünsel serüveninin belli başlı duraklarını izlemek için şahane bir fırsat.

Düşünür, dil ve zihin hakkındaki görüşleri ile dilbilim teorilerini açıklıyor, günümüz medyası ve toplumsal alanda siyasetin inşa edilmesiyle ilgili tartışmalara da katkı sunuyor.

  • Künye: Noam Chomsky – Propaganda ve Toplumsal Zihin, söyleşiler: David Barsamian, çeviren: Zahit Atam, İthaki Yayınları, felsefe, 320 sayfa