Kategori: Kadın

Cynthia Cockburn – Buradan Baktığımızda (2009)

Feminist araştırmacı ve yazar Cynthia Cockburn ‘Buradan Baktığımızda’ isimli bu eserinde, farklı savaşlarda, kadınların militarizme karşı verdikleri mücadeleyi anlatıyor.

Cockburn kitabını, savaşı yaşayan, savaştan kurtulan, savaşı gözlemleyen ve protesto eden, içlerinde Türkiye’nin de bulunduğu on beş ülkeden yüzlerce kadının yaşam deneyimleri üzerine kurmuş.

Yazar, ziyaret ettiği her ülkede ya da kentte, önde gelen militarizm ve savaş karşıtı kadın örgüt ve ağlarından üyelerle görüşmüş ve onların içinde bulundukları politik koşulları, karşı çıktıkları şiddetin doğasını, çatışmayla ilgili analizlerini ve eylem stratejilerini okurlara sunuyor.

  • Künye: Cynthia Cockburn – Buradan Baktığımızda, çeviren: Füsun Özlen, Metis Yayınları, kadın, 324 sayfa

Anais M. Martin – Ve Yola Çıktılar (2015)

İstanbul’da dünyaya gelmiş Anais Martin’den, Metz Yeğenk’ten (Büyük felaket) sağ çıkmış, hepsi de çok hırpalanmış, “tehcir artığı” Ermeni kadınların hikâyeleri.

1914-1916 arasında geçen öyküler, kapsamlı ve çok boyutlu bir yok etme politikasına maruz kalmış, bu toprakların kadim halklarından Ermenilerin yasaklanmış dillerine tercüman olmakta.

  • Künye: Anais M. Martin – Ve Yola Çıktılar, Evrensel Yayınları

Mary Beard – Kadın ve İktidar (2018)

Mary Beard’in ‘Kadın ve İktidar’ı, ilk olarak antik zamanlardan günümüze uzanarak kadın düşmanlığının sağlam bir dökümünü yapıyor.

Medusa’dan dili kesilen Philomela’ya, tarih boyunca güçlü kadınlara yapılan haksızlıkları ortaya çıkaran Beard, kadınların gündelik yaşamda liderlik rollerinden nasıl uzak tutulduğunu ve kadınların iktidarla ilişkisine dair verili kültürel kodlarla hesaplaşıyor.

Beard, bütün bunları yaparken de, çok ama çok önemli şu sorunun yanıtını arıyor:

Eğer kadınların, iktidar yapılarına dâhil oldukları düşünülmüyorsa, yeniden tanımlamamız gereken şey iktidar değil midir?

‘Kadın ve İktidar’, kadınlara seslerini yükseltmeye, harekete geçmeye ve en önemlisi de, kendi güçlerini yeniden tanımlamaya davet ediyor.

  • Künye: Mary Beard – Kadın ve İktidar: Bir Manifesto, çeviren: İrem Sağlamer, Pegasus Yayınları, feminizm, 128 sayfa, 2018

Nadje Sadig Al-Ali – Iraklı Kadınların Anlatılmayan Öyküsü (2009)

‘Iraklı Kadınların Anlatılmayan Öyküsü’, 1948 ile 2006 yılları arasında ülkelerinde yaşananlara ilişkin Iraklı kadınların bugüne kadar anlatmadıkları çok sayıda hikâyeden oluşuyor.

Çalışmayı özgün kılan yönlerden biri, Iraklı kadınların yaşam öyküleriyle deneyimlerini temel alarak, bunları geleneksel tarihle harmanlaması ve böylece bir ya da birden çok alternatif tarih inşa etme çabasıdır diyebiliriz.

“Tüm tarihler ve anılar, inşa edilir” önermesinden hareket eden Nadje Sadig Al-Ali, kadınların Irak’taki yaşam koşullarını, ev, okul ve iş yerlerindeki konumlarını, anne ve eş olarak varlıklarını tarihsel bir süreç içinde resmediyor.

  • Künye: Nadje Sadig Al-Ali – Iraklı Kadınların Anlatılmayan Öyküsü, çeviren: Yasemin Tezgiden, İletişim Yayınları, kadın, 332 sayfa

Feryal Saygılıgil – Bir Kadın Grevi (2018)

Novamed’li kadınların efsanevi direnişinin derinlikli analizi, bu kitapta.

2006’da, Petrol-İş Sendikası’na üye 83 kadın, düşük ücret verilmesi, hamileliğin takvime bağlanarak sıraya konulması, tuvalete girmenin yasaklanması ve ardından dakikalara bağlanması ve hatta kadınların aybaşı dönemlerinin dahi sorun olması gibi nedenlerle FMC’ye bağlı Novamed’te greve çıktı.

448 gün süren bu grev, kadınların zaferiyle sonuçlanıp sendikalı işçilerin direniş ve örgütlenme tarihine altın harflerle yazıldı.

Feryal Saygılıgil de, bu muazzam deneyimi inceliyor ve gelecek kuşaklara aktarıyor.

Saygılıgil bu grevi başından sonuna izlerken, aynı zamanda Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kadın işçilerin durumunu, Türkiye’de kadının işgücü piyasasındaki konumunu ve kadın işçilerin sendikal hareket içindeki yerini kapsamlı bir şekilde ortaya koyuyor.

‘Bir Kadın Direnişi’, kadınların örgütlenme deneyimleri ve direniş stratejilerine daha yakından bakmak için çok önemli bir çalışma.

  • Künye: Feryal Saygılıgil – Bir Kadın Grevi: Serbest Bölgede Kadın Olmak, Güldünya Yayınları, siyaset, 243 sayfa, 2018

Sibel Özbudun – Marksizm ve Kadın (2015)

Marksist yaklaşımın kadın sorununun çözümüne dair perspektifi nedir?

Sibel Özbudun bu soruya yanıt ararken Marx ile Engels’in özel dünyalarına ve kadın, aşk ve aile konusundaki düşüncelerine odaklanıyor.

Bolşevik Devrimi’nde kadının rolü ve neoliberal kapitalizmin kadınlar açısından yol açtığı küresel boyutlu sorunlar, kitabın diğer tartışma konuları.

  • Künye: Sibel Özbudun – Marksizm ve Kadın, Tekin Yayınevi

Wolfgang Bauer – Çalınan Hayatlar (2018)

Türkiyeli okur Wolfgang Bauer’i yakın zamanda yayınlanan ve deniz yoluyla Mısır’dan İtalya’ya ulaşmak isteyen Suriyeli sığınmacıların hayat ile ölüm arasında gidip gelen zorlu yolculuklarını adım adım izlediği ‘Denize Gömülenler’ ile hatırlayacaktır.

Alman gazeteci şimdi de, bugün Nijerya’nın beşte birini kontrolü altında tutan cihatçı terör örgütü Boko Haram’ın kaçırdığı kadınların yaşadıklarını kayıt altına alıyor.

Boko Haram bu tarz eylemlere uzun zamandır başvurmakla birlikte, dünyanın gündemine ilk kez 2014 yılında yatılı bir okuldan 276 kız öğrenciyi kaçırdıktan sonra girdi.

Bauer, Boko Haram’ın bugün binlerce kadın ve çocuğu elinde esir tuttuğunu, onları bir yandan köle olarak satıp öte yandan örgüt üyeleriyle nasıl zorla evlendirdiğini ve onları intihar eylemlerinde kullandığını gözler önüne seriyor.

“Başkalarının acılarına gözümüzü kapatırsak, yakında kendi acılarımıza ağlamamız işten bile değil” diyen Bauer, bu kitabı için, Boko Haram’ın elinden kaçmayı başarmış pek çok kadın ve kız çocuğuyla birebir görüşmeler gerçekleştirmiş.

Kitap, yalnızca bu kadınların tanıklığı aracılığıyla örgütün iç işleyişine dair önemli bilgiler vermekle kalmıyor, aynı zamanda terörün tarihsel ve politik arka planına bakıyor ve terörün dünyanın en büyük etnik ve kültürel çeşitliliğe sahip bir bölgede dengeleri nasıl tahrip ettiğini aydınlatıyor.

  • Künye: Wolfgang Bauer – Çalınan Hayatlar: Boko Haram ve Afrika’nın Kalbindeki Terör, çeviren: Sergen Özhan, Kor Kitap, siyaset, 183 sayfa, 2018

Yakın Ertürk – Sınır Tanımayan Şiddet (2015)

Kadına yönelik şiddet, sadece kadınları ilgilendiren bir mesele değildir: bütün toplumu terörize eder, özgür olanı cezalandırır.

Peki kadına yönelik şiddet, günümüzde genel olarak yaygınlaşan şiddet olgusundan bağımsız mıdır?

Yakın Ertürk, bu sorunu yapısal eşitsizlik ilişkileri çerçevesinde bir insan hakkı ihlali olarak kavramsallaştırıyor ve hem cinsiyet eşitsizliğine ilişkin paradigma ve politikaları irdeliyor hem de küresel kadın hareketinin yakın tarihinin bir panoramasını sunuyor.

Uzun yıllar Birleşmiş Milletler Kadına Yönelik Şiddet Özel Raportörlüğü görevinde bulunan Ertürk, farklı ülkelerdeki saha tecrübesinden yola çıkarak bugün sınır tanımaksızın küresel bir olgu haline gelmiş kadına yönelik şiddetin geniş kapsamlı bir analizini yapıyor.

Dünya kadınlarının küresel bir güce dönüşen hak mücadelelerinin nasıl uluslararası bir kadın hakları hukuku oluşturduğunu da irdeleyen Ertürk, uygulamalarda neyin başarılıp neyin başarılamadığını, kazanımları ve eksiklikleri, süregiden kuramsal tartışmaları ele alıyor, bunun yanı sıra var olan sorunları da saptayarak hem yeni kuşak feministlerin mücadelesi için, hem sosyal bilimciler için eşsiz bir kaynak çalışmaya imza atmış.

  • Künye: Yakın Ertürk – Sınır Tanımayan Şiddet, Metis Yayınları

Ceren Lordoğlu – İstanbul’da Bekâr Kadın Olmak (2018)

Türkiye’nin herhangi bir şehrinde herhangi bir kadın, gece vakti korkmadan, ürkmeden evine dönemez.

Kadınlar bu konuda ne hissediyor?

Peki, yine aynı kadınlar buna karşı ne gibi direnme yöntemleri ortaya koyuyor?

Sosyal dışlanma, sosyal mesafe ve sosyal sınır gibi konularla ilgilenenler için önemli saptamalar barındıran bu özenli çalışma, bekâr kadınların mekânla ilişkili görünür hale gelen sosyal dışlanma deneyimlerini kapsamlı bir bakışla inceliyor.

Ceren Lordoğlu, İstanbul’da birbirinden farklı sınıfsal ve kültürel özelliklere sahip bekâr kadınların mekânla ilişkili yaşadıkları sınırlılıkları ve aynı zamanda bunlarla baş etme, direnme yöntemlerini ve güçlenmelerini, birebir görüşmelere dayanarak görünür kılıyor.

Çalışma, mekânla toplumsal cinsiyet arasındaki karşılıklı ilişkinin takibini ayrıntılı bir bakışla ortaya koymasıyla önemli.

  • Künye: Ceren Lordoğlu – İstanbul’da Bekâr Kadın Olmak, İletişim Yayınları, sosyoloji, 248 sayfa, 2018

Kolektif – Kadın Sesleri (2015)

Kadına yönelik onca şiddete, tacize, tecavüze ve cinayete karşı yükselerek adeta bir çığlığa dönüşen kadın sesleri.

Kitaba katılan otuz iki kadın, kadınların öfkelerini, erkek aklın egemen olduğu topluma yönelik eleştirilerini ve daha adil, mutlu, özgür, barışçı yarınlara duydukları umudu ve özlemi dile getirmekte.

  • Künye: Kolektif – Kadın Sesleri, editör: Halil Gökhan, Kafe Kültür Yayıncılık