Etiket: Onat Kutlar

Jak Şalom – Bir Sinematekten Ötekine (2025)

Onat Kutlar, Hüseyin Baş ve Şakir Eczacıbaşı’nın girişimleriyle 1965’te kurulan, Türkiye’de sinema “kültürünün” yer etmesinde önemli rol oynayan Türk Sinematek Derneği’nin, ilk üyesi Jak Şalom.

Fransa Sinemateki’nin kurucusu, “hazinelerin koruyucu ejderi” Henri Langlois ile beraber Fransız Sinemateki’nde ve Dünya Sinema Müzesi’nin kuruluşunda görev almış sinema uzmanı Jak Şalom.

Film eleştirileri yazmış, gerçekleşen yeni hareketlerin, kurulan oluşumların içinde bulunmuş, hatta bir kısa film bile çekmiş sinemacı Jak Şalom.

50 yıl sonra, yarım kalan hikâyenin devamını getirmek üzere kolları sıvamış ve daha kurumsal bir yapıyı inşa etmiş sinematekçi Jak Şalom.

İlk değerlendirmelerini 12 yaşındayken kenara not almaya başlayan, 1950’lerden bugüne “büyük beyazperde”ye tüm yönleriyle kendini adamış sinemasever Jak Şalom.

‘Bir Sinematekten Ötekine: Sinemayı Sevmek’ Jak Şalom’un kaleminden ve dilinden, bir insanın, dönemin, kurumun, o kuruma hayat verenlerin, kendini sinemaya adamış insanların “belge”si.

  • Künye: Jak Şalom – Bir Sinematekten Ötekine: Sinemayı Sevmek, Kırmızı Kedi Yayınevi, anı, 448 sayfa, 2025

Onat Kutlar – Unutulmuş Kent (2010)

‘Unutulmuş Kent’, 1995 yılında aramızdan ayrılan Onat Kutlar’ın şiirlerini bir araya getiriyor.

Burada, Kutlar’ın ‘Pera’lı Bir Aşk İçin Divan’ ile ‘Unutulmuş Kent’ adlı kitapları yer alıyor.

 

Kitapta yer alan ‘Turgut’a’ adlı şiirden bir alıntı:

 

“(…) Şimdi sessiz duruyoruz kıyısında bir düşüncenin

unutmamak için çünkü unutuşun kolay ülkesindeyiz

ölü balıklar geçiyor kırışık bir deniz sofrasından

ve ellerinde fenerlerle benim arkadaşlarım

durmadan düşünüyorum ne kadar çok öldük yaşamak için.”

 

Yine burada yer alan ‘Bir Şiir Üstüne Çeşitleme’den bir alıntı:

 

“Külrengi bulutlarıyla güz günlerinin

Sevdiğim İstanbul’u gibisin

Gene de çağırıyor yüreğin

Daha aydınlık bir yeryüzünü

 

Her zaman genç gözlerinde gülüyor

Şu kocamış ve yorgun İstanbul

Gene de yaşıyor ve sırlı aynasında

Bana gösteriyor senin yüzünü

 

Ayak basmadığım çorak bozkırda

Sevdiğim Anadolu gibisin

Gene de bekliyor yüreğin

Uzakta ve elinde olmayanı (…)”

 

  • Künye: Onat Kutlar – Unutulmuş Kent, Yapı Kredi Yayınları, şiir, 78 sayfa

Onat Kutlar – Sinema Bir Şenliktir (2010)

Daha önce de çeşitli baskıları yapılan ‘Sinema Bir Şenliktir’, Onat Kutlar’ın sinema yazılarını bir araya getiriyor.

Bilindiği gibi Kutlar, 1965-76 yılları arasında Türk Sinematek’in kurucularından biri ve yönetmeni olarak görev yapmıştı.

Elimizdeki kitapta ise, bu önemli ismin 1960’tan başlayarak Meydan, Yeni Sinema, Milliyet Sanat, Papirüs ve Hürriyet Gösteri gibi dergilerde yayımlanan sinema yazıları bulunuyor.

Yabancı sinemacılar, onlarla ilgili düşünce ve değerlendirmeler, sinema şenlikleri, sinema temaları ve türleri, bu yazıların başlıca konularını oluşturuyor.

Kitap, ilk kez yayımlandığı 1985 yılından bu yana, sinemaya ilgi duyan okurlar için bir rehber olmaya devam ediyor.

  • Künye: Onat Kutlar – Sinema Bir Şenliktir, Yapı Kredi Yayınları, sinema, 179 sayfa

Jale Özata Dirlikyapan – Kabuğunu Kıran Hikâye (2010)

Jale Özata Dirlikyapan, nitelikli çalışması ‘Kabuğunu Kıran Hikâye’de, Türkiye öykücülüğünde önemli bir yer tutan 1950 kuşağını inceliyor.

Aralarında Ferit Edgü, Orhan Duru, Leyla Erbil, Bilge Karasu, Feyyaz Karacan, Onat Kutlar, Demir Özlü, Adnan Özyalçıner gibi öncü kalemlerin bulunduğu 1950 kuşağı öykücülüğünü çok yönlü bir bakışla irdeleyen Dirlikyapan, kitabının ilk bölümünde, Türkiye’de siyasal ve toplumsal değişimin yoğun olarak yaşandığı, buna koşut olarak edebiyatta da geçmişle hesaplaşmanın, Batı etkisinin desteğiyle yenilenme çabalarının ve yeni kümelenmelerin görüldüğü 1950’li yılların bir panoramasını çiziyor.

Çalışmanın ikinci bölümü, dönemin edebiyat ortamını ve öykü tartışmalarını ele alıyor. Üçüncü bölümde yazar, 1950 kuşağının ilk yenilikçi öykücülerini, dördüncü bölümde ise yeni öykücülüğün içerik ve biçim öğelerini inceliyor.

  • Künye: Jale Özata Dirlikyapan – Kabuğunu Kıran Hikâye, Metis Yayınları, eleştiri, 196 sayfa

Onat Kutlar – Senaryolar (2014)

Eksikliğini hep hissedeceğimiz yazarlarımızdan Onat Kutlar, 1950 kuşağının en yetenekli öykü yazarlarından olmasının yanı sıra, kurduğu Sinematek ile Türkiye sinemasına ve genç yönetmenlerin yetişmesine muazzam katkılarda bulunmuştu.

Bu kitap, Kutlar’ın sinema serüveninin bir parçası olan senaryolarını bir araya getiriyor.

Kitapta, Kutlar’ın ‘Yusuf ile Kenan’, ‘Hazal’ ve ‘Hakkâri’de Bir Mevsim’ adlı senaryoları ile ‘Kuyucaklı Yusuf’, ‘Kürk Mantolu Madonna’ ve ‘İstanbul’ isminde üç sinopsisi yer alıyor.

Kutlar, sağlığında senaryolarını yayınlamayı düşünmüş, fakat farklı nedenlerle buna fırsat bulamamıştı.

Bu kitapla, Kutlar’ın o hayali de gerçekleşmiş oldu.

  • Künye: Senaryolar, Onat Kutlar, Yapı Kredi Yayınları, senaryo, 275 sayfa