Isaiah Berlin – Rus Düşünürleri (2023)

“Tilki pek çok şey bilir, kirpi ise tek bir büyük şey.”

İngilizce yazan eleştirmenlerin çok azı Rus düşüncesi ve kültürü hakkında Isaiah Berlin kadar ferasetli yazılar yazabilmiştir.

İşte elinizdeki kitap, Berlin’in otuz küsur yıllık bir süreçte yazdığı, Rusya’nın olağanüstü yazar ve filozoflarının Rus kültürü üzerindeki benzersiz etkilerini çeşitli temalar etrafında irdeleyen bu tarihî yazılarının derli toplu bir derlemesi niteliğini taşıyor.

‘Rus Düşünürleri’nde Berlin, ünlü “Kirpi ile Tilki” makalesinde ele aldığı Tolstoy’un tarih felsefesine ek olarak, “Rusların dünyadaki sosyal değişime en büyük katkısı” diye betimlediği Rus entelijansiyasını oluşturan Herzen, Bakunin, Turgenyev ve Belinski gibi on dokuzuncu yüzyılın büyük yazar ve düşünürlerini ortaya çıkarmış toplumsal ve siyasal koşulları da inceliyor.

Berlin, Rus düşünürleri hakkındaki bir dizi canlı portre yazısında, entelijansiyanın en dikkat çekici mensuplarını, mutlak değerlerden duydukları şüphe ile ahlaki eylemlere ilişkin bütün meseleleri bir anda çözüme kavuşturacak tek bir hakikati keşfetme arzuları arasında sürekli olarak bölünmüş figürler şeklinde resmediyor.

  • Künye: Isaiah Berlin – Rus Düşünürleri, çeviren: Güneş Ayas, Minotor Kitap, felsefe, 560 sayfa, 2023

Lev Nikolayeviç Tolstoy – Sahte Para Kuponu (2020)

Tolstoy öylesine büyülü bir yazar ki, ondan ne okusak bizi etkiliyor.

‘Sahte Para Kuponu’ da, yazarın son dönem öyküleriyle torununa yazdığı bir masaldan oluşan, böylesine harika kitaplardan.

Viktor Şklovski’nin önsözü ve Isaiah Berlin’in sonsözüyle ayrıca zenginleşen kitapta, Tolstoy’un kitaba adını veren öyküsünün yanı sıra, ‘Fakir İnsanlar’, ‘Düşümde Ne Gördüm’, ‘Çocukluğun Gücü’, ‘Yolcuyla Sohbet’, ‘Yabancı ve Köylü’, ‘Bereketli Topraklar’ ve ‘Kurt’ adlı eserleri yer alıyor.

Öyküler, ağırlıklı olarak kötülüğün iyilik sayesinde yok edilebileceği ana temasını işliyor.

Yazar, küçük bir suçun tıpkı kartopunun çığa dönüşmesi gibi büyük bir felakete yol açabildiğini kendine has kurgusu ve okuru etkisi altına alan sade üslubuyla anlatıyor.

Öyküler ayrıca, dönemin Rus toplumu ile ülkedeki siyasi ve fikri çalkantılar hakkında okuruna fikir de veriyor.

  • Künye: Lev Nikolayeviç Tolstoy – Sahte Para Kuponu, çeviren: Varol Tümer, İletişim Yayınları, öykü, 191 sayfa, 2020

Kolektif – Özgürlüğün İdeolojisi (2016)

Liberal özgürlükler denince ilk okunması gereken temel metinleri bir araya getiren bir derleme.

John Locke, Adam Smith, John Stuart Mill, Isaiah Berlin, Raymond Aron, Hannah Arendt, John Rawls, Robert Nozick ve Friedrich Hayek gibi isimlerin fikirlerini daha yakından öğrenmek ve onların özgürlük konusundaki yazılarını görmek isteyenlere.

  • Künye: Kolektif – Özgürlüğün İdeolojisi, editör: Doğan Gürpınar, Liber Plus Yayınları

Isaiah Berlin – Isaiah Berlin’le Konuşmalar (2009)

Yirminci yüzyıl liberalizminin önemli düşünürlerinden Isaiah Berlin, özellikle negatif ve pozitif özgürlük arasında yaptığı ayrımla bilinir.

İranlı felsefeci Ramin Jahanbegloo’nun, Berlin’le yaptığı beş söyleşiden oluşan ‘Isaiah Berlin’le Konuşmalar’, Berlin’in eserlerine iyi bir giriş niteliğinde.

Söyleşiler, Berlin’in düşünceler tarihi alanındaki çalışmalarında yer alan tarihselcilik, çoğulculuk ve özgürlük üzerine görüşlerini okura sunuyor.

Kitapta ayrıca, düşünürün, modern siyasetin doğuşu, on dokuzuncu yüzyıl Rus düşüncesi, kültürel görecilik, Aydınlanma karşıtlığı ve insan hakları gibi konulardaki fikirleri de yer alıyor.

  • Künye: Isaiah Berlin – Isaiah Berlin’le Konuşmalar, söyleşi: Ramin Jahanbegloo, çeviren: Zeynel Kılınç, Yapı Kredi Yayınları, felsefe, 203 sayfa

Isaiah Berlin – Kirpi ile Tilki (2008)

‘Kirpi ile Tilki’, 20. yüzyılın önemli liberal düşünürlerinden Isaiah Berlin’in seçme makalelerinden oluşuyor.

“Sadece kendin haklı olduğunu, hakikati gören sihirli bir göze sahip olduğunu ve sana katılmayan diğerlerinin haksız olduğunu düşünmek korkunç ve tehlikeli bir kibirdir,” diyen Berlin, farklı değerlerin çatışma sebebi değil, nasıl yaşanacağına dair farklı bakış açıları sunduğunu söylüyor.

Makalelerde, Berlin’in karşı-Aydınlanma, Machiavelli ve Tolstoy’un tarih anlayışı üzerine düşünceleri yer alıyor.

Kitabın ismi ise, tahmin edilebileceği gibi, tek büyük bir şey bilen kirpi ile birçok şey bilen tilkiyi sembolize ediyor.

  • Künye: Isaiah Berlin – Kirpi ile Tilki, derleyen: Murat Borovalı, çeviren: Mete Tunçay ve Zeynep Mertoğlu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, siyaset, 342 sayfa