Kadim bilgeliğin modern dünyadaki önemini araştıran bir antropologdan, dünyadaki yerel kültürlerin bilgeliğine bir methiye.
Amazon’da kayıp bir medeniyetin torunları olan Anakonda halkı, Pasifik’te yaşayan seyrüseferciler, Nepal’de kendini tefekküre adamış gerçek bir Bodhisattva, bu kitapta karşımıza çıkan ilginç duraklardan birkaçı.
Kendimizi ne zaman evimizde hissederiz?
Nostalji içimizde ne zaman doğar?
Fransız felsefeci Barbara Cassin, bu ilgi çekici kitabında, kök salmanın, köklerinden kopmanın, nostaljinin, kendini bir yerlere ait hissetmenin veya hissetmemenin, göçmen olmanın ve yersiz yurtsuzluğun felsefi ve politik izlerini sürüyor.
Bunu yaparken, Homeros’un karakteri Odysseus’a, Vergilius’un kahramanı Aeneas’a ve Almanya’dan kaçmak zorunda kalarak bu duyguların tümünü bizzat deneyimlemiş Hannah Arendt’in başından geçenlere bakarak ev ve evsizliğin tam olarak ne anlama geldiğini sorguluyor.
Nostalji üzerine derin bir tefekkür arayanlar kitabı muhakkak edinmeli.
Sanat yönetmeni ve grafik tasarımcı Sarah Sheppard’ın, içeriğiyle de tasarımıyla da muhteşem bu kitabı, yeryüzünün en heyecan verici coğrafyalarını ve buralardaki en sıra dışı canlıları anlatıyor.
Bermuda Şeytan Üçgeni, Güney Kutbu’nun keşif süreci, dünyanın en tehlikeli hayvanı, dünyanın derinliklerinde olup bitenler ve dağların nasıl oluştuğu, burada karşımıza çıkan kimi konular.
Sheppard’ın kitabını özgün kılan bir husus da, ele aldığı konuları kâşiflerin ve korsanların maceralarıyla harmanlaması.
Sheppard’ın 2013’te yayımlanan ‘Önemli Haritalar’ı, 60 bin kopya satarak çoksatanlar listesine girdiğini ve en iyi çocuk kitabı dalında Carl von Linné Plaque ödülünü aldığını da ayrıca belirtelim.
Robert Moor’da bu kitabın ilk nüveleri, 2009 yılında yaptığı bir yürüyüşte, ayaklarımızın altında yatan yolların, patikaların neler olabileceği ve bizi nereden alıp nereye götürdüğü üzerine düşünürken ortaya çıktı.
‘Patikalar’, dünyayı gezmiş Moor’un, tarihte unutulup gitmiş Cherokee parkurlarından devasa karınca patikalarına, kıtaları birbirine bağlayan yürüyüş yollarından otobanlara, internet ağlarından göç yollarına, hem insanların hem de hayvanların inşa etmiş olduğu patikaları bilim, tarih, felsefe, doğa ve bilgelik perspektifli bir bakışla irdelediği yazılarını sunuyor.
Moor bunu yaparken de, insanların ve hayvanların dünya üzerindeki yolculuğunun kıtaları aşacak seviye ve yoğunluğa nasıl ulaştığını, insanın doğa ve teknolojiyle kurduğu ilişkinin bizzat doğanın kendisini nasıl dönüştürdüğünü ve kişisel olarak her birimizin kendi yaşam patikalarımızı nasıl inşa ettiğimizi irdeliyor.
Bu ağların hem insanı hem de dünyayı anlamamız konusunda bize nasıl yardımcı olduğu üzerine düşünmek isteyenler bu kitabı muhakkak edinmeli.
İnsanların küçümsendiği bir sığınak yerine karşılıklı yardım için bir aracıya dönüşen bir hareketi nasıl inşa edebiliriz?
Michael Albert’ın şahane çalışması ‘Mümkün Ütopya’, muhalefetin bugün içinde bulunduğu çıkmazları çok iyi analiz eden ve bundan çıkmanın yeni yollarını anlatan heyecan uyandırıcı bir çalışma.
“Peşine düşülen hedeflere erişmek için insanlar acı ve öfkeden sıyrılıp harekete geçmeli, bölünmüşlükten beraberliğe ve mücadeleden zafere yürümeli.” diyen Albert, şu an için en acil ihtiyacımızın, anlık zaferlerin ötesinde, yeni toplumsal ilişkiler biriktiren ve çeşitlendiren kazanımlar olduğunu söylüyor.
Kitap, yeni bir toplum yaratmak için yola çıkan aktivistlerin, toplumsal değişime nereden başlayacağını, nihai hedeflerinin neler olması gerektiğini ve başlangıç noktasından bitiş noktasına nasıl gidebileceklerini çok açık ve net biçimde ortaya koymasıyla dikkat çekiyor.
Aşağıdaki soruların yanıtını yanıt arayanların, muhakkak bakması gereken bir kitap:
Michael Albert’ın bu önemli kitabının, Noam Chomsky’nin önsözüyle açıldığını da belirtelim.
Walter Benjamin’i, 20. yüzyılın önde gelen edebiyat ve sanat eleştirmeni olarak biliyoruz.
Gershom Scholem ise, bizde pek tanınmasa da, Yahudi mistisizmi ve Kabala üzerine yaptığı çalışmalarla bilinen bir isim.
İşte bu kitap, bu iki entelektüel arasında, tamı tamına 8 yıla, Benjamin’in intihar ettiği 1940 yılına değin uzanan mektuplaşmalarını bir araya getiriyor.
Benjamin ve Scholem mektuplaşmaları, her şeyden önemlisi, onların eserlerinin yazılış süreçlerine dair bilinmeyen pek çok ayrıntıyı aydınlatması ve Avrupa’yı bir baştan diğer başa kuşatan faşizmin önlenemez yükselişinin kendileri üzerindeki yıkıcı etkilerine samimi bir şekilde ortaya koymasıyla değerli.
Mektuplarda ayrıca, dönemin edebiyat/sanat dünyası ve Yahudilik tartışmaları hakkında da önemli bilgiler ediniyoruz.
Mektuplar, bu iki önemli ismin kişisel ve entelektüel dünyasına daha yakından bakmak, bunun yanı sıra dönemin Avrupa’sının nitelikli bir panoramasını görmek için iyi bir fırsat.
Kambriyen patlaması öncesi hayvan yaşamı hakkındaki kanıtları ortaya koyamaması, Darwin’in evrim teorisini geliştirirken karşı karşıya kaldığı en büyük çıkmazdı.
Literatüre “Darwin’in İkilemi” olarak geçen bu durumun, bir nevi evrim teorisinin “kutsal kase”si haline geldiğini söylersek abartmış olmayız.
İşte Martin Brasier da, tamı tamına Kambriyen patlaması öncesinde yaşamış canlı türlerine ait fosilleri aramasıyla bu konuda çok önemli bir çalışmaya imza atmış.
Karayip’ten Sibirya’ya uzanan bu yolculuğunun hikâyesini ve bu yolculuğunun sonuçlarını bizimle paylaşan Braiser, hayvan yaşamı evriminin kayıp halkasının izini sürüyor.
Braiser “Darwin’in İkilemi”ne dair bulduğu çözümü, bugünün canlı çeşitliliğinin karmaşık yapısı ve bu canlı yaşamın kökenleri konusundaki aydınlatıcı bilgiler eşliğinde bize sunuyor.
Din, benlik, toplum, Batı’da ve Doğu’da birey kavrayışları gibi konularda önemli çalışmaları bulunan Brian Morris, aynı zamanda anarşist antropolojinin önde gelen isimlerinden biri olarak biliniyor.
Bununla birlikte, Morris’in ‘Din Üzerine Antropolojik İncelemeler’ adlı kitabı dışında bizde yayınlanmış herhangi bir çalışması bulunmuyor.
İşte elimizdeki derleme ise, Morris’in antropoloji, ekoloji ve anarşizm konularını kapsamlı bir bakışla irdelediği makalelerini bir araya getiriyor.
Morris, yukarıda bir kısmını sıraladığımız kavramlar üzerinden avcı ve toplayıcı toplumlardan günümüze uzanarak anarşist bir antropolojinin ve ekolojinin imkânlarını ve düşünsel çerçevesini kuruyor.
Kitap bunun yanı sıra, şu an sosyal bilimlerde anarşizm, antropoloji ve ekoloji hakkında yürütülen güncel tartışmaların neler olduğu konusunda okurlarını aydınlatmasıyla da önemli.
İnsandan sonra gelen nedir?
Çağımızın insanlık dışı durumlarına nasıl direnebiliriz?
Rosi Braidotti, yaratıcı bir yaklaşımla tarihselliğimizin elzem bir vasfı olarak insan sonrası durumda sapkınlıklara, gücün suistimaline ve medeniyetin belli temel ilkelerinin sürdürülebilirliğine dair endişelerini bizimle paylaşıyor ve nihayetinde buna karşı nasıl direnebileceğimizi tartışıyor.
Künye: Rosi Braidotti – İnsan Sonrası, çeviren: Öznur Karakaş, Kolektif Kitap
Zainab Bahrani’nin bu değerli çalışması, Antik Mezopotamya’daki kadınlık konusunu hem tarih hem de sanat tarihi perspektiflerinden incelemesiyle dikkat çekiyor.
Eril iktidarın kadınlığa yaklaşımını sorunsallaştıran bir çerçeveyle örülen çalışma, Mezopotamya kültüründe cinselliğin ve toplumsal cinsiyet rollerinin nasıl örgütlendiğini ayrıntılı bir bakışla irdeliyor ve bunu yaparken toplumsal cinsiyet, göstergebilim, yapıbozum, psikanaliz ve tarihsel eleştiri gibi farklı alanlardan yararlanıyor.
Kitabın bir diğer önemli katkısı ise, Batılı kurucu söylem tarafından Mezopotamyalı kadınlara dair inşa edilmiş kalıplara eleştirel bir gözle yaklaşması.
Dipnotski 