Etiket: Epiktetos

Epiktetos – İnsan Kaderini Nasıl Belirler? (2024)

Epiktetos’un MS 50 yılında Frigya’daki Hieropolis kentinde dünyaya geldiği sanılıyor.

Gençliğini köle olarak geçiren Epiktetos, Nero’nun ölümünden (MS 68) kısa bir süre sonra azat edildi ve Roma’da felsefe eğitimi vermeye başladı.

MS 93 yılında Yunanistan’ın Epir yöresindeki Nikopolis kentine giderek bir felsefe okulu kurdu.

Epiktetos Stoacı felsefeye uygun olarak, çok az eşyasıyla büyük bir sadelik içinde yaşamını sürdürdü.

MS 135 civarında Nikopolis kentinde öldü.

‘İnsan Kaderini Nasıl Belirler?’ Epiktetos’un ‘Diatribai’ adlı eserinde yer alan kader konusundaki görüşlerinden yapılmış bir derleme.

Stoacı etikle sorumluluk düşüncesini, kendisinin ahlaki kişilik (prohairesis) kavramına dayanan bir özerklik ve içsel özgürlük düşüncesine dönüştürmek için çalışmış olan Epiktetos en çok tutku, istek ve arzulardan bağımsızlık anlamında özgürlüğün ve değişmez bir kader yoluyla belirlenmiş bir dünya karşısında tevekkülün önemine vurgu yaptı.

Kitaptan bir alıntı:

“‘Anne ve babamın böyle insanlar olmalarından çok rahatsızım.’” Bunları söyleyen insan anne ve babasını seçme şansının olmadığını bilmiyor mu? Ne yani ‘hadi bakalım, dünyaya geleceksin, kendine bir anne ve baba seç’ mi demeleri gerekirdi. Bu olanaksız. Anne ve babanızın sizden önce dünyaya gelmeleri gerekir. Sizin de ondan sonra. Anne ve babalarınız nasıl insanlar olacak? Nasıl olmaları gerekiyorsa öyle olacak.”

  • Künye: Epiktetos – İnsan Kaderini Nasıl Belirler?, çeviren: Furkan Akderin, Say Yayınları, felsefe, 2024

St. George Stock – Stoacılık (2021)

Stoacılık hakkında açık ve öz bir giriş arayanlara bu çalışmayı öneriyoruz.

St. George Stock imzalı kitap Zenon, Seneca, Cicero ve Epiktetus gibi alanın devlerinin fikirlerini aydınlatıyor.

Stoacılar, doğaya uygun bir yaşamı, insanın ulaşabileceği en yüksek yaşamla özdeşleştirir.

Doğası gereği akıl sahibi bir canlı olan insanın yapması gereken akla uygun yaşamaktır.

Doğanın yoluyla erdemin yolu ise birbirinden ayrı değildir.

Stoacı düstur, erdemli bir yaşam sürmek, doğaya ve/veya akla uygun yaşamaktır.

Aristoteles ve Platon için devletle ilgili olan mutluluk problemi, artık bireyle ilgilidir.

Böylece felsefe de Stoacılar için ‘yaşama sanatı’ hâline gelir.

İşte bu çalışma da Stoacılığa kısa ve güzel bir giriş yapıyor.

Zenon’dan Seneca’ya, Cicero’dan Epiktetus’a bu kitap, Stoacılığın etik, mantık, fizik ve retorik anlayışını ana hatlarıyla sunuyor.

  • Künye: St. George Stock – Stoacılık, çeviren: Melike Molacı, Fol Kitap, felsefe, 96 sayfa, 2021

Epiktetos – İnsan Nasıl Özgür Olur? (2021)

 

Zihinsel özgürlüğe nasıl ulaşabiliriz?

Stoacı felsefenin önemli temsilcilerinden Epiktetos yüzyıllar öncesinden bize seslenerek hırsın, açgözlülüğün özgürlüğümüzün önündeki en büyük engel olduğunu anlatıyor ve onları nasıl alt edebileceğimizi açıklıyor.

Özgün adı ‘Enchiridion’ olan kitabında Epiktetos, Stoacı felsefeye uygun olarak bize tevekkül etmenin erdemlerini anlatıyor.

Epiktetos’a göre erdemli insan, aşırı istek ve ihtiraslardan kurtulmuş olan insandır.

İnsanı mutsuz kılan şeyler, dünya malına aşırı tamah ve bunları elden kaçırmaktan dolayı yaşanan kızgınlık ve korkulardır.

İşte bu olumsuz hislerden ancak kabullenerek, razı olarak, yakınmayarak, gerçek anlamda tevekkülle kurtulabiliriz.

  • Künye: Epiktetos – İnsan Nasıl Özgür Olur?, çeviren: Furkan Akderin, Say Yayınları, felsefe, 64 sayfa, 2021

Epiktetos – Kılavuz Kitap (2009)

Özgün adı ‘Enchiridion’ olan ‘Kılavuz Kitap’, Epiktetos’un öğrencilerinden biri olan Arrian tarafından, ‘Söylevler’in ahlaka ilişkin pasajlarından derlenmiş bir düşünce kitapçığı.

İç huzura kavuşma yollarını irdeleyen eser, Stoa felsefesinin en büyük isimlerinden Epiktetos’un hem Hıristiyanlar hem de Grek paganları tarafından saygın bir filozof, hatta yer yer bir aziz olarak görülmesine vesile olmuş.

“Dünyaya, davetli olduğun bir ziyafet sofrası gibi davran. Yemekler ayağına kadar getirildiği vakit elini incelikle uzat ve sana yetecek kadarını al” diyen Epiktetos, felsefesinde düşünceden çok eyleme ağırlık vermiş ve eserlerini de bu şekilde oluşturmuş bir filozof olarak bilinir.

Epiktetos, kişiye düşünce vermekten çok, onu düşünmeye ve doğruyu bulmaya teşvik etmeye çalışır.

Kitabın bu yönüyle, bir günlük yaşam kılavuzu niteliğinde olduğunu söyleyebiliriz.

  • Künye: Epiktetos – Kılavuz Kitap, çeviren: Birdal Akar, Şule Yayınları, felsefe, 110 sayfa