Etiket: Dipnot Yayınları

Daniel Bensaïd–Mülksüzler (2018)

Karl Marx’ın oldukça kısa süren bir gazetecilik hayatı var.

Marx bu dönemde, Rheinische Zeitung’da yürütülen odun hırsızlığı konusundaki tartışmalara dâhil olmuş ve bunun üzerinden mülkiyet hakkı, basın özgürlüğü, suç ve ceza gibi konuları irdelemişti.

Bu yazıların üzerinden bir buçuk asır geçti, fakat genç Marx’ın daha o zaman yaptığı saptamalar, bugün de güncelliğini koruyor.

Daniel Bensaïd ise, daha önce Marx’ın bu yazıları üzerine ders vermişti.

Yazar, verdiği derslerden yola çıkarak kaleme aldığı bu kısa ama etkileyici çalışmasında, Marx’ın tartıştığı kavramları güncel bağlamlarına yerleştiriyor.

Bensaïd, Marx’ın odun hırsızlığı üzerinden yürüttüğü ufuk açıcı tartışmayı, bugün tüm dünya çapındaki özelleştirmeye karşı mücadele eden mülksüzlerin mücadelesiyle buluşturuyor ve Marx’ın ne denli önemli analizler ortaya koyacak düşünsel kabiliyete sahip olduğunu bize bir kez daha hatırlatıyor.

  • Künye: Daniel Bensaïd – Mülksüzler: Marx, Odun Hırsızları ve Yoksulların Hukuku, çeviren: Selim Sezer, Dipnot Yayınları, siyaset, 128 sayfa, 2018

Barış Ünlü – Türklük Sözleşmesi (2018)

 

Barış Ünlü’nün elimizdeki kitabı, Türkiye’nin yazılı olmayan esas anayasası dediği Türklük Sözleşmesi’nin ortaya çıkışını, kimlere ne gibi imtiyazlar getirdiğini, gelişimini, doğurduğu sonuçları ve bugün yaşadığımız krizle nasıl bir ilişkisi olduğunu tartışıyor.

Ünlü’nün burada tarif ettiği şekliyle Türklüğün kökenleri, gayrimüslimlerin ve Türk-olmayanların oluşmakta olan Türk ulus-devletinden dışlandıkları 1910’lara ve 1920’lere kadar uzanır.

Yazar “Türklük Sözleşmesi”yle tanımladığı bu içerme ve dışlamanın da, devlet ve Türkleşmeyi kabul eden çeşitli Müslüman etnik gruplar arasındaki karşılıklı bir anlaşma olduğunu ve yazılı olmayan bu Sözleşmenin hayati maddelerinden birisinin de, Müslüman ve Türk olmayanlara/Türkleşmeyenlere yapılanlarla ilgili herhangi bir siyaset veya bilimsel çalışma üretmenin yasak olduğunu söylüyor.

Yani Ünlü, kişinin gayrimüslimlere (özellikle Ermenilere) ve Kürtlere yapılanlar hakkında konuşup yazmadığı sürece Türklüğün potansiyel ve reel imtiyazlarından yararlandığını, bu maddeye uyulmadığı takdirde çok ağır cezaların verileceğini de açıkça belli ettiğini, dolayısıyla bu metaforik sözleşmenin, modern Türkiye tarihinin ve bu tarihin içinde şekillenen kişilerin epistemolojik, psikolojik ve duygusal dünyalarının tarihsel ve maddi temellerini attığını belirtiyor.

Beyazlık çalışmalarından duygular sosyolojisine kadar kapsamlı bir çerçevede, Türkiye’nin kanayan yarası Kürt sorunu ve Ermeni soykırımından Barış İçin Akademisyenler’e kadar çeşitli meseleleri ele alan Ünlü, siyasal yelpazenin çok farklı noktalarında duran kişilerin bile “yeri gelince” nasıl aynı paydada buluşabildiğini gözler önüne seriyor.

Türklük halinin ideal bir stereotip olarak dayatılmasının ne büyük sorunlara yol açtığını ve bunun günümüze uzanan etkileriyle nasıl yakıcı bir meseleye dönüştüğünü daha iyi kavramak için bu kitaba bakmalı.

Yrd. Doç. Dr. Barış Ünlü, barış metinine imza attıktan sonra KHK ile Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi bölümünden ihraç edilen akademisyenlerden.

  • Künye: Barış ünlü – Türklük Sözleşmesi, Dipnot Yayınları, siyaset, 386 sayfa, 2018

Kolektif – Kocaeli Dayanışma Akademisi’nin İlk Uzun Yılı (2017)

Kocaeli Dayanışma Akademisi (KODA), OHAL ile birlikte devletin üniversitelerde yaptığı büyük kıyımın ortaya çıkardığı en güçlü dayanışma örgütlerinden biri.

Hatırlanacağı gibi, “Bu Suça Ortak Olmayacağız” başlıklı barış bildirisine imza attıkları gerekçesiyle, Kocaeli Üniversitesi’nden akademisyenler 1 Eylül 2016’da yayınlanan 672 sayılı KHK ile üniversitedeki görevlerinden topluca ihraç edilmişti.

Bu akademisyenler ile davalarını paylaşan görevdeki akademisyenler tarafından kurulan Kocaeli merkezli KODA ise, hem dayanışma amacı güden hem de demokrasi için çaba gösteren akademik vurgusu olan bir inisiyatif.

İşte bu kitap da, KODA’nın ilk uzun yılının hikâyesi olarak ortaya çıkmış.

Kitap, KODA üyelerinin 2016-2017 dönemi seminer programı kapsamında sunduğu farklı konulardaki seminerlerini bir araya getiriyor.

Kuşkusuz hocalarımız er veya geç üniversitelerine dönecektir.

Bunu beklerken de, tüm baskı ve zorlamalara rağmen ne bilimsellikten ne barıştan ne de demokrasiden taviz veriyor ve inadına, üretmeye devam ediyorlar.

Eldeki kitap da bunun en iyi kanıtlarından biri.

  • Künye: Kolektif – Kocaeli Dayanışma Akademisi’nin İlk Uzun Yılı, Dipnot Yayınları, siyaset, 432 sayfa, 2017

Kolektif – Siyasalın Düzenekleri (2017)

Hatırlanacağı gibi ‘Yapılar, Sistemler, Süreçler’ ile ‘Toplumsala Bakmak’, ‘Çağdaş Marksist Kuramda Tartışmalar’ adlı bu önemli dizisinin daha önce yayımlanmış kitaplarıydı.

Serinin elimizdeki üçüncü kitabında ise, 19. yüzyıldaki köklerine bakıldığında daha çok ekonomi-politik vurgularıyla öne çıkmış Marksist düşüncelerin siyasal sonuçlarını kapsamlı bir bakışla irdeliyor.

Marx’ın geliştirdiği metodolojiden yola çıkarak Marksist bir siyaset teorisi kuran kitapta,

  • Ekonomik yaşamın siyasal içeriği ve siyasal yaşamın ekonomik içeriği,
  • 90’lı yıllardaki siyasal gerilemenin ardındaki etkenler,
  • Devlet ve hukuk ilişkisi,
  • Çağdaş siyasetin özgül karakteri,
  • Bugünün özgürleşme süreçleri,
  • Ve tarihin yeni özneleri gibi konular tartışılıyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Álvaro García Linera, Antonio Negri, Chantal Mouffe, Peter Hallward, Jodi Dean, Jacques Rancière, Claus Peter Ortlieb, Aaron Benanav ve John Clegg.

  • Künye: Kolektif – Siyasalın Düzenekleri, hazırlayan: Andrew Pendakis, Jeff Diamanti, Nicholas Brown, Josh Robinson ve Imre Szeman, çeviren: Sercan Çalcı, Dipnot Yayınları, siyaset, 236 sayfa, 2017

Kolektif – Türkiye Sosyalist Solu Kitabı 2 (2014)

TSİP’ten TİP’e, SDP’den Kurtuluş’a, Devrimci Yol’dan Birikim’e ve Halkın Yolu’na, 1970-80 arası Türkiye sol hareketin muhtelif örgütlerinden seçme metinler.

Derleme, hem Türkiye solunun fikri geleneğini çok iyi ortaya koyması hem de dönemin ideolojik yönelim ve bunalımlarını yansıtmasıyla büyük öneme haiz.

  • Künye: Kolektif – Türkiye Sosyalist Solu Kitabı 2, hazırlayan: Emir Ali Türkmen ve Ümit Özger, Dipnot Yayınları

Kolektif – Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri (2008)

Ramazan Günlü’nün derlediği ‘Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri’, tarihsel ve güncel boyutları içinde Türkiye’de devletin yerel, ulusal ve küresel görünümlerini ve çelişkilerini sermaye ve emek boyutları içinde inceliyor.

Kitapta, geçen yüzyıldaki uzlaşmaların ürünü olan devletin sermayeye dönüşümü, küresel çatışmanın dinamikleri ile Türkiye’nin kendine has çatışmaları üzerinden ele alınıyor.

Üç bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde yer alan makaleler devlet, sermaye ve emek ilişkisini, kapitalizmin bugünkü koşullarını, devletin liberalizm ile serüvenini ve ekolojik bunalım ile kapitalizm arasındaki ilişkiyi irdeliyor.

İkinci bölümde, Türkiye’de günümüz pratiği ve değişim sorunu, tarihsel bir perspektifle ve Türkiye’nin özgün koşulları ekseninde ele alınıyor.

Son bölümde ise, Türkiye’deki kentsel değişim, yerel yönetim ve göç konusu değerlendiriliyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Hayri Kozanoğlu, Ramazan Günlü, Bülent Duru, Fatih Türe, Mustafa Kemal Coşkun, Cem Dışbudak, İlknur Türe, Adalet B. Alada, Hatice Kurtuluş ve Erol Yıldız.

  • Künye: Kolektif – Devlet ve Sermayenin Yeni Biçimleri, derleyen: Ramazan Günlü, Dipnot Yayınları, siyaset, 332 sayfa

 

Anthony Elliott – Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş (2017)

Çağdaş sosyal teorisyenlerin düşüncelerini kapsamlı, aydınlatıcı ve yalın bir bakışla serimleyen çok önemli bir çalışma.

Anthony Elliott, sosyal teori alanındaki önemli geleneklerin ayrıntılı bir bakışla ele alıyor aynı zamanda düşünceleriyle sosyal teoriye adeta yön vermiş Adorno, Marcuse, Foucault, Lacan, Derrida, Giddens, Bourdieu, Kristeva, Habermas, Butler, Žižek, Castels, Beck, Bauman, Chodorow, Agamben ve DeLanda isimlerin fikirlerinin kapsamlı bir dökümünü yapıyor.

Kitabın en büyük katkılarından bir diğeri de, küreselleşme, feminizm, ağ toplumu, yapısalcılık, postmodernizm ve iklim değişikliği gibi alanlarda yürütülen güncel tartışmalardan hareketle, klasik sosyal teoriyi modern tartışmalarla ilişkilendirmesi.

Zenginliği ve sadeliğiyle hem akademik camiada bu alanda çalışanların hem öğrencilerin hem de konuya ilgi duyan okurların fazlasıyla dikkatini çekebilecek bir çalışma.

  • Künye: Anthony Elliott – Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş, çeviren: İbrahim Yıldız ve Aylin Görgün Baran, Dipnot Yayınları, sosyoloji, 448 sayfa

Sebahattin Selim Erhan – Karadeniz’in Zemheri Çocukları (2014)

Genç yaşlarında devrimci mücadeleye atılan, uzun yıllar cezaevinde yatmış Sebahattin Selim Erhan’dan, yakın tarihin darbeler, baskılar ve faili meçhullerle kuşatılmış bir tanıklığı.

Kitap bilhassa, sol siyasetin Karadeniz’deki çalışmaları ve burada öne çıkmış kimi aktörler konusunda aydınlatıcı bilgileri kayda almasıyla önem arz ediyor.

  • Künye: Sebahattin Selim Erhan – Karadeniz’in Zemheri Çocukları, Dipnot Yayınları

Özden Melis Uluğ ve Yasemin Gülsüm Acar – Bir Olmadan Biz Olmak (2014)

Farklı gruplardan aktivistlerin gözüyle Gezi Direnişi deneyimi.

Anti-Kapitalist Müslümanlar’dan çArşı’ya, kadın aktivistlerden LGBTI bireylere, Kürtlerden sendikalara, Kemalistlerden ülkücülere kadar birçok kesimden insanın deneyimlerini paylaştığı kitap, Gezi sürecini yaratmış muazzam ortaklığı gözler önüne seriyor.

  • Künye: Özden Melis Uluğ ve Yasemin Gülsüm Acar – Bir Olmadan Biz Olmak, Dipnot Yayınları

Göran Therborn – İktidarın İdeolojisi, İdeolojinin İktidarı (2008)

Göran Therborn ‘İktidarın İdeolojisi İdeolojinin İktidarı’nda özellikle, toplumsal alanda iktidarın sürdürülmesi ve dönüştürülmesinde, ideolojinin nasıl bir rol üstlendiğini inceliyor.

Therborn bunu yapmak için de, öncelikle, toplumsal egemenliğin sınıfsal altyapısını değerlendiriyor ve sınıf yönetiminde ideolojinin rolünü sorguluyor.

Yazar, insani öznelerin ideolojik oluşumu; ideolojilerin tarihsel maddeciliği; toplumsal değişme ve ideolojinin iktidarı; sınıfların ideolojik oluşumu; siyasal iktidar ve ideolojilerin toplumsal düzeni başlıkları altında, birçok tartışmaya konu olmuş bu alanı, kendi yorumlarıyla zenginleştiriyor.

  • Künye: Göran Therborn – İktidarın İdeolojisi, İdeolojinin İktidarı, çeviren: İrfan Cüre, Dipnot Yayınları, siyaset, 136 sayfa