Etiket: Donald Quataert

Kolektif – Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi II: 1600-1914 (2025)

Suraiya Faroqhi, Bruce McGowan, Donald Quataert ve Şevket Pamuk’un birlikte kaleme aldığı bu kapsamlı eser, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1600’lü yıllardan 1914’e kadar uzanan yaklaşık üç yüz yıllık dönemine odaklanarak, ekonomik ve toplumsal yapılarındaki dönüşümleri ayrıntılı biçimde inceliyor. ‘Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi II: 1600-1914’ (‘An Economic and Social History of the Ottoman Empire – II’), merkezi devletin değişen yapısı ile yerel topluluklar arasındaki karmaşık ilişkileri çözümlemeye çalışırken, bölgesel çeşitliliğe de dikkat çekiyor. Osmanlı toplumunun çok etnili ve çok dinli yapısı, bu analizlerin temelini oluşturuyor.

Kitapta, taşra ekonomilerinden büyük şehirlerin ticaret hayatına; esnaf loncalarından toprak sistemlerine kadar birçok başlık detaylı olarak ele alınıyor. 17. ve 18. yüzyıllarda görülen ekonomik daralma ve iç isyanlar, merkezi otoritenin kırılganlığıyla birlikte değerlendirilirken; 19. yüzyılda Tanzimat reformlarının getirdiği yapısal değişimlerin toplum üzerindeki etkileri tartışılıyor. Bu reformlar, vergi sisteminden mülkiyet yapısına kadar pek çok alanda dönüşüm yaratır.

Donald Quataert ve Şevket Pamuk’un katkılarıyla sanayileşme girişimleri, dış borçlanma ve küresel ticaretin Osmanlı üzerindeki etkileri inceleniyor. Bu bağlamda Avrupa ile ekonomik ilişkilerin artması, dışa bağımlılığı da beraberinde getirir. Eserde, ekonomik yapıların yalnızca üretim ve ticareti değil, aynı zamanda sosyal sınıfların oluşumunu ve toplumsal hareketliliği nasıl etkilediği de analiz ediliyor.

Bu kitap, Osmanlı İmparatorluğu’nun son üç yüzyılını anlamak isteyenler için disiplinlerarası bir çerçeve sunar ve imparatorluğun karmaşık sosyal dokusuna derinlemesine bir bakış sağlar.

  • Künye: Suraiya Faroqhi, Bruce Mcgowan, Donald Quataert, Şevket Pamuk – Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi II: 1600-1914, editör: Halil İnalcık, Donald Quataert, çeviren: Ayşe Berktay, İsmail Ferhat Çekem, Hande Koçak, İş Kültür Yayınları, tarih, 608 sayfa, 2025

Kolektif – Tüketim Araştırmaları ve Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (2020)

Donald Quataert’in editörlüğünü üstlendiği bu nitelikli çalışma, Osmanlı İmparatorluğu’nda tüketim alışkanlıkları üzerine usta işi makaleler barındırıyor.

Kitapta,

  • Moda elbiselerin kitlesel yükselişi,
  • Giyim kuşamda değişen moda akımları,
  • Lale tüketiminin kültürlerötesi önemi,
  • Basılı reklamların yükselişi,
  • Bir statü sembolü olarak yemeğin kullanımı,
  • Osmanlı seçkinlerinin “temel ürünler”, “lüksler” ve “lezzetler” arasında gidip gelen gıda tüketimi alışkanlıkları,
  • Geç Osmanlı toplumunda tüketim kültürünün yaratılması,
  • Ve ticari bir mal olarak fotoğrafın ortaya çıkışı gibi ilgi çekici konular ele alınıyor.

Kitap, daha önce kullanılmamış kaynaklardan yararlanması, özellikle de barındırdığı görsel kaynaklarla dikkat çekiyor diyebiliriz.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Suraiya Faroqhi, Joyce Hedda Matthews, Ariel Salzmann, Tülay Artan, Charlotte Jirousek, Elizabeth B. Frierson, Nancy C. Micklewright ve Madeline C. Zilfi.

  • Künye: Kolektif – Tüketim Araştırmaları ve Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, 1550-1922, editör: Donald Quataert, çeviren: Tanju Günseren, Alfa Yayınları, tarih, 427 sayfa, 2020

Kolektif – Devlet ve Maduniyet (2010)

‘Devlet ve Maduniyet’, ilk kez İtalyan Marksist Antonio Gramsci tarafından kullanılmış “madun” kavramından ve maduniyet çalışmalarından yola çıkarak Türkiye ve İran’da modernleşmeyi, toplum ve devleti konu edinen yazılardan oluşuyor.

Yazılar, devlet eliyle yerinden edilme olgusu, farklı etnik ve dini kimliklerin devlet karşısındaki eşit hak talepleri ve toplumsal cinsiyet sorunu ve kadının toplumsal yaşamındaki yeri gibi başlıklar ekseninde iki ülke arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları işliyor.

Kitapta,

  • Zaman ve iş disiplini bağlamında Türkiye ve İran’da modernleşme,
  • Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde işçiler ve devlet,
  • Jön Türk politikalarına Rus Ortodoksların tepkileri,
  • İran’da 1927-1929 arasını kapsayan yeni düzende muhalifler,
  • Kemalist Cumhuriyette Osmanlı mirası,
  • Rıza Şah’ın İran’ında işçiler,
  • Milli Mücadelenin ardından yapılan reformlara sufilerin tepkileri,
  • Türkiye’de Kemalist modernizasyona bir tepki olarak Menemen Olayı,
  • Rıza Şah dönemi kadın aktivizmi,
  • Türkiye’de İsviçre Medeni Kanunu’nun kabulünden önce ve sonra çokeşlilik.
  • Ve bunun gibi ilgi çekici konular tartışılıyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler şöyle: Touraj Atabaki, Donald Quataert, Vangelis Kechriotis, Stephanie Cronin, Erik Jan Zürcher, Kaveh Bayat, Hülya Küçük, Umut Azak, Afsaneh Najmabadi ve Nicole van Os.

  • Künye: Kolektif – Devlet ve Maduniyet, derleyen: Touraj Atabaki, çeviren: Serhan Afacan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, tarih, 264 sayfa

Donald Quataert – Osmanlı Devleti’nde Avrupa İktisadi Yayılımı ve Direniş: 1881-1908 (2017)

  • OSMANLI DEVLETİ’NDE AVRUPA İKTİSADİ YAYILIMI VE DİRENİŞ: 1881-1908, Donald Quataert, çeviren: Sabri Tekay, İletişim Yayınları, tarih, 248 sayfa

Osmanlı ve Ortadoğu tarihi üzerine pek çok çalışması bulunan Profesör Quataert bu çalışmasında, 19. yüzyılda Avrupa’nın ekonomik olarak güçlenmesi, buna karşılık Osmanlı ekonomisinin zayıflaması karşısında Osmanlı toplumunda bu gerilemeye nasıl tepkiler verildiğini araştırıyor. 19. yüzyıl Osmanlı ekonomisinin bir panoramasını çizerek çalışmasına başlayan Quataert, Osmanlı’da tütün ticaretini yeniden yapılandırma çabasının ürünü olan Reji’nin kuruluşunu; Zonguldak’taki madenleri işlemek için kurulan Ereğli Şirketi’ni; yapımı hız kazanan Anadolu demiryolunun siyasi, askerî, toplumsal ve iktisadî etkilerini; liman işçileri loncalarıyla şirketler arasındaki büyük çekişmeyi ve buna benzer pek çok gelişmeyi irdeliyor. Kitap, 19. yüzyılın sonlarında sermaye yatırımlarındaki genişleme ve ticaretteki artışın egemen sınıflar dışında kalan halk kesimlerinde ortaya çıkardığı değişimleri ortaya koymasıyla önemli.