‘Vatikan’ın Anti-Komünist Tarihi’, din ile iktidar arasındaki ilişkiyi, özellikle de Katolik Kilisesi’nin modern sınıflı toplumlarda üstlendiği siyasal rolü, keskin bir Marksist okumayla yeniden düşünmeye davet eden bir çalışma. Tevfik Taş, dinin yalnızca inanç alanına aitmiş gibi sunulan yüzünü tersine çevirerek, onu egemen düzenin en güçlü ideolojik aygıtlarından biri olarak ele alıyor. Kitabın çıkış noktası, düzen eleştirisinin din eleştirisinden bağımsız olamayacağı; çünkü dinin, sömürü ilişkilerini sürdürmek ve emekçileri mevcut düzene uyarlamak için tarihsel olarak merkezi bir işlev taşıdığı.
Taş, dinin “siyaset üstü” bir alan olarak sunulmasını, modern zamanların en etkili yanılsamalarından biri olarak tarif ediyor. Ona göre bu söylem, “kimin iktidarı?”, “kim için iktidar?” sorularını görünmez kılarak, dini kurumların sınıflı toplumun devamlılığındaki konumunu perdelemeye hizmet ediyor. Kilise, cami ya da havra bürokrasisinin kendisi için değil, kendi varlık koşullarını belirleyen sınıfsal düzen için iktidar talep ettiğini vurgulayan Taş, dinin sermaye sınıfının doğal bir müttefiki olduğunu, “tarafsızlık” iddiasının ise bu ittifakı gizleyen bir sis perdesi işlevi gördüğünü söylüyor.
Bu çerçevede Vatikan, kitabın temel örnek sahası haline geliyor. Yazar, Katolik Kilisesi’nin yüzyıllara yayılan kurumsal yapısını, anti-komünist siyasetlerde oynadığı rolü ve sınıf temelli düzenin sürdürülmesinde üstlendiği tarihsel işlevi ayrıntılı biçimde inceliyor. Taş’ın ele aldığı Vatikan tarihi, bir inanç kurumundan çok bir güç mimarisi, bir ideolojik aygıt, bir sınıf siyasetinin stratejik aktörü olarak okunuyor. Böylece kitap, yalnızca dinsel bir kurumun geçmişini değil, din-siyaset-sermaye üçgeninin uzun erimli ittifaklarını da görünür kılıyor.
- Künye: Tevfik Taş – Vatikan’ın Anti-Komünist Tarihi, Yazılama Yayınları, tarih, 310 sayfa, 2025
Dipnotski 