İslam tarih ve medeniyetini tamamıyla İslam tarihçilerinin eserlerinden ve onların hikâye ettikleri şekilde kaleme alan bir eser.
Hz. Muhammed’ten Hz. Ebû Bekir’e, Hz. Osman’dan Hz. Ali’ye, Yezid bin Muâviye’den Ömer bin Abdülaziz’e İslam tarihini meydana getiren pek çok şahsiyet, bu kitabın sayfaları arasında.
İslam’ın içine doğduğu ve ilk dört yüzyılı boyunca içinde geliştiği ortamla ilişkisi neydi?
Garth Fowden’ın eldeki kapsamlı çalışması, bu soruya kapsamlı yanıtlar vermesiyle dikkat çekici.
Fowden’ın çalışması, Geç Antik Çağ’ın sonunun daha geniş tarihini, yukarıdaki soruda ifade edilen bu ilişkinin ışığında yeniden değerlendiriyor ve daha da önemlisi, Avrupa ile başka yerlerin, Müslüman dünyanın insan deneyimine, düşüncesine ve kültürüne getirdiği katkılara nasıl baktığını ortaya koyuyor.
Fowden’ın geç Antik Çağ ve daha genel olarak da MS Birinci Binyıl boyunca Doğu Akdeniz’in ve Güneybatı Asya’nın dinler tarihi alanında önemli bir eser olarak okunabilecek kitabı, İslam’ın miras aldığı karmaşık ve yüklü dinsel ve düşünsel gelenekleri, getirdiği yenilikleri, geleceğini, başarılarını ve başarısızlıklarını çok yönlü bir bakışla izliyor.
Kitap bütün bunların yanı sıra, İslam’ın ve diğer tektanrıcı geleneklerle ilişkisi ve Aristoteles’ten Augustus’a ve İbn Sina’ya birçok figürün İslamiyet’in macerasındaki yerlerini açıklığa kavuşturmasıyla da önemli.
Arif Tekin ‘Kur’an’da Kadın ve Hz. Muhammed’in Hanımları’nda, İslam kaynaklarından ve Hz. Muhammed, halifeler ve sahabelerin evlilik yaşamından hareketle, İslam’ın ilk dönemlerinde kadın-erkek ilişkilerini irdeliyor.
Kitapta ilk olarak, teorik bilgiler ağırlıkta olacak şekilde, Kur’an ve hadislerinde kadın konusu inceleniyor.
Tekin ardından, pratik bilgiler ekseninde Hz. Muhammed’in kadınlarını ve başta dört halife olmak üzere, cennetle müjdelenen on seçkin sahabinin kadınlarla ilişkilerini kapsamlı bir şekilde ele alıyor ve böylece, İslam’da kadın-erkek ilişkilerinin düzenlenişi ve sosyal hayatta kadının yeri konusunda kapsamlı bir çalışmaya imza atıyor.
Elimizdeki kitabın yazarı Arif Tekin, Hz. Muhammed’in kendi yakın çevresi tarafından bir siyasi cinayete kurban gittiğini savunuyor.
Tekin bu amaçla, İslami kaynaklara kanıt olarak başvuruyor ve hem Hz. Muhammed’e tertiplenen suikast girişimlerini ayrıntılı bir şekilde araştırıyor hem de Hz. Muhammed hastayken eşleri Ayşe ve Hafsa tarafından kendisine verilmiş olan ilaçlara titizlik ve şüpheyle yaklaşıyor.
Arif Tekin, uzun soluklu bir çalışmanın ürünü olan ‘Kur’an’ın Kökeni’nde, İslamiyet’in bu kutsal kitabının izini sürüyor.
Kitapta,
Tekin, kitapta ele aldığı konuları başta Kur’an olmak üzere hadis, tefsir, siyer, tabakat ve İslam tarihi gibi kaynaklara dayandırıyor.
Çalışmanın 1999 Turan Dursun İnceleme ve Araştırma Yarışması’nda birincilik ödülüne değer bulunduğunu da belirtelim.
Marksist tarihçi Maxime Rodinson’un, ilk baskısı 1961 yılında yapılan ve Türkçe alt başlığı ‘Yeni Bir Dünyanın ve Peygamberin Doğuşu’ olan bu kitabı, kimilerine göre konu hakkındaki ilk çağdaş metinlerden biri.
Rodinson, Muhammed’in kişisel özelliklerini anlatıyor ve bunların Muhammed’in yetiştiği çevrenin ekonomik-sosyal şartları çerçevesinden izliyor.
Yazar, “Muhammed bir dinsel deha, büyük bir siyasi düşünür ve sizin, benim gibi bir insandı,” diyor.
Çalışma, peygamberin kişiliği, ailesi, geçmişi ve içinde yaşadığı toplum; İslam’ı yayma süreci, mezhep ve devlet kuruşu, düşmanlarıyla yaptığı savaşlar ve nihayet, ilk büyük Müslüman askeri gücünü oluşturması gibi konularda sağlam bir rehber.
Avukat, edebiyatçı ve siyasetçi Claude Emmanuel Joseph Pierre ‘Zerdüşt, Konfüçyüs ve Muhammed’i, 1786 yılında Paris’te yayımlamış. Joseph Pierre burada, Batılı insanların hakkında çok az bilgiye sahip olduğu Asya’yı, bu bölgede ortaya çıkmış üç önemli ismin, Zerdüştiliğin kurucusu Zerdüşt, Çinli filozof Konfüçyüs ve İslam peygamberi Muhammed’in hayatı ekseninde anlatıyor. Kutsal metinleri referans alarak bu önemli isimlerin görüşlerini ve ahlak anlayışlarını tanıtan; dünyayı ne şekilde etkiledikleri irdeleyen Joseph Pierre, aynı zamanda bu üç ismi karşılaştırarak aralarındaki benzerlik ve farklılıkları anlamaya çalışıyor.
Dipnotski 