Tarih – Sayfa 2 – Dipnotski

Emel Akal – Moskova-Ankara-Londra Üçgeninde İştirakiyuncular, Komünistler ve Paşa Hazretleri (2013)

MOSKOVA-ANKARA-LONDRA ÜÇGENİNDE İŞTİRAKİYUNCULAR, KOMÜNİSTLER VE PAŞA HAZRETLERİ, Emel Akal, İletişim Yayınları, inceleme, 559 sayfa

Emel Akal, elimizdeki nitelikli çalışmasında, Nisan 1920’den Mart 1921’e kadar, Ankara’daki TBMM Hükümeti’nin, Moskova ve Londra’dan gelen etkilerle iç politikaya nasıl şekil verdiğini irdeliyor. Kitapta, TBMM Hükümeti ile milli mücadelede öne çıkan kadroların kendi aralarındaki ilişki ve çelişkiler; Bakü’de Mustafa Suphi’nin liderliğindeki Türkiye Komünist Partisi’ni, Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası’nı ve Yeşil Ordu Cemiyeti’ni oluşturan siyasi iklim; Ankara, Moskova ve Londra’daki iktidar odaklarının tutumu ve bu ilişkilerin Türkiye iç politika dinamiklerini nasıl etkilediği gibi, ilgi çekici konular irdeleniyor.

Salih Özbaran – Osmanlı ve Portekiz (2013)

OSMANLI VE PORTEKİZ, Salih Özbaran, Tarihçi Kitabevi, tarih, 328 sayfa

Salih Özbaran ‘Osmanlı ve Portekiz’de, Osmanlı İmparatorluğu’nun Hint okyanusundaki varlığına, Osmanlı’nın dönemin önemli sömürgeci güçlerinden Portekizlilerle karşılaşmalarını merkeze alarak bakıyor. Korsan ve denizci Selman Reis’in 1525 tarihli raporu, Portekiz kaynaklarında Osmanlı imgesi, Avrupa’nın okyanuslarda yayılma süreci, bir deniz gücü olarak Portekiz İmparatorluğu, Osmanlı’nın Umman’a açılması, Hint okyanusunda Osmanlı varlığı, 1552 Hürmüz Kuşatması, Osmanlı’nın 1559 yılında Bahreyn adasına yaptığı askeri çıkarmanın sonuçları ve denizlerdeki baharat ticaretinin serüveni, kitapta ele alınan konulardan bazıları.

Seccat Aydınlu – Firdevsi’nin Şehnâmesi’nde Kürtler (2013)

FİRDEVSİ’NİN ŞEHNÂME’SİNDE KÜRTLER, Seccat Aydınlu, çeviren: Erkan Çardakçı, Avesta Yayınları, inceleme, 208 sayfa

Gazneliler döneminde yaşayan şair Firdevsi’nin ünlü eseri ‘Şehnâme’, en eski zamanlardan başlayarak Sasani İmparatorluğu sonuna kadar tüm İran krallarını inceler, pek çok İran destanı anlatır. Daha sonra, Doğu edebiyatında şehnâme yazma geleneğini başlatacak olan eser, günümüz araştırmacıları için de güncel bir kaynak olmayı sürdürüyor. Seccat Aydınlu da elimizdeki nitelikli çalışmasında, ‘Şehnâme’ ile Kürt kültürü arasındaki ilişkiye odaklanıyor. Yazar, ayrıntılı bir bakışla, Firdevsi’nin destanlarıyla Kürt destanları arasındaki benzerlikleri ve ‘Şehnâme’nin Kürt kültür dünyasında ne gibi etkiler yarattığını analiz ediyor.

Stephen Kern – Zaman ve Uzam Kültürü (2013)

ZAMAN VE UZAM KÜLTÜRÜ, Stephen Kern, çeviren: Ali Selman, İletişim Yayınları, inceleme, 463 sayfa

Stephen Kern, modernizmi konu edinen birçok derste kaynak olarak gösterilen elimizdeki oylumlu çalışmasında, 1880-1918 arasında zaman ve uzam kültürüne odaklanıyor. Kitabın ilgi çeken yönlerinden biri, söz konusu dönem aralığında zaman ve uzamı felsefe, bilim, edebiyat ve sanat gibi farklı alanlarda yaşanan dönüşümler üzerinden izlemesi. Kern, bu dönemde zaman ve uzam deneyiminde yaşanan büyük devrimi, Einstein’ın görelilik kuramı, Freud’un bilinç dışı zihinsel süreçleri, Durkheim’ın zaman ve mekanın sosyal göreceliliği, Picasso’nun kübizmi, Joyce’un bilinç akışı tekniği ve Proust’un kayıp zaman arayışına odaklanarak saptıyor.

Yüzbaşı Naci Efendi – Balkan Savaşı’nda Edirne Kuşatması’na Ait Harp Ceridesi (2012)

BALKAN SAVAŞI’NDA EDİRNE KUŞATMASI’NA AİT HARP CERİDESİ, Yüzbaşı Naci Efendi, çeviri: Hülya Toker, Alfa Yayınları, tarih, 173 sayfa

Balkan Savaşları’nın 100. yılı anısına yayınlanan elimizdeki kitap, savaşın en önemli duraklarından olan Edirne kuşatması konusunda detaylar sunuyor. Kitabın yazıldığı sırada Edirne Askerî İdadi Mektebi’nde öğrenci olan Yüzbaşı Naci Efendi, 1. Balkan Savaşı sürerken, Bulgaristan ordusunca gerçekleştirilen ve 1912 Ekim ortalarından başlayarak 26 Mart 1913’e kadar süren kuşatmayı gün gün not ediyor. Naci Efendi ayrıca, Edirne etrafındaki tabyaları, cephelerdeki savunma kuvvetlerini, piyade alaylarının ileri hatlarını, kuşatma zamanında piyadedeki erzak fiyatlarını ve kuşatmada bulunmuş Edirne Askerî Lise öğrencilerini de anlatıyor.

Emine Fetvacı – Sarayın İmgeleri (2012)

SARAYIN İMGELERİ, Emine Fetvacı, çeviren: Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, tarih, 383 sayfa

Emine Fetvacı, ilgi çekici çalışması ‘Sarayın İmgeleri’nde, resimli tarih kitaplarının 16. yüzyılda Osmanlı sarayında kimlik oluşumundaki merkezi rolünü irdeliyor. Bu dönemde resmedilen Osmanlı anlatılarının hepsinin, ideal padişah ve onun sarayla ve devletle ilişkisi konusunda ayrı bakışlar sunduğunu söyleyen Fetvacı, bu resimli tarih kitapların hedef kitlesi ve dolaşımını; Osmanlı sarayında kitapların hazırlanış sürecini; Osmanlı’nın farklı devlet adamlarının resimli tarihlerin gelişimine katkılarını ve resimli tarih kitaplarının Osmanlı hayal gücü üzerinde bıraktığı etkileri zengin görsel materyaller eşliğinde araştırıyor.

Nina Ergin (der.) – Anadolu Medeniyetlerinde Hamam Kültürü (2012)

ANADOLU MEDENİYETLERİNDE HAMAM KÜLTÜRÜ, kolektif, derleyen: Nina Ergin, çeviren: Ayşe Özbay Erozan, Koç Üniversitesi Yayınları, tarih, 414 sayfa

Aynı adlı bir sempozyuma sunulan bildirilerden derlenen elimizdeki çalışma, Anadolu tarihi ve mimarisiyle popüler ve sanatsal imgeleminde geniş yer tutan hamamları, mimari, kültürel, sosyal ve ekonomik yönleriyle ele alıyor. Selçuklu, Osmanlı, Safevi ve Babür dönemlerine ait hamamların incelendiği kitapta, Emevi Suriyesi’nde hamam kompleksleri, Anadolu Selçuklu kervansaraylarında hamamlar, Osmanlı İstanbulu’nda hamam işletmeciliği, Balkanlar’da az bilinen birkaç hamam, Yunanistan’daki Osmanlı hamamları, Osmanlı İmparatorluğu’nun Arap eyaletlerindeki hamamları ve ressamların gözüyle Türk hamamı gibi ilgi çekici konular yer alıyor.

Mark Mazower – Büyülü Saray Yok (2012)

BÜYÜLÜ SARAY YOK, Mark Mazower, çeviren: Nilüfer İlkaya Elçioğlu, Alfa Yayınları, tarih, 196 sayfa

Mark Mazower ‘Büyülü Saray Yok’ta, Birleşmiş Milletler’in (BM) kökenlerini irdeleyerek, uluslararası sistemde kurumun gelecekteki yerini tartışıyor. BM’nin ve savaş sonrası dünya düzeninin ilk ideolojik gelişme döneminin tarihçesine odaklanan Mazower, BM’nin yaratıcılarının imparatorluk çıkarlarını koruyacak bir dünya örgütü kurduklarını, devamında Hindistan gibi eski sömürge güçlerinin bu yapıyı farklı bir şekilde dönüştürdüğünü belirtiyor. Mazower incelemesinde, Jans Smuts, Alfred Zimmern, Raphael Lemkin, Joseph Schechtman ve Cavaharlal Nehru gibi, BM’nin tarihinde önemli yeri olan aktörlerin fikirlerini de tartışıyor.

Sait Pertev Demirhan – Balkan Savaşı’nda Büyük Genel Karargâh (2012)

BALKAN SAVAŞI’NDA BÜYÜK GENEL KARARGÂH, Sait Pertev Demirhan, Alfa Yayınları, tarih, 237 sayfa

Sait Pertev Demirhan, İşkodra’da İtalya Savaşı nedeniyle Batı Ordusu 2. Kurmay Başkanlığında, 1. Dünya Savaşı’nda İzmir, İstanbul ve Kafkas gibi cephelerde bulunmuş, ayrıca daha sonra Genelkurmay Harp Tarihi Şubesi Müdürlüğü görevini de yürütmüş bir asker. Demirhan’ın 1913 yılında yazmaya başladığı elimizdeki anıları, Balkan Savaşı’nda genel karargâhın aldığı tedbirleri anlatıyor. Demirhan’ın, 1912 yılının Ekim ayı boyunca gün gün kaleme aldığı anıları, savaş esnasında Osmanlı ordusunun Trakya harekat bölgesi içindeki yığınağı ile ordunun ilk harekatına dair pek çok ayrıntı barındırmasıyla önemli bir tarihi belge.

Nazır Şentürk – Babıâli’nin Reisülküttabları (2012)

BABIÂLİ’NİN REİSÜLKÜTTABLARI, Nazır Şentürk, Doğan Kitap, tarih, 140 sayfa

Nazır Şentürk elimizdeki çalışmasında, Osmanlı bürokrasisinde önemli rolü olan reisülküttablık kurumunu ve bu kurumda görev üstlenmiş reisülküttabları anlatıyor. Şentürk burada, Babıâli’de görev yapmış 48 reisülküttab’ın hayat hikâyesini verdiği gibi, Osmanlı diplomasisinin işleyişi konusunda önemli detayları da aydınlatıyor. Osmanlı İmparatorluğu’nda elçilerin gelişi, elçinin Divan’a kabulü, sadrazam-padişah ve reisülküttab ilişkileri, elçinin sadrazam ve padişah tarafından kabulü, gayrimüslim ve müslüman elçilerin kabul şekilleri, reisülküttabların tayin ve terfileri ve teşrifatta reisülküttabların kıyafetleri bunlardan birkaçı.