Etiket: Teknoloji

Emre Dölen – Resimlerle Teknoloji Tarihi (2023)

Teknoloji doğal kaynaklardan yola çıkarak insan ihtiyaçlarını gidermede kullanılan her türlü şeyin üretim yöntemidir.

Teknoloji insanın ortaya çıkışı ile başladı.

Teknoloji çok basit olabildiği gibi günümüzdeki bazı örneklerde olduğu gibi çok karmaşık da olabilir.

Emre Dölen imzalı bu kitap, kullanılan enerji kaynaklarına göre sınıflandırılarak bazı önemli teknoloji alanlarının tarihsel gelişimi anlatılıyor.

Kitabın birinci kısımda suyun iletimi, dağıtılması, yükseltilmesi, değirmenler, su çarklarının bir güç kaynağı olarak kullanılması ve yel değirmenleri ele alınmış.

İkinci kısımda ateş teknolojisi veya başka bir deyimle piroteknoloji kapsamında en önemli konulardan olan çömlekçilik, bakır ile tunç, demir ile çelik ve camcılık konusundaki teknolojik gelişmeler anlatılıyor.

Üçüncü kısımda buhar makinesinin doğuşu ve buhar teknolojisinin ve dördüncü kısımda da elektrik teknolojisinin tarihsel gelişimi incelenmiş.

Teknolojik gelişmenin tarihini anlatılırken uzun yazılı açıklamalar yerine resim, şema ve şekillerin çok daha öğretici ve kolay anlaşılmayı sağlayıcı olduğu deneyiminden hareketle bol sayıda görsel malzeme kullanılmış.

Teknolojik gelişmeler genellikle 20. yüzyılın başına ve bazı konularda ortasına kadar getirilmiş ve bütün konularda Türkiye’deki gelişmeler ile ilişki kurulmuş.

Emre Dolen’in kitabını, konu üzerindeki yaklaşık kırk yıllık birikimiyle hazırladığını da ayrıca belirtelim.

  • Künye: Emre Dölen – Resimlerle Teknoloji Tarihi, Doruk Yayınları, tarih, 816 sayfa, 2023

Harry Parker – Hibrit İnsanlar (2023)

Afganistan’da el yapımı bir patlayıcı nedeniyle bacaklarını kaybetmesiyle hayatı bir anda değişen Harry Parker, rehabilitasyon sırasında insanların bu durumun üstesinden nasıl geldiklerini görüp kendi kendine şu soruyu sordu: Tüm insanlar hibritleşiyor mu?

Parker ‘Hibrit İnsanlar’da edindiği yeni kimliğinden ve fiziksel engeliyle nasıl mücadele ettiğinden bahsederken okuru bir bedenin sahip olabileceği en güçlü ve özgürleştirici buluşlarla, en yeni robotlarla ve teknolojilerle tanıştırıyor.

Kitap, teknolojinin, insan olmanın ne anlama geldiğine dair anlayışımıza yeni bir boyut getirmesiyle önemli.

Bilimsel icatlarla ilgili olsa da aslında kitabın odak noktası insan kalbi ve zihni.

  • Künye: Harry Parker – Hibrit İnsanlar: İnsan ve Makine Hudutlarında Alıntılar, çeviren: Çiğdem Köfüncü, The Kitap Yayınları, inceleme, 200 sayfa, 2023

Brad Smith ve Carol Ann Browne – Araçlar ve Silahlar (2022)

Teknoloji muazzam nimetler kadar, dehşet verici bir silaha dönüşebilme potansiyeline de sahiptir.

Brad Smith ve Carol Ann Browne’un çalışması, konuyu bu işin içinden kişilerin bakış açısıyla aktarmasıyla da önemli.

Her yeri saran dijital dönüşüm büyük vaatler sunsa da kritik bir dönüm noktasındayız: Dünya, bilgi teknolojisini hem güçlü bir araca hem de dehşet verici bir silaha dönüştürmüş durumda.

Yapay zekâ gibi giderek daha da güç kazanan icatların belirlediği bir çağı yönetmek için yeni yaklaşımlar gerekeceği ortada.

  • Acaba bu yeni çağda kamu güvenliği, bireysel kolaylık ve kişisel gizlilik arasında doğru dengeyi nasıl kuracağız?
  • Ülkelerimizi, işletmelerimizi veya kişisel yaşamlarımızı yıkmak üzere bu teknolojiyi kullanan siber saldırılara karşı kendimizi nasıl koruyacağız?
  • Tüm toplumlarda dalga dalga görülen ekonomik etkilerini nasıl yöneteceğiz?
  • Acaba çocuklarımızın iş bulabileceği bir dünya mı yaratıyoruz?
  • Yoksa kontrol bile edemeyeceğimiz bir dünya mı?

‘Araçlar ve Silahlar’da Microsoft’un kıdemli yöneticileri Smith ve Browne, çağımızın en dikenli meseleleriyle karşı karşıya kalan dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden birinin kokpitinden bir anlatı sunuyor: Kişisel verilerin gizliliği, siber suç ve siber savaşla sosyal medya, yapay zekânın bizi soktuğu ahlaki çıkmazlar, büyük teknolojilerin toplumsal eşitsizlikle ilişkisi, kısa ve uzun vadede demokrasilerin yüzleşeceği zorluklar…

Peki, tüm bunlarla nasıl mücadele edeceğiz?

Kitap, her şeyin dijitalleşmesine ivme kattığımız bu dönemde, teknolojinin sunduğu muazzam vaatlerle varoluşa yönelik tehditleri arasında nasıl denge kurulması gerektiğine dair derin bir hesaplaşma.

  • Künye: Brad Smith ve Carol Ann Browne – Araçlar ve Silahlar: Dijital Çağın Vaatleri ve Tehlikeleri, çeviren: Kadir Yiğit Us, Kronik Kitap, inceleme, 400 sayfa, 2022

Sheila Jasanoff – Teknoloji ve İnsanın Geleceği (2021)

Teknolojinin potansiyel riskleri ve vaatleri nedir?

Sheila Jasanoff, bilgi teknolojilerinden gen araştırmalarına uzanarak ve teknoloji ile politika ve ahlak arasındaki ilişkiyi tartışarak bu soruya çarpıcı yanıtlar veriyor.

“İcatlarımız dünyayı değiştiriyor, icatlarımızla değişen dünya da bizleri.”  diyen Jasanoff, teknolojik sistemlerin karmaşıklığını çok yönlü bir şekilde aydınlattığı gibi, bu sistemleri denetleme iddiasında olan etik ve hukuki alanın belirsizliklerine de işaret ediyor.

Jasanoff’a göre, teknolojinin politika ve ahlaktan bağımsız bir güç olduğu yönündeki varsayımlar gerçek dışıdır ve teknolojinin riskleri kadar vaatlerini de daha iyi değerlendirebilmek için kamusal demokratik alanın canlandırılması gerekmektedir.

  • Künye: Sheila Jasanoff – Teknoloji ve İnsanın Geleceği: İcatların Etiği, Bgst Yayınları, inceleme, 214 sayfa, 2021

 

David Graeber – Kuralların Ütopyası (2016)

Bürokratik uygulamalar, alışkanlıklar etrafımızı kuşatmış durumda.

Hayatlarımız form doldurmakla geçer hale geldi.

Bu ilgi çekici çalışma, bürokrasiye duyulan arzunun kaynağını araştırıyor ve bunların biz farkına varmadan hayatımızı dört bir taraftan nasıl kuşattığını, güncel örneklerle ortaya koyuyor.

David Graeber ayrıca, teknolojinin aslında ne büyük bir yanılsamaya sebep olduğunu, ayrıca nasıl muazzam bir aptallaştırma potansiyeline sahip olduğunu da gözler önüne seriyor.

  • Künye: David Graeber – Kuralların Ütopyası, çeviren: Muammer Pehlivan, Everest Yayınları

Fuat Alican – Yol (2011)

  • YOL, Fuat Alican, Caretta Yayınları, bilişim, 267 sayfa

 

Fuat Alican, ikinci baskısı yapılan ‘Yol’da, teknolojinin bugüne değin insanlığa kattığı değerleri konu alıyor. Alican burada, bu alanda alışılageldik teknik bilgi içerikli kitaplardan farklı olarak, bilişimin insanlık için değerini öyküleştirerek okurlarına sunuyor. Yüksek teknoloji sektöründe olup bitenler, hepimizi ilgilendiriyor. Zira bilhassa son zamanlarda, söz konusu teknolojik gelişmeler, yaşam tarzımızda önemli değişikliklere yol açtı. Alican’ın eldeki kitabı, artması beklenen bu değişiklikler karşısında okurunu bilinçlendirmesi ve bunu yaparken de akıcı hikâyelerden yararlanmasıyla önemli bir boşluğu dolduruyor diyebiliriz.