Etiket: Şevket Pamuk

Kolektif – Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi II: 1600-1914 (2025)

Suraiya Faroqhi, Bruce McGowan, Donald Quataert ve Şevket Pamuk’un birlikte kaleme aldığı bu kapsamlı eser, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1600’lü yıllardan 1914’e kadar uzanan yaklaşık üç yüz yıllık dönemine odaklanarak, ekonomik ve toplumsal yapılarındaki dönüşümleri ayrıntılı biçimde inceliyor. ‘Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi II: 1600-1914’ (‘An Economic and Social History of the Ottoman Empire – II’), merkezi devletin değişen yapısı ile yerel topluluklar arasındaki karmaşık ilişkileri çözümlemeye çalışırken, bölgesel çeşitliliğe de dikkat çekiyor. Osmanlı toplumunun çok etnili ve çok dinli yapısı, bu analizlerin temelini oluşturuyor.

Kitapta, taşra ekonomilerinden büyük şehirlerin ticaret hayatına; esnaf loncalarından toprak sistemlerine kadar birçok başlık detaylı olarak ele alınıyor. 17. ve 18. yüzyıllarda görülen ekonomik daralma ve iç isyanlar, merkezi otoritenin kırılganlığıyla birlikte değerlendirilirken; 19. yüzyılda Tanzimat reformlarının getirdiği yapısal değişimlerin toplum üzerindeki etkileri tartışılıyor. Bu reformlar, vergi sisteminden mülkiyet yapısına kadar pek çok alanda dönüşüm yaratır.

Donald Quataert ve Şevket Pamuk’un katkılarıyla sanayileşme girişimleri, dış borçlanma ve küresel ticaretin Osmanlı üzerindeki etkileri inceleniyor. Bu bağlamda Avrupa ile ekonomik ilişkilerin artması, dışa bağımlılığı da beraberinde getirir. Eserde, ekonomik yapıların yalnızca üretim ve ticareti değil, aynı zamanda sosyal sınıfların oluşumunu ve toplumsal hareketliliği nasıl etkilediği de analiz ediliyor.

Bu kitap, Osmanlı İmparatorluğu’nun son üç yüzyılını anlamak isteyenler için disiplinlerarası bir çerçeve sunar ve imparatorluğun karmaşık sosyal dokusuna derinlemesine bir bakış sağlar.

  • Künye: Suraiya Faroqhi, Bruce Mcgowan, Donald Quataert, Şevket Pamuk – Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi II: 1600-1914, editör: Halil İnalcık, Donald Quataert, çeviren: Ayşe Berktay, İsmail Ferhat Çekem, Hande Koçak, İş Kültür Yayınları, tarih, 608 sayfa, 2025

Kolektif – Cumhuriyetin İlk Sayımı (2023)

Cumhuriyetin ilk nüfus sayımı (tahrir-i nüfus), Haziran 1926’da TBMM’de kabul edilen kanun çerçevesinde 28 Ekim 1927 tarihinde yapıldı.

Ülke nüfusunu, toplumsal ve iktisadi özelliklerini modern yöntemlerle sayabilmek ve izleyebilmek için güvenilir verilere ihtiyaç duyan yeni devlet, okuryazarlıktan anadile, cinsiyetten mesleklere kadar pek çok bilginin toplanarak bir araya getirilmesini sağladı.

Böylece bu sayım, Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye nüfusunun özellikleri hakkında çok değerli bilgiler sağlıyor.

İlk nüfus sayımı, yasama, yargı, eğitim, sağlık, ekonomi ve kültür alanlarındaki yenileşme hareketi için de kritik önemdeydi.

Şevket Pamuk’un değerli katkısıyla hazırlanan bu çalışmada, 1927 sayımından sonra yayımlanan verileri orijinal haliyle sunuluyor, sayım hazırlıkları, sayım günü ve sonrasında toplumun bu faaliyete katılımına dair dönem basınında yer alan yazılar, fotoğraflar, karikatürler ve belgeler de paylaşılıyor.

  • Künye: Kolektif – Cumhuriyetin İlk Sayımı (1927 Nüfus Tahriri), İş Kültür Yayınları, inceleme, 272 sayfa, 2023

Kolektif – Cumhuriyet: Asırlık Bir Muhasebe (2023)

Cumhuriyet’i kadınlar, siyasal düşünceler, toplumsal, siyasal, ekonomik, diplomatik değişim ve sanat açısından ele aldığımız bu eser ortaya çıktı. 100 yıllık Cumhuriyet’i

‘Cumhuriyet: Asırlık Bir Muhasebe’, özlü bir hesap özeti.

Yedi başlık altında, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100 yıllık tarihinin yoğunlaştırılmış bir değerlendirmesi.

Kitaba katkıda bulunan yazarlar, Cumhuriyet’i kadınlar, siyasal düşünceler, toplumsal, siyasal, ekonomik, diplomatik değişim ve sanat açısından ele alıyor.

Aynı zamanda derlemeyi de hazırlayan Mehmet Ö. Alkan, “Cumhuriyet’in Siyasal Dönemeçleri” adlı yazısında, cumhuriyetin gelişme seyrini altı dönemsel bağlamda kat ediyor: Atatürk Cumhuriyeti, Milli Şef Cumhuriyeti, Demokrat Parti Cumhuriyeti, Dar-beler Cumhuriyeti, 12 Eylül Cumhuriyeti ve AKP Cumhuriyeti.

Sema Erder, kentleşme sürecini ele aldığı “Köylülükten Çıkışın Zorlu Halleri”nde, “post-kentleşme” ve şirket küreselleşmesinin etkisi altında inşaat ekonomi-politiğine dayalı “yeni nesil popülizmi” tartışıyor.

Aksu Bora, “Kadınların Yüz Yılı”nın, Cumhuriyet’in “Kız Evlatlar”ından Solun “Bacıları”na, 1980’lerin “Kadınları”na, AKP’nin “hanım kardeşleri”ne uzanan hareketli seyri üzerine düşünüyor.

Şevket Pamuk, “Cumhuriyet Ekonomisi”nin üç döneminde (korumacılık ve devletçilik; tarıma dayalı kalkınma ve ithal ikameci sanayileşme; neoliberal politikalarla dışa açılma) kopuş ve devamlılıkları analiz ediyor.

Gökhan Çetinsaya da, Cumhuriyet döneminin dış politikasını şekillendiren temel karakteristiklerin eleştirel bir analizinin ardından, bu politikadaki süreklilik ve değişimlere bakıyor.

Tanıl Bora, yüz yılın “ideolojik akışlar”ını, yani Türkiye’nin temel siyasi düşünce geleneklerini, dönemsel bağlamlar içinde gözden geçiriyor.

Ahu Antmen “Sanatın Yüzyılı”nda, Osmanlı-Cumhuriyet kopuş veya sürekliliğiyle ve tabii Batı’yla ilgili kültürel çatışmalar ve sentez arayışlarına odaklanıyor.

Sanatın hem canlı bir “yansıma,” hem de bizzat bir hayat alanı olduğunu göstererek…

Yedi tabloda, cumhuriyet tarihi panoraması…

  • Künye: Kolektif – Cumhuriyet: Asırlık Bir Muhasebe, derleyen: Mehmet Ö. Alkan, İletişim Yayınları, inceleme, 318 sayfa, 2023

Kolektif – Çıkmaz Yol (2023)

‘Çıkmaz Yol: Dünden Yarına Türkiye Ekonomisi’, dışa açılmanın başladığı 1980’den bu yana ülke ekonomisinin bütünlüklü bir portresini çizerken aynı zamanda geleceğiyle ilgili de ipuçları veren çalışmaları bir araya getiriyor.

Ekonomi okurlarının yakından tanıdığı iki ismin, Asaf Savaş Akat ile Seyfettin Gürsel’in derlediği bu kitaptaki içerik, daha önce ‘Turkish Economy at the Crossroads: Facing the Challenges Ahead’ adlı kitapta kısmen yayımlanmıştı.

Türkçe baskı için bölümler yazarlarca gözden geçirilip güncellendi, ayrıca seçkiye yeni isimler katıldı.

Derlemede Şevket Pamuk’un Türkiye’de iktisat politikaları ve kurumsal değişim; Daron Acemoğlu ile Murat Üçer’in yüksek ve düşük kaliteli ekonomik büyüme; İzak Atiyas ile Ozan Bakış’ın verimlilik, kaynak tahsisi ve yapısal dönüşüm; M. Ege Yazgan’ın Türkiye’de son finansal çevrim; Refet S. Gürkaynak, Burçin Kısacıkoğlu, Sang Seok Lee ve Alp Şimşek’in enflasyon tercihleri; Cihat Tokgöz’ün bankacılıkta siyasetin rolü; Öner Günçavdı ile Ayşe Aylin Bayar’ın gelir dağılımı ve yapısal dönüşüm; Seyfettin Gürsel ile Gökçe Uysal’ın işgücü piyasasının evrimi ve yapısal sorunları; Cengiz Aktar’ın Türkiye’nin Avrupa Birliği üyelik süreci ve Atilla Yeşilada’nın kalkınma perspektifinden ülkeyi bekleyen gelecek üzerine bölümleri yer alıyor.

Alanın önde gelen isimlerinin görüş ve analizleriyle literatüre anlamlı katkı sağlayan kitap, sınırları, açmazları ve fırsatlarıyla ülke ekonomisinin bugün içinde bulunduğu duruma nasıl geldiğini gözler önüne seriyor.

İktisatçılar, öğrenciler ve genel ekonomi okurları için bir başvuru kitabı olma özelliği taşıyor.

  • Künye: Kolektif – Çıkmaz Yol: Dünden Yarına Türkiye Ekonomisi, derleyen: Asaf Savaş Akat ve Seyfettin Gürsel, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, iktisat, 368 sayfa, 2023

Şevket Pamuk – Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme, 1820-1913 (2018)

Osmanlı, 19. yüzyıldan önce dünya ekonomisinden yalıtık bir hayat sürüyordu.

Fakat 1820’den itibaren gerçekleşen ticaret ve yabancı sermaye yatırımları, ülkenin ekonomisinin Avrupa’nın dişli kapitalizmiyle iletişime geçmesine sebep oldu.

İşte bu kitap da, daha sonra ülkeye miras kalacak bu dönemin Osmanlı ekonomisini nasıl etkilediğini ve ona nasıl yön verdiğini irdeliyor.

Osmanlı ekonomisinin dışa açılmasına vesile olan etkenleri, artan bağımlılığın ülke ekonomisinde yarattığı yapısal dönüşümleri ve bu dönemde gerçekleşen iktisadi büyümenin dinamikleri, Pamuk’un burada irdelediği kimi konular.

İlk baskısı 1984’te yapılan kitap, Osmanlı iktisat tarihi alanında önemli bir kitap olmaya devam ediyor.

  • Künye: Şevket Pamuk – Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme, 1820-1913, İş Kültür Yayınları, tarih, 272 sayfa, 2018

Kolektif – Kalkınma İktisadının Penceresinden Türkiye’ye Bakmak (Fikret Şenses’e Armağan) (2017)

Birçok yazarın katkıda bulunduğu elimizdeki kitap, daha önce burada yer verdiğimiz ‘Geçmişten Geleceğe Türkiye Ekonomisi’ başlıklı derlemenin devamı niteliğinde.

İki kitap da, ODTÜ İktisat Bölümü’nde iktisat alanına önemli katkılarda bulunmuş Fikret Şenses’in onuruna bir araya gelen otuz sekiz sosyal bilimcinin, Şenses’in kariyeri boyunca üzerinde çalıştığı konuları farklı bakış açılarıyla yeniden değerlendirmeleriyle ortaya çıktı.

İşte eldeki kitapta yer alan on dört yazar da, geniş bir şemsiye altında kalkınma iktisadını Türkiye bağlamında tartışıyor.

Kitapta irdelenen kimi konular şöyle:

  • Son 200 yılda Türkiye’de ve Dünyada sağlık ve eğitim,
  • Sosyal politika düşüncesi içinde eşitsizliğin yeri ve günümüz Türkiye’sinde eşitsizlikler,
  • Çin ve Türkiye özelinde kalkınan ülkelerin elli yıllık deneyimi,
  • Ağır borç yükü altında olan yoksul ülkeler ve yeni milenyumda IMF-Dünya Bankası yoksullukla mücadele girişimleri,
  • Yoksulluk kuramlarının kadın yoksulluğuna yaklaşımları,
  • Kâr oranının düşme eğilimi yasası…

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: R. Funda Barbaros, Ayşe Buğra, Nesrin Dağ, Alper Duman, Gül Ertan Özgüzer, Fatime Güneş, Nil Demet Güngör, Murat Koyuncu, Ahmet Öncü, İzzettin Önder, Şemsa Özar, İ. Can Özen, Şevket Pamuk, Meneviş Uzbay Pirili ve E. Ahmet Tonak.

  • Künye: Kolektif – Kalkınma İktisadının Penceresinden Türkiye’ye Bakmak (Fikret Şenses’e Armağan), derleyen: Hasan Cömert, Emre Özçelik ve Ebru Voyvoda, İletişim Yayınları, iktisat, 312 sayfa