Kolektif – 1821 Yunan Devrimi (2022)

1821’de başlayan Yunan bağımsızlık savaşı üzerine çok zengin bir derleme.

Kitap, devrimin belli başlı dinamikleri ile farklı sosyal sınıfların devrime nasıl katkı sunduklarını ayrıntılı bir şekilde ortaya koyuyor.

  • Yunan bağımsızlık savaşının aktörleri ‘devrim’ ve ‘yerel ve ulusal kimlik’ gibi kavramları nasıl algılıyorlardı?
  • Yunan devriminin öncülerinin oynadıkları rol neydi ve kişisel güzergâhları nasıl şekillenmişti?
  • Farklı sosyal sınıflar devrime hangi saiklerle katılmışlardı?
  • Devrimin liderliği için siyasi mücadele ve çatışma mevcut muydu?
  • Yunan ulusal mücadelesinin enternasyonal bir etkisi var mıydı ve 19. yüzyılın uluslararası hareketleriyle ilişkisi neydi?
  • Avrupa’dan devrime katılan Filhelenler ne uğruna savaştılar?
  • Osmanlılar Yunan devrimine nasıl tepkiler verdiler?

Modern Yunan devletinde devrimin hafızası nasıl inşa edildi?

Bu sorulara aydınlatıcı yanıtlar veren kitap, aynı zamanda 200. yıldönümü vesilesiyle 1821 Yunan devrimine ilişkin çağdaş Yunan tarihyazımının yeni yaklaşımlarının örneklerini Türkiyeli okura ulaştırıyor.

Kitap, Yunan devrimiyle ilgili Türk tarihyazımında var olan boşluğu bir nebze doldurmaya çalışıyor.

Yunan devriminin Tepedelenli Ali Paşa’nın sonu ve yeniçerilerin imhası ile eş zamanlı olarak gerçekleşen ve Osmanlı topraklarındaki başka milli hareketlerin takip ettiği ilk ulusal devrim olduğunu düşünürsek bu boşluk daha da büyük önem kazanıyor.

Çalışma, Türkiyeli okura 1821 Yunan devrimini ve onun öznelerini, Güneydoğu Avrupa’nın ve Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihini etkileyen dinamik bir değişim süreci olarak sunuyor.

  • Künye: Kolektif – 1821 Yunan Devrimi: Yunan Tarihyazımında Yeni Yaklaşımlar, hazırlayan: Konstantina Andrianapoulou ve Anna Vakali, çeviren: Fulya Aktüre, Aslı Damar-Çakmak, Güneş Fındıkoğlu, Defne Orhun, Ayşe Gülsevin Tamer ve Altuğ Yılmaz, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, tarih, 325 sayfa, 2022

Paschalis M. Kitromilides – Aydınlanma ve Devrim (2021)

 

Modern Yunanistan’ın ideolojik ve siyasi kökleri üzerine derinlemesine bir inceleme.

Paschalis Kitromilides, Yunanistan siyasi düşünce tarihi üzerine başvuru niteliğinde bir eserle karşımızda.

Yunan ulusal kimliğinin ve modern devletinin oluşumunu mercek altına alan Kitromilides, Fransız İhtilalinin ve Aydınlanma ideolojisinin, dönemin Yunan entelektüelleri üzerindeki etkisinin izini sürüyor, ayrıca Yunan Bağımsızlık Savaşı’nın arka planındaki teorik tartışmalara odaklanıyor.

Yunan Aydınlanmasının gelişimindeki felsefi kaynakların kapsamlı bir analizini sunarken, dil birliği, antik miras, kilise gibi başlıklar etrafında açığa çıkan farklı eğilimleri ortaya koyan çalışma, Velestinli Rigas, Voulgaris, Korais gibi Yunan Aydınlanmasının yapıtaşı olan entelektüellerin görüşlerini, dönemin Batı düşün dünyasıyla kurdukları karşılıklı ilişkiyle birlikte ele alıyor.

  • Künye: Paschalis M. Kitromilides – Aydınlanma ve Devrim: Modern Yunanistan’ın Kuruluşu, çeviren: Sinem Güldal, Alfa Yayınları, tarih, 520 sayfa, 2021

Richard Clogg – Yunanistan’ın Kısa Tarihi (2015)

Ulusal bağımsızlık mücadelesinin başladığı 18. yüzyıl sonlarından bugüne, modern Yunanistan’ın nitelikli bir tarihi.

Osmanlı egemenliğinden sonra ülkenin bağımsızlığa kavuşması, iç savaş yılları ve 1990’larda başlayan siyasal modernleşme süreci, kitabın konuları arasında.

Richard Clogg imzalı kitabın sonunda da, bugünün siyasal, ekonomik ve toplumsal gelişmelerinin de incelendiği bir bölüm ve ayrıca tablolar, haritalar, fotoğraflar ve okuma önerilerini içeren bir listede de yer alıyor.

Çalışmanın, Helen kültürünü konu alan en iyi kitap olarak Runciman Ödülü’nü aldığını ve şimdiye kadar pek çok dile çevrildiğini de özellikle belirtelim.

  • Künye: Richard Clogg – Yunanistan’ın Kısa Tarihi, çeviren: Dilek Şendil, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, tarih, 312 sayfa, 2015

İsmail Cem – Türkiye, Avrupa, Avrasya: Birinci Cilt (2009)

İsmail Cem ‘Türkiye, Avrupa, Avrasya’nın bu birinci cildinde, Türkiye dış siyasetinin geçmişini, günümüzdeki durumunu ve geleceğini değerlendiriyor.

Dış siyaset stratejisi, Yunanistan ve Kıbrıs, bu cildin asıl çerçevesini oluşturuyor.

Türkiye dış siyasetini beş yıl yöneten Cem’in deneyimlerini, gözlemlerini örnekler yoluyla sunan kitap, dış siyaset üzerine düşünecek veya yazacak kişiler kadar, bunu meslek edinmiş olanlar için de kapsamlı ve bütünlüklü bir okuma sunuyor.

Dışişleri Bakanlığı yaptığı dönemde yenilikçi ve özgün bir politika yürüten Cem’in eseri, Türkiye’nin dış siyaset alanında nasıl yenileşmeye gidebileceğini detaylı bir biçimde irdeliyor.

  • Künye: İsmail Cem – Türkiye, Avrupa, Avrasya: Birinci Cilt, İş Kültür Yayınları, siyaset, 305 sayfa

İskender Özsoy – Mübadelenin Öksüz Çocukları (2007)

  • MÜBADELENİN ÖKSÜZ ÇOCUKLARI, İskender Özsoy, Bağlam Yayınları, tarih, 334 sayfa

Türkiye ve Yunanistan arasında yaşanan Mübadele trajedisi, çok sayıda esere konu oldu. İskender Özsoy’un daha önce yayımlanan ‘İki Vatan Yorgunları / Mübadele Acısını Yaşayanlar Anlatıyor’ isimli çalışması, bu trajediyi dile getiren önemli bir ilk kitaptı. Uzun zamandır gazetecilik yapan Özsoy’un ‘Mübadelenin Öksüz Çocukları’ ise mübadeleye konusuna kaldığı yerden devam ediyor ve 61’i birinci kuşak toplam 72 mübadilin tanıklıklarına yer veriyor. Yaşadıkları topraklardan kopan bu insanlar, tam da yazarın deyimiyle, “parçalanmış zamanları gösteren hayatlar”dı. Kitapta yer alan isimler, bu kopuş sonrasında yaşadıkları telafisi pek mümkün olmayan acılarını dile getiriyor.