Kategori: Bilim

Mustafa Kaçar, M. Şinasi Acar ve Atilla Bir – Takiyüddin’in Gözlem Araçları (2011)

  • TAKİYÜDDİN’İN GÖZLEM ARAÇLARI, Mustafa Kaçar, M. Şinasi Acar ve Atilla Bir, İş Kültür Yayınları, inceleme, 176 sayfa

 

‘Takiyüddin’in Gözlem Araçları’, 1526-1585 arasında yaşamış Osmanlı astronomu Takiyüddin er-Râsid’in gözlem araçlarının teknik yorumundan ve Takiyüddin’in ‘Âlat-ı Rasadiyye li Zîc-i Şehinşâhiyye’ adlı eserinin tıpkıbasımından oluşuyor. Kitap, Osmanlı astronomisinin gelişiminin ele alındığı ve Takiyüddin’in astronomi konusundaki çalışmalarının incelendiği bir girişle açılıyor. Söz konusu kitabın günümüz Türkçesiyle metni ve yorumunun da yer aldığı çalışmada, eserin, Kandilli Rasathanesi, Bibliothèque Nationale de France, Topkapı Sarayı Müzesi ve İstanbul Üniversitesi kütüphanelerinde bulunan farklı nüshalarının tıpkıbasımları da bulunuyor.

John Brockman (ed.) – Kanıtı Olmayan Gerçekler (2007)

  • KANITI OLMAYAN GERÇEKLER, editör: John Brockman, çeviren: Duygu Akın, NTV Yayınları, bilim, 258 sayfa

 

‘Kanıtı Olmayan Gerçekler’, kitabın editörü, aynı zamanda da bilim yazarı John Brockman’ın, önde gelen bilim insanlarına sorduğu “Kanıtlayamazsanız bile doğru olduğuna inandığınız şey nedir?” sorusuna verilen cevaplarla oluştu. Bu sorulara verilen cevapların içinde, daha çok bu bilim insanlarının uzmanı oldukları teknik-teorik alanlar değil, sıradan insanların da kafasını yoran, gündelik hayatta karşımıza çıkan konular da bulunuyor. Kitap, bilimin önseziler, tahminler, hipotezler ile şiirsel ve hatta estetik düşüncelerle olan ilgisine dair iyi bir okuma sunuyor.

David Sloan Wilson – Herkes İçin Evrim (2011)

  • HERKES İÇİN EVRİM, David Sloan Wilson, çeviren: Gürol Koca, Metis Yayınları, bilim, 385 sayfa

 

Biyoloji ve antropoloji profesörü David Sloan Wilson, uzun yıllar evrim konusunda ders vermiş. Bu dersleriyle aynı adı taşıyan ‘Herkes İçin Evrim’, Charles Darwin’in doğal seçilim kuramını kolay anlaşılabilir bir üslupla ele alıyor. Wilson’un anlatımında öne çıkan husus, evrim teorisini yalnızca bilim alanına özgü bir konu olarak değil, başka disiplinlerle ve gündelik hayatla iç içe geçmiş bir teori olarak değerlendirmesi. Burada dikkat çeken tezlerden biri de, işbirliği ve dayanışmanın doğal seçilim sürecinde önemli faktörler olduğu. Wilson evrim sürecinin, uyum sağlayan, işbirliği yapan ve dayanışan grupların lehine olduğunu savunuyor.

Hayrettin Kılıç – Nükleer Destan (2007)

  • NÜKLEER DESTAN, Hayrettin Kılıç, Bil Yayınları, bilim, 360 sayfa

 

Nükleer çağ, 1944 yılında, ABD’nin ‘Manhattan Projesi’ çerçevesinde ilk atom bombasını yapıp, New Mexico çöllerinde denemesiyle başladı. Bu denemeden sonra dünyanın başına nelerin geldiği de, herkesin malumu. Günümüzde ise, özellikle küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliği öne sürülerek, nükleer reaktörlerin temiz enerji kaynağı olduğu iddia edilmeye başlandı. Nükleer fizikçi Prof. Dr. Hayrettin Kılıç da, nükleer enerjinin, iddia edildiği gibi masum olmadığını savunuyor. Kılıç’ın çalışması, nükleer enerjinin iklim değişikliğine çare olup olmadığı; Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’nı (NPT) imzalayan ülkelerin anlaşmanın ilkelerine uyup uymadığı; yeni bir “Nükleer Rönesans” başlatılıp başlatılamayacağı; nükleer enerjinin gerçek anlamda ucuz ve güvenli bir enerji olup olmadığı gibi sorulara makul yanıtlar veriyor.

John Brockman (ed.) – Gelecek 50 Yıl (2007)

  • GELECEK 50 YIL, editör: John Brockman, çeviren: Nurettin Elhüseyni, NTV Yayınları, bilim, 336 sayfa

Alt başlığı ’21. Yüzyılın İlk Yarısında Hayat ve Bilim’ olan ‘Gelecek 50 Yıl’, alanlarında önde gelen yirmi beş bilimcinin, bilimin geleceğini tartıştığı yazılardan oluşuyor. Bu yazıların temel çerçevesini ise, önümüzdeki elli yıllık süre içinde, bilimin kaydedeceği gelişmelerin gündelik hayatı nasıl etkileyeceği. Dolayısıyla son bilimsel araştırmaları okuyuculara aktarmayı amaçlayan yazılar, Mars’ın keşfinden matematiğe, “canlı” olmanın ne anlama geldiğinden yüksek zekaya sahip genetik bebeklere kadar birçok konuyu ele alıyor. Kitap, yakın gelecekteki olasılıklara dair tahminlerde bulunurken, gelişmelerin dünyadaki toplumsal ve siyasi sonuçlarına da eğiliyor.

Edgar Morin – Yitik Paradigma: İnsan Doğası (2011)

  • YİTİK PARADİGMA: İNSAN DOĞASI, Edgar Morin, çeviren: Devrim Çetinkasap, İş Kültür Yayınları, psikoloji, 220 sayfa

Çalışmalarında, farklı akademik disiplinlerin sentezini yapan Edgar Morin ‘Yitik Paradigma’da, insanlaşmanın, sadece biyolojik bir evrimin sonucunda değil, aynı zamanda tinsel, genetik, ekolojik, beyinsel, toplumsal ve kültürel unsurların sonucunda gerçekleştiğini savunuyor. Yazar, buradan hareketle, insan-hayvan ve doğa-kültür gibi zıtlıkların yersiz olduğunu; biyolojik ve kültürel evrimin, insanlaşma sürecinin birbirinin içinden geçen iki boyutu olduğunu belirtiyor. İlk olarak 1973’te yayımlanan kitabını, “başlangıç noktasına bir geri dönüş” olarak tanımlayan Morin, insani-toplumsal oluşumun kendine has dinamiklerini araştırıyor.

Thomas S. Szasz – Deliliğin İmalatı (2007)

  • DELİLİĞİN İMALATI, Thomas S. Szasz, çeviren: Gözde Genç, Yerdeniz Yayınları, psikoloji, 422 sayfa

Thomas S. Szasz’ın ‘Deliliğin İmalatı’ isimli bu kitap, ‘Engizisyon ve Akıl Sağlığı Hareketi Üzerine Karşılaştırmalı İnceleme’ alt başlığını taşıyor. Szasz’ın çalışmasının ana fikri, deliliğin bir hastalık olarak tanımlanması ve bununla beraber deli olarak yaftalananların akıl sağlığı yerinde olanların altında bir sınıf olarak kabul edilmeleri ezberine karşı çıkmak. Szasz, sosyal bakışın ‘öteki’ye olan ön yargısının, ‘öteki’yi yok etme çabasının dışında, kötülüğü ona yakıştırarak kendi iyiliğini doğrulamak şeklinde de ortaya çıktığını ve böylece ‘öteki’yi yeniden ve yeniden yarattığını belirtiyor. Dolayısıyla verili sistemin yaşamını sürdürübilmesi, Szasz’a göre, sürekli olarak ‘ötekiler ve kötüler’in yaratılmalarıyla mümkün kılınıyor. Bu bakış açısından hareketle kaleme kitap, kurumsal Psikiyatrinin tarihine dair önemli bir alternatif kitap özelliği gösteriyor.

James Shreve – Gen Savaşları (2007)

GEN SAVAŞLARI, James Shreve, çeviren: Özgür Atılım Turan, Doğan Kitapçılık, inceleme, 382 sayfa

James Shreve’in ‘Gen Savaşları’, “insanlığın geleceği kimlerin elinde?” sorusuyla başlayarak, son zamanlarda gen teknolojileri alanındaki gelişmelere dair kaygıları dillendirmeyi amaçlıyor. Kitap, gen araştırmaları konusunda bilim, ticaret ikileminin yarattığı hırs savaşlarını birebir vermesi yönüyle ilgi çekici. Bilim, siyaset ve büyük şirketler arasında bu konuda varolan büyük savaş, gen araştırmalarındaki ilerlemenin tehdit oluşturan yönü. Shreve’in bilim adamlarıyla beraber geçirdiği iki yıl sonunda hazırladığı çalışması, bilimdeki çıkar çatışmalarını ve genetik şifreyi çözüp bunun üzerinden rant elde etmeyi amaçlayanları deşifre etmeyi amaçlıyor.

Gillian R. Evans – Akademisyenler ve Gerçek Dünya (2007)

  • AKADEMİSYENLER VE GERÇEK DÜNYA, Gillian R. Evans, çeviren: Ebru Kılıç, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, bilim, 250 sayfa

Kendisi de akademisyen olan Gillian R. Evans, günümüzde üniversitelerin nereye gittiğini, akademisyenlerin nasıl bir dünyada yaşadığını ve kendilerinin “gerçek dünya”yla ilişkilerinin nasıl olduğunu merak eden isimlerden biri. Dolayısıyla kendisinin kitabı da, bu sorulara cevap arar mahiyette. Ticaretin üniversiteye, bilime girmesi, son dönemlerde dünyada olduğu kadar Türkiye’de de dillendirilen bir kaygı. Evans’ın çalışması, üniversitelerin özerkliğini kaybetme kaygısından hareketle, bu kurumların geldiği noktayı sorguluyor.

Bekir Balkız ve Vefa Saygın Öğütle (ed.) – Bilim Sosyolojisi İncelemeleri (2011)

 

Birçok yazarın makaleleriyle katkıda bulunduğu ve kapsamıyla dikkat çeken ‘Bilim Sosyolojisi İncelemeleri’, konuya dair temel yaklaşımları, kavramları ve tartışmaları barındırıyor.

Beş bölümden oluşan çalışmada ilk olarak, alanın kapsamını ve alandaki temel konumlanmaları ortaya koyan metinlere yer veriliyor.

İkinci bölüm, kronolojik sırayla Marksist, pozitivist ve konvansiyonalist yaklaşımlara çığır açan kurucu metinlere; üçüncü bölüm de, alanda gerçekleştirilmiş bazı ampirik çalışmalara ayrılmış.

Kitabın, kuşkusuz en önemli bölümlerden olan dördüncü bölümünde, alanın usta kalemleri vasıtasıyla, bilim-ideoloji tartışmalar aktarılıyor.

Çalışmanın son bölümünün amacı ise, rölativist/konvansiyonalist yaklaşımların bilim sosyolojisine getirdiği katkılar kadar, alanı ne türden bir çıkmaza sürüklediklerini göstermek.

  • Künye: Kolektif – Bilim Sosyolojisi İncelemeleri, editör: Bekir Balkız ve Vefa Saygın Öğütle, çeviren: Barış Yıldırım, Bekir Balkız, Beno Kuryel, Dilek Hattatoğlu, Emrah Göker, Eren Buğlalılar, Erhan Işıklar, Kemal İnal ve Ümit Tatlıcan, Doğu Batı Yayınları, bilim, 592 sayfa