Etiket: Nikolay Buharin

Nikolay Buharin – Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi (2023)

Rusya Bolşevik Partisi’nin kuramcılarından olan Buharin’in ‘Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi’ kitabı, kısa ama yoğun ve zengin bir yapıt.

Birinci Dünya Savaşı boyunca Buharin’in sürgün olarak yaşadığı kentlerde yazılan kitap, ancak Ekim Devrimi’nin ardından, 1919’da basılabildi.

Buharin bu kitapta, Marksizmin o dönemdeki baş düşmanı olan Avusturya Okulu’nun, özellikle de bu okulun önde gelen temsilcisi Eugen von Böhm-Bawerk’in bir eleştirisini yapmak üzere yola çıkıyor.

Günümüzde de neredeyse tüm iktisat fakültelerinde, resmî iktisat eğitiminin temelini, hayattan kopuk, dogmatik ve statik “marjinal fayda” teorisi oluşturuyor.

Bu teori öğrencilere, iktisadi olgu ve ilişkileri kavramak için anahtarlar sunmuyor, sadece ezberlenmesi gereken matematiksel fonksiyonlar, eğriler yığını olarak ders kitaplarında yer alıyor.

“Marjinal fayda” teorisi, değeri belirleyen şeyin, o malın faydası olduğunu öne sürüyor.

Böylece, değeri belirleyen şeyin, o mal için harcanan emek olduğunu söyleyen, “emek-değer” teorisini reddediyor.

Emek-değer teorisini savunanların bu teoriye yönelttiği eleştiriler ise çoktan unutturuldu.

İşte Buharin’in kitabı bize bunları tüm canlılığıyla anımsatıyor.

‘Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi’, “marjinal fayda” teorisine ve “öznel değer” yaklaşımına karşı iyi düşünülmüş, sıkı çalışılmış, akademik disiplini yüksek, enerjik ve gerçek yaşamdan örneklerle örülü bir teorik hücumdur.

Klasik iktisatçılardan Marx ve Engels’e uzanan bilimsel hattın, kaba (vülger) ekonomi politiğe karşı nitelikli bir savunusudur.

Bugünkü hâkim neo-klasik iktisat, marjinal fayda teorisini kusurlarından arındırmak için çok uğraşsa da, Buharin’in bu kitapta formüle ettiği tüm temel eleştiriler bugün de geçerliliğini koruyor.

Buharin bu çalışmasıyla, ekonomi politiğin Marksist eleştirisini ilerletmekle kalmıyor, bilimsel ekonomi politiğin yeniden geliştirilmesi için de soluk boruları açıyor.

  • Künye: Nikolay Buharin – Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi, çeviren: Alp Altınörs, Yordam Kitap, iktisat, 224 sayfa, 2023

Nikolai I. Bukharin – Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi (2021)

Bolşevik Devrimi’nin en yetenekli liderlerinden olan Nikolai Bukharin’in ilk kez 1914’te yayımlanmış bu kitabı, Marksizmi modern akademik iktisadın temel öncülleriyle karşılaştıran öncü bir eser.

“Marksizm, güncel teorilere yönelik kapsamlı bir eleştiri inşa etmelidir.” diyen Bukharin,  bu eleştirinin sadece metodolojik değil, aynı zamanda sosyolojik temelli olması ve sistemin bütününü ele alması gerektiğini belirtiyor.

İdeolojik mücadele ile metodolojik mücadelenin birbirine nasıl bağlı olduğunu ortaya koymasıyla dikkat çeken ‘Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi’, burjuva ekonomi politiği, iktisat metodolojisi ve Marksizm ile ilgilenenler kadar modern burjuvazinin ideologlarını daha iyi anlamak isteyenler için de başvuru kaynağı niteliğinde.

  • Künye: Nikolai I. Bukharin – Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi, çeviren: Pelin Tuştaş, Heretik Yayıncılık, iktisat, 2021

Nikolay Buharin – Zamanlar (2018)

Nikolay Buharin, Sovyetler Birliği’ni ortaya çıkaran devrimin önde gelen aktörlerinden biriydi.

Oysa devrim, ilerleyen zamanlarda Buharin’in celladı olacaktı.

Buharin, Sovyetler’de “halk düşmanı” olarak idama mahkûm edildi.

1938’de, 50 yaşındayken kurşuna dizildi.

Otobiyografik yönleri ağır basan romanı ‘Zamanlar’ı ise, cezaevindeki yıllarında yazdı.

Yazar burada, ilk gençlik yıllarına kadar olan hayatını, Rus toplumunun sosyal ve ekonomik özelliklerini anlatıyor.

Buharin’in, kendi adının kısaltması olarak kullandığı Kolya’nın yaşadıklarını hümanist bir üslupla hikâye ettiği romanı, bilhassa o dönemin Rusya’sı hakkında önemli ayrıntı ve betimlemeler barındırmasıyla ilgi çekici.

  • Künye: Nikolay Buharin – Zamanlar, çeviren: Ö. Aydın Süer, Epos Yayınları, roman, 412 sayfa, 2018

Vladimir İ. Lenin – Emperyalist Ekonomizm (2014)

 

Vladimir İ. Lenin’in ‘Emperyalist Ekonomizm’i, Kürt sorunu gibi çözülmemiş bir ulusal sorunla boğuşagelen Türkiye gibi ülkeler açısından önemli bir tartışma platformu sunuyor.

Kitabın arka planında, savaş sırasında yurt dışında bulunan parti gruplarından biri olan Buharin-Piyatakov grubunun tartışmalı bir konu olan “ulusların kaderlerini kendilerinin tayin hakkı” (UKKTH) sorunu ve emperyalizm konusunda farklı bir tutum alması bulunuyor.

Kitap aynı zamanda, Lenin’in sürgün yıllarının ürünü olan ‘Ulusların Kendi Kaderlerini Kendilerinin Tayin Hakkı’ ve ‘Emperyalizm: Kapitalizmin En Yüksek Aşaması’ kitaplarının da tamamlayıcısı.

  • Künye: Vladimir İ. Lenin – Emperyalist Ekonomizm, çeviren: Ferit Burak Aydar, Agora Kitaplığı, siyaset, 90 sayfa