1915’te katledilen, dönemin en önemli edebiyat ve siyaset adamlarından Krikor Zohrab, belgeler ışığında, Ermenilere yönelik ağır mezalimi kayda geçiriyor.
Kitap, 1915’te Ermenilere karşı işlenen büyük suçun hemen öncesindeki durumun nitelikli bir panoramasını çizdiği için çok önemli bir tarihsel tanıklık.
‘Ermeni Edebiyatı Numuneleri’, Sarkis Srents’in Ermenice orijinallerinden Osmanlıcaya çevirerek 1913-1914’te Servet-i Fünun dergisinde tefrika ettiği ve izleyen aylarda kitaplaştırdığı on dört öyküden oluşuyor.
Yüz yıl aradan sonra yeniden yayımlanan ve dönemin Ermeni edebiyatından canlı örnekler sunan kitap, ilk yayımlandığında Süleyman Nazif, Abdullah Cevdet, Şahabettin Süleyman ve Harunt Şahrigyan gibi Osmanlı aydınlarınca övgüyle karşılanmıştı.
Derlemede öyküleri bulunan yazarlar şöyle: Krikor Zohrab, Rupen Zartaryan, Avedik İsahagyan, Avedis Aharonyan, Zabel Yesayan, Dikran Gamsaragan, Zabel Asadur ve Hrand Asadur.
Siyasetçi, hukukçu ve yazar Krikor Zohrab, 24 Nisan 1915 Ermeni Tehciri’nin simge isimlerinden. Meclis-i Mebusan’da üç dönem İstanbul milletvekilliği yapmış Zohrab, Tehcir esnasında Divanı Harb’e götürülürken katledilmişti. İşte Nesim Ovadya İzrail bu kitapta, Zohrab’ın bir aydın, entelektüel, mücadeleci ve yurtsever olarak portresini çiziyor. Zohrab’ın, Hrant Dink’le benzer yönler taşıdığını söyleyen İzrail, buna örnek olarak, onun Ermeni sorununun çözümünü Osmanlı devletinin refah ve mutluluğu içinde gören bir bakışa sahip olmasını gösteriyor. Kitap, Zohrab’ın olgunlaşma dönemini, aktif siyaset dönemini ve ölüm yolculuğunu anlatıyor.
Dipnotski 