Kategori: İktisat

Filiz Zabcı – Dünya Bankası (2009)

Filiz Zabcı, uzun soluklu çalışması ‘Dünya Bankası’nda, bugün Dünya Bankası’nın biçimlendirdiği, temel çerçevesini çizdiği politikaları, derinlemesine analiz ediyor.

Zabcı, Banka’nın kısa bir tarihçesini verdikten sonra; Banka’nın özellikle 1990’lı yıllardan itibaren küresel pazar için ortaya koyduğu stratejiyi çok yönlü bir biçimde irdeliyor.

Zabcı’nın çalışması, Dünya Bankası’nın, bize başka bir alternatifin olmadığını benimsetmeye çalışan kapitalizmin yapısal gerekliliklerinin ve kendisine özgü mantığının bir sonucu olduğunu gözler önüne seriyor.

Kitap, eşitsiz ve adaletsiz sistemin önemli bir oyuncusunu, eleştirel bir bakışla masaya yatırmasıyla dikkat çekiyor.

  • Künye: Filiz Zabcı –Dünya Bankası: Yanılsamalar ve Gerçekler, Yordam Kitap, siyaset, 160 sayfa

Mahfi Eğilmez – Mikro-Ekonomi (2015)

Güncel örnekler eşliğinde, okurunu, mevcut mikro-ekonomi teorisi hakkında bilgilendiren ve onların böylece ekonomik analiz yapmalarını sağlamayı amaçlayan bir çalışma.

Mikro analizin temelleri, üretim ve tüketim, piyasa dengesi, faktör piyasası, genel denge analizi, refah ekonomisi ve buna benzer pek çok konu hakkında bilgilenmek isteyenlere.

  • Künye: Mahfi Eğilmez – Mikro-Ekonomi, Remzi Kitabevi, iktisat, 272 sayfa, 2015

Leo Panitch ve Sam Gindin – Küresel Kapitalizmin Oluşturulması (2019)

2013 Deutscher Ödülü’nü kazanan ‘Küresel Kapitalizmin Oluşturulması’, kapitalizmin gelecekte nasıl dönüşümler geçireceği hakkında ufuk açıcı bir çalışma.

Leo Panitch ve Sam Gindin, Amerikan İmparatorluğunun tarihine ve faaliyetlerine ilişkin zengin bir perspektif çiziyor ve ABD liderliğinde gelişen küresel kapitalizmin dört dörtlük bir fotoğrafını çekiyor.

Kitap, kapitalist piyasaların, değerlerin ve toplumsal ilişkilerin dünya ölçeğinde yayılmasının, doğuştan gelen yayılmacı iktisadi eğilimlerin kaçınılmaz bir sonucu olmayıp, devletlerin, özellikle de Amerika’nın işi olduğunu açık bir şekilde ortaya koymasıyla önemli.

Kitapta,

  • Amerikan kapitalizminin kendine has nitelikleri,
  • Büyük Bunalım’dan sonra Amerika’nın sermayeyle barışarak yeni düzene geçişi,
  • Yeni Amerikan İmparatorluğunun planlanması ve uluslararasılaşması,
  • Marshall Planı’nın küresel kapitalizme evrilişi,
  • Amerika’nın Avrupa kapitalizmini kurtarması,
  • Küresel kapitalizme geçiş,
  • Küresel kapitalizm sürecindeki çatışma alanları,
  • Avrupa, Latin Amerika, Japonya, Güney Kore, üçüncü dünya ülkeleri, eski sosyalist ülkeleri ve Türkiye’nin küresel sisteme eklemlenmeleri,
  • Ve Avrupa Birliği’nin oluşumunun ABD’ye etkileri gibi pek çok konu tartışılıyor.

Yakın tarihe ve küreselleşme sürecine geniş bir pencereden bakmak isteyen her okurun çokça faydalanabileceği bir çalışma.

  • Künye: Leo Panitch ve Sam Gindin – Küresel Kapitalizmin Oluşturulması: Amerikan İmparatorluğunun Siyasal İktisadı, çeviren: Ümit Şenesen, Yordam Kitap, iktisat, 430 sayfa, 2019

David Harvey – Neoliberalizmin Kısa Tarihi (2015)

Neoliberalizmin tarihsel gelişimini izleyen, sistemin dünya çapında zenginler lehine ve yoksullar aleyhine sebep olduğu büyük yıkımı gözler önüne seren bir eser.

Kitap, neoliberalleşmenin nereden geldiğinin ve dünya sahnesini nasıl bu kadar kuşatıcı bir şekilde istila ettiğinin politik-ekonomik öyküsü.

David Harvey, bununla da yetinmeyerek, bu öyküyü eleştirel bir şekilde ele alıyor; alternatif politik ve ekonomik düzenlemelerin tespiti ve inşası için bir çerçeve de sunuyor.

Harvey, neoliberalizmi aşmanın tek yolunun da, sadece neoliberalizmin değil, genelde sermayenin çelişkilerine otoriter değil sosyalist bir çözüm üretecek yerel muhalefet güçlerinin ve küresel bir toplumsal hareketin ortaya çıkmasıyla mümkün olduğunu belirtiyor.

Rızanın inşası, neoliberal devletin oluşumu, eşitsiz coğrafi gelişmeler ve Çin tarzı neoliberalizm üzerine yeniden ve derinlemesine düşünmek için birebir.

  • Künye: David Harvey – Neoliberalizmin Kısa Tarihi, çeviren: Aylin Onacak, Sel Yayıncılık, iktisat, 256 sayfa, 2015

Yiğit Karahanoğulları – Marx’ın Değeri Ölçülebilir mi? (2009)

Yiğit Karahanoğulları, alt başlığı ‘1988-2006 Türkiyesi İçin Ampirik Bir İnceleme’ olan ‘Marx’ın Değeri Ölçülebilir mi?’de, Marksist değer kategorilerinin ampirik tahlilini yapıyor.

Kitabın isminde dile getirilen soruya “evet” yanıtını veren Karahanoğulları, değer kategorilerini Türkiye ekonomisi açısından ölçüyor ve bu ölçümlerden hareketle, Türkiye’nin yakın dönem geçmişinde kriz dinamiklerine ilişkin yorumlar üretiyor.

Çalışmasına, “değer nedir?” sorusunun iktisat bilimi için anlamını sorgulayarak başlayan yazar, Marksist iktisadın 20. yüzyıldaki dönüşümü; değerin hesaplanması ve üretken emek konularına odaklanıyor ve nihayetinde, ampirik bulgular ile 1988-2006 yıllarında Türkiye kapitalizminin yapısal dönüşümü arasındaki ilişkileri tartışıyor.

Kitabın, Marksist iktisadı öğrenmek ve geliştirmek isteyen okurlara özellikle hitap edeceğini söylemeliyiz.

  • Künye: Yiğit Karahanoğulları – Marx’ın Değeri Ölçülebilir mi?, Yordam Kitap, iktisat, 320 sayfa

Orhan Kurmuş – Bir Bilim Olarak İktisat Tarihinin Doğuşu (2009)

Orhan Kurmuş, ilk baskısı 1982 yılında yapılan ‘Bir Bilim Olarak İktisat Tarihinin Doğuşu’nda, iktisat tarihinin bir bilim dalı olarak nasıl ortaya çıktığını irdeliyor.

Kurmuş, 1830’lardan 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan zaman dilimine yayılan ve literatürde İngiliz Tarihçi Okulu olarak geçen düşünce okulunu oluşturan isimlerin, iktisat bilimi ve yöntemi konularındaki görüşlerini açıklıyor ve bu isimlerin, bir bilim dalı olarak iktisat tarihinin temelini atmalarını inceliyor.

Kurmuş kapsamlı çalışmasında, günümüz iktisat tarihinin daha iyi anlaşılabilmesi için, bu dalın nasıl oluştuğunun ve hangi düşünce temellerine dayandığının izini sürüyor.

  • Künye: Orhan Kurmuş – Bir Bilim Olarak İktisat Tarihinin Doğuşu, Yordam Kitap, iktisat, 256 sayfa

David Harvey – Dünyanın Halleri (2019)

‘Dünyanın Halleri’, coğrafyamızı üreten ve yeniden üreten süreçleri, ayrıca bunların dünyadaki insan hayatı ve çevre açısından sonuçlarını anlamak için sağlam bir çerçeve çıkarıyor.

Zamanımızda dünyanın değişen coğrafyasını eleştirel bir anti-kapitalist perspektiften değerlendirmenin hem mantıklı hem de zorunlu olduğunu belirten David Harvey, tüm dünyayı saran betonlaşma dalgasının, kapitalizmin sermaye fazlası ve emek için görece tam istihdam yaratarak toplumsal istikrarı garantiye alma girişiminin sonucu olduğunu, pek çok somut örnekten hareketle gösteriyor.

Kitapta tartışılan kimi konular şöyle:

  • Coğrafyada devrimci ve karşı-devrimci kuramlar ve getto oluşumu,
  • Marx’ın teorisinden hareketle kapitalist birikimin coğrafyası,
  • Kapitalist sistemde kent süreci,
  • Sacré-Cœur Bazilikası bağlamında anıt ve mit,
  • Zaman-mekân sıkışması ve postmodern durum,
  • Geç kapitalizmde kent yönetiminin dönüşümü,
  • Yeni emperyalizmde mülksüzleştirme yoluyla birikim,
  • Kapitalist sistemin krizlerinin kentsel kökenleri,

Harvey’nin kitabı, aşırı birikim sorunlarının nasıl bariz bir şekilde dizginlenmemiş kentleşmeye ve beraberinde getirdiği toplumsal hastalıklara dönüştüğünü gözler önüne sermesiyle dikkat çekiyor.

  • Künye: David Harvey – Dünyanın Halleri, çeviren: Kolektif, Sel Yayıncılık, siyaset, 432 sayfa, 2019

Bağımsız Sosyal Bilimciler – AKP’li Yıllarda Emeğin Durumu (2015)

AKP’nin, bütünüyle sermaye kesimini gözeten, kollayan neoliberal politikalarının toplumun çoğunluğu üzerindeki olumsuz etkilerini gözler önüne seren bir çalışma.

AKP döneminde işgücü piyasalarındaki gelişmeler, gelir ve servet bölüşümündeki adaletsizlikler ile partinin sağlık ve kentleşme politikaları hakkında aydınlanmak için iyi bir kaynak.

  • Künye: Bağımsız Sosyal Bilimciler – AKP’li Yıllarda Emeğin Durumu, Yordam Kitap

Yanis Varoufakis – Kızımla Ekonomi Sohbetleri: Kapitalizmin Kısa Tarihi (2019)

Bu kitap, meslekten ekonomist olmayan her okurun kütüphanesinde bulunmayı hak ediyor.

Yunanistan’da ekonomi bakanlığı yaparken tanıdığımız Yanis Varoufakis, kızıyla sohbet havasında kaleme aldığı bu kısa ama etkili kitabında, ekonomik konuları duru bir şekilde açıklıyor.

Akademik derinliğe dayanmakla birlikte son derece akıcı olan metin, gençler başta olmak üzere, daha çok teknik bir konuymuş gibi bize sunulan ekonomiyi ve ekonominin işleyişini daha iyi kavramak isteyen her okura hitap edecek türden.

Biliyoruz ki, uzmanlar çoğu zaman karmaşık fikirleri basit şekilde açıklamaktansa jargonun arkasına saklanmayı tercih eder.

Varoufakis ise bu yaklaşıma temelden karşı çıkıyor ve eğer ekonomiyi uzmanlara bırakırsak en önemli siyasi kararları da onlara bırakacağımız gerçeğini özellikle vurguluyor.

Kitapta yanıtı aranan kimi sorular şöyle:

  • Borç, para ve servetin kökeni nedir?
  • Toplumlar arası eşitsizlikler nasıl ortaya çıktı ve derinleşti?
  • Piyasaları olan toplumlar neden ve nasıl piyasa toplumlarına dönüştü?
  • Takas değerinin deneyimsel değere üstünlüğü hangi sonuçları doğurdu?
  • Yoktan para yaratılması nasıl mümkün olabilir?
  • Borç ile kâr neden birbirinden ayrılamaz?
  • Neden kamu borcu diğer borç tiplerinden farklıdır?
  • Emek ve para piyasalarını diğer piyasalardan ayıran nedir?
  • İnsan emeği üretim sürecinden bütünüyle çıkarılabilir mi?
  • Bankacılar neden krizleri tetikleyici şekilde davranırlar?
  • Enflasyon, deflasyon ve arbitraj nasıl işler?
  • Para politikalarını siyasetten ayırmak mümkün müdür?
  • Piyasa ekonomilerinin sorunları daha çok piyasa ile çözülebilir mi?
  • Ekonomi, mutluluk ve anlam arayışı üzerine bize neler söyleyebilir?

Künye: Yanis Varoufakis – Kızımla Ekonomi Sohbetleri: Kapitalizmin Kısa Tarihi, çeviren: Sinan Aslaner, Epsilon Yayıncılık, iktisat, 165 sayfa, 2019

Asbjørn Wahl – Refah Devletinin Yükselişi ve Düşüşü (2015)

Bu kitap, uzun bir tarihe sahip refah devletine, özellikle de bunun Kuzey ülkeleri modeline sıkı eleştiriler yönelten bir inceleme.

Bu sosyal modelin toplumsal ve tarihsel kökenlerine, 1980’lerden bu yana süren neoliberal saldırıların modele etkilerine ve daha da önemlisi refah devletinin geleceğine dair nitelikli bir tartışma.

Asbjørn Wahl, toplumda gücün nasıl yer değiştirdiğini ve bunun neden giderek artan eşitsizliklere yol açtığını gözler önüne seriyor.

Kitabın bir diğer önemli katkısı ise, dikkatini sosyal demokrasinin serpilip gelişmesinin ve halen yaşamakta olduğu yıkımın ardında yatan güç dengesindeki değişim üzerinde yoğunlaştırması.

  • Künye: Asbjørn Wahl – Refah Devletinin Yükselişi ve Düşüşü, çeviren: Haldun Ünal ve Baran Öztürk, h2O Kitap, siyaset, 288 sayfa, 2015