Kolektif – Arkeoloji: Tarihin ve Kültürün Yapılandırılması (2019)

Arkeolojinin değerlerden azade, nesnel bir bilim dalı olduğu varsayılır.

Fakat son zamanlarda sürdürülen pek çok tartışmadan da gördüğümüz gibi, arkeoloji iktidarların işine yarayacak bir silah gibi kullanılageldi.

İşte bu kitapta bir araya getirilen makaleler de, arkeolojiye politik ve etik çerçevelerden bakmaları ve söz konusu tartışmalara yetkin bir katkı sunmalarıyla büyük öneme haiz.

Kitapta,

  • Bir kolonyal söylem olarak arkeolojinin tarihi,
  • Kolonyal denetim altındaki Batı-dışı kültürler hakkında bilgi üreten Batılı bir iktidar aygıtı olarak arkeoloji,
  • İsrail devletinin kuruluşunda arkeolojinin oynadığı rol,
  • Arkeolojik çalışmaların, Filistin topraklarını Yahudilerin kadim ulusal yurdu olarak nasıl baştan yarattığı,
  • Amerikan işgali zamanlarında Irak’ta arkeologların, Irak’ın kültürel mirasını kurtarma adı altında işgalci ordularla yaptığı gönüllü işbirliği…

Bunun gibi birçok ilgi çekici konuyu tartışmaya açan kitap, sıradan okurlar kadar konunun uzmanlarını da arkeoloji üzerine daha derinlemesine düşünmeye davet ediyor.

Ayşe Boren’in sunuşuyla açılan kitaba katkıda bulunan isimler de şöyle: Oscar Moro-Abadí, Neil Asher Silberman, Nadia Abu El Haj, Susanne Leeb ve Yannis Hamilakis.

  • Künye: Kolektif – Arkeoloji: Tarihin ve Kültürün Yapılandırılması, derleyen: Ayşe Boren, İletişim Yayınları, arkeoloji, 205 sayfa, 2018

C. W. Ceram – Tanrılar, Mezarlar ve Bilginler (2015)

Arkeolojinin insanoğlunun yarattığı ilk uygarlıklara dair keşiflerinin keyifle okunacak bir hikâyesi.

Eski çağın görkemli heykel ve tapınaklarından piramitlerin gizemlerine, Nemrut dağının altındaki saray söylentisinden II. Montezuma’nın hazinesine pek çok ilgi çekici konu, bu meşhur romanın konuları arasında.

  • Künye: C. W. Ceram – Tanrılar, Mezarlar ve Bilginler, çeviren: Hayrullah Örs, Remzi Kitabevi

Nihat Tekdemir (yay. haz.) – Hattuşa’da 106 Yıl (2012)

  • HATTUŞA’DA 106 YIL, yayına hazırlayan: Nihat Tekdemir, Yapı Kredi Yayınları, arkeoloji, 248 sayfa

 

Elimizdeki katalog, organizasyonu Şennur Şentürk tarafından yapılan ve halen sürmekte olan ‘Hattuşa’da 106 Yıl’ isimli sergiye ait. Hitit kazılarının yüz yılı aşan öyküsünü çok sayıda metin ve fotoğraflar eşliğinde sunan, Türkçe-İngilizce yayınlanan sergi katalogunda, yıllar süren çalışmalarda elde edilmiş kazı sonuçları, kazılarak ortaya çıkarılmış kalıntılar, anıtlar ve buluntular gösteriliyor. Sergide kronolojik olarak düzenlenmiş görsel malzeme, izleyicinin, kazı yeri olarak Hattuşa ile burada zaman zaman çok zor şartlar altında aylarca, yıllarca çalışmış hafirler arasında bağ kurmasına olanak sağlamasıyla önemli.

Ahmet Gözlü – Kıbrıs (2011)

  • KIBRIS, Ahmet Gözlü, Çizgi Kitabevi, arkeoloji, 416 sayfa

 

Ahmet Gözlü elimizdeki kitabında, sıklıkla dış politika ve jeostrateji gibi disiplinlerin jargonlarıyla değerlendirilmesine alışık olduğumuz Kıbrıs adasını, farklı bir bakış açısıyla ele alıyor. Gözlü kitabında, adanın tarihi, yani 11 bin 500 yıllık mazisiyle ilgileniyor. Kitapta, adanın jeopolitiği, coğrafi yapısı, ilk insanları, ilk barınakları, ilk şehir ve yerleşimleri, ilk çiftçileri, yerel monarşilerinin çatışmaları ve tarih boyunca bölgesel güçlerin adaya nasıl yaklaştıkları gibi konular anlatılıyor. Çalışma, kapsamı da düşünüldüğünde, Kıbrıs Prehistoryası ve Eskiçağ tarihi konusunda kılavuz bir eser olarak değerlendirilebilir.

George Thomson – Tarihöncesi Ege (2007)

  • TARİHÖNCESİ EGE, George Thomson, çeviren: Celâl Üster, Homer Kitabevi, arkeoloji, 618 sayfa

‘Tarihöncesi Ege’, İngiliz araştırmacı George Thompson’ın ‘Eski Yunan Toplumu Üstüne İncelemeler’, başlıklı kitabının ilk cildini oluşturuyor. Dil, edebiyat ve felsefe alanlarında Eski Yunan toplumu üstüne birçok kitabın yazarı olan Thompson bu çalışmasında, özellikle Tunç Çağı’na denk düşen dönemde Ege’de anaerkillik, toprağı kullanma hakkı, kentlerin gelişimi ve destanın doğuşu inceleniyor. Yine Ege’de ilkçağ toplumları, uygarlıkları, kültürlerinin oluşumu, yapısı, evrimi ve ekonomik gelişme, çalışmanın eğildiği diğer konular. Thompson bu konuları ele alırken arkeoloji, antropoloji, sosyoloji ve dilbilim gibi, birbirinden farklı alanlardan yararlanıyor.