Stuart A. Kauffman – Kutsalı Yeniden Keşfetmek (2023)

  • Cansız madde nasıl olur da kendiliğinden canlılığa yol açar?
  • Zihin dediğimiz şey nerden çıktı?
  • Peki ya ahlâk?
  • Bütün bunlar tanrısal bir müdahale olmadan çıkar mı?
  • Bilim bu soruya evet olarak cevap verdiği için kutsallığı kaldırmakla suçlanıyor.

Oysa 3,8 milyar yıllık evrimden sonra canlı bir hücrenin örülmüş tümleşik karmaşıklığını düşünün: Hücrenin bir çırpıda biçimlendirildiğini varsaymak mı, yoksa canlı organizmanın gelişen biyosfer tarafından yaratıldığı gerçeğini kabul etmek mi daha harikadır?

Öndegelen karmaşıklık kuramcısı Stuart Kauffman, ortaya çıkmakta olan bilimsel temelli bir dünya görüşüne dayanan yeni bir doğal tanrısallık anlayışı öneriyor.

O soğuk, cansız bir evrene “tanrı” sokmaya çalışmıyor; bunun yerine, kutsal saydığı tanrısal niteliklerin ‒yaratıcılık, anlam, amaçlı eylem– aslında evrenin bilimsel olarak araştırılabilecek özellikleri olduğunu savunuyor.

Kauffman’ın tanrısallık yorumu, okurların fikirlerine bilimsel düşüncenin her düzeyinde meydan okuyacaktır.

  • Künye: Stuart A. Kauffman – Kutsalı Yeniden Keşfetmek: Doğanın Kendini Yaratma Macerası, çeviren: Zekeriya Aydın, Alfa Yayınları, bilim, 408 sayfa, 2023

Stuart A. Kauffman – Düzenin Kökenleri (2022)

‘Düzenin Kökenleri’, doğanın fiziğini çok daha iyi anlamamıza katkı yapacak harika bir çalışma.

Stuart A. Kauffman, biyologların canlılar dünyasında tanık oldukları moleküler kendi kendine düzenleme süreçlerini fiziğin bakış açısından ele alıyor.

Kauffman, karmaşık biyolojik sistemlerde yaşamın kökenleri ve düzenin korunması konusundaki heyecan verici tartışmanın kalbine giderek, kendi kendine örgütlenme kavramına odaklanıyor.

Kendisi, doğada yaygın olarak gözlemlenen düzenin kendiliğinden ortaya çıkışı ve kendi kendine örgütlenmenin Darwinci doğal seçilim sürecinde önemli bir rol oynadığını ilk öne sürenlerden.

Bu konuda dünyadaki ilk öncülerden olan Kauffman’ın bu kitabı, uygulamalı moleküler evrimin yeni biyoteknolojisi, doğal olarak oluşan birçok sistemde gözlemlenen düzen ve kaos arasındaki denge, biyolojide istatistiksel mekaniğin önemi ve ilgili diğer önemli konular üzerine temel başvuru kitabı niteliğinde.

  • Künye: Stuart A. Kauffman – Düzenin Kökenleri: Evrim Sürecinde Kendiliğinden Örgütlenme ve Seçilim, çeviren: İlkay Alptekin Demir, Alfa Yayınları, bilim, 920 sayfa, 2022

Stuart Kauffman – Fiziğin Ötesinde Bir Dünya (2020)

Yaşamın en ilkel biçiminin nasıl ortaya çıktığı ve karmaşık organizmalara nasıl evrimleştiği hakkında çok iyi bir çalışma.

Tıp doktoru, teorik biyolog ve karmaşık sistemler araştırmacısı Stuart Kauffman, yaşam nasıl başladı sorusuna ufuk açıcı yanıtlar veriyor.

Kitabı özgün kılan hususların başında, yaşamın evrimini, fiziktekine benzer yasalarla açıklaması.

Kauffman, karmaşık kimyası olan bir ortamdan moleküler çoğalmaya, metabolizma ile erken ön-hücrelere ve tanıdığımız yaşama olan evrime ilişkin fizik yasalarının sağlayabileceğinin ötesinde bir açıklama sunuyor.

  • Künye: Stuart Kauffman – Fiziğin Ötesinde Bir Dünya: Yaşamın Ortaya Çıkışı ve Evrimi, çeviren: Murat Havzalı, Ginko Bilim Yayınları, bilim, 136 sayfa, 2020

Kolektif – Üçüncü Kültür (2015)

Bilim insanları ile aydınlar, tümüyle apayrı entelektüel sınıfları mı temsil ediyor?

Bu çalışmada tanımlandığı haliyle “üçüncü kültür aydını” kavramı, sadece bir alanda yetkin olan bir entelektüeli değil, hem nesillerin düşüncelerini de şekillendirecek yetkinliğe sahip hem de bilim alanında da sağlam bir perspektife sahip entelektüeli kastediyor.

Aydın rolünü iletişimi de içerecek şekilde genişleten bu nitelikli kitabın yazarları, klasik entelektüelin bilimle arasına koyduğu mesafenin bugün kabul edilemez olduğunu savunuyor.

Yazarlar burada, insanın ve evrenin evrimini, zihin felsefesini, yeni karmaşıklık bilimini ve bunun gibi, felsefenin ve bilimin şu an gündeminde bulunan birçok konuyu irdeliyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Stephen Jay Gould, Richard Dawkins, Geogre C. Williams, Steve Jones, Steven Pinker, Marvin Minsky, DanielC. Dennett, Roger Penrose, Murray Gell-Mann, Stuart Kauffman, C. G. Langton, J. Donye Farmer, Alan Guth, Paul Davies, Lee Smolin, Martin Rees ve Daniel Hillis.

  • Künye: Kolektif – Üçüncü Kültür, editör: John Brockman, çeviren: Yelda Türedi, Alfa Yayınları