Etiket: Kürt Sorunu

Devrim Sevimay – Süreç (2009)

Gazeteci Devrim Sevimay, İçişleri Bakanı Beşir Atalay’ın 29 Temmuz tarihli “İnşallah Çözüm konusunda dünyaya örnek olacak bir Türkiye modeli oluştururuz. Gelin, bu sürece herkes katılsın” çağrısından sonra, Milliyet’te ‘Türkiye Kendi Modelini Arıyor’ adlı bir yazı dizisine başlamıştı.

Sevimay’ın on bir gün boyunca süren yazı dizisi, daha çok Hülya Avşar’ın söyledikleriyle dikkat çekmesine rağmen, Kürt sorununun çözümü konusunda birçok farklı fikri tartışmaya açmasıyla yankı uyandırmıştı.

İşte, söz konusu yazı dizisi, elimizdeki kitapta bir araya getirilmiş. 27 köşe yazarının dizideki yorumlara atfen kaleme aldıkları yazıları da, fotoğrafın tamamlanması için kitabın ikinci bölümüne alınmış.

Kitabın son bölümünde ise, Atalay’ın 29 Temmuz’da yaptığı ve gazetelerde ancak bir bölümü yayımlanan tarihi açıklamanın tam metni yer alıyor.

Yazı dizisinin tümünü bir arada görmek isteyenler için iyi bir fırsat.

  • Künye: Devrim Sevimay – Süreç, Özgür Yayınları, siyaset, 303 sayfa

Bayram Bozyel – Türbülans (2015)

HAK-PAR’ın da (Hak ve Özgürlükler Partisi) kurucuları arasında yer almış Bayram Bozyel’den, Kürt sorununun geçmişten bugüne gelişimine ve şu an sekteye uğramış olan, kendisinin de önemli roller üstlendiği “Çözüm Süreci”ne dair saptama ve değerlendirmeler.

Kitap, ayrışmak yerine, Kürt ve Türk birlikteliğiyle ortaya çıkacak bir geleceğin olanaklarını sorgulamakta ve bu yönüyle sorunun aşılması konusunda önemli perspektifler sunmakta.

  • Künye: Bayram Bozyel – Türbülans, İletişim Yayınları, siyaset, 389 sayfa, 2015

Kolektif – Barış Açısını Savunmak (2015)

Türkiye’nin Kürt sorununun çözümünde önemli bir eşik olan Çözüm/Barış Süreci’ne ne oldu?

Bu soruyu, ülkenin demokratikleşme sorununu bağlamında irdeleyen eldeki kitap, Türkiye Barış Meclisi’nin süreç hakkında düzenlediği bir konferansta yapılmış sunumlar ile bir raporu barındırıyor.

Kitapta ele alınan kimi konular şöyle:

  • Barış Süreci’ne giden yol, Müzakereler sürecinde hukukun işleyişi,
  • Barış sürecinin toplumsallaşması,
  • Barış Süreci ve geçmişle yüzleşme,
  • Dünya deneyimleri ışığında Kürt meselesi ve çözüm,
  • Bölgesel gelişmelerin Çözüm Süreci’ne etkileri,
  • Kadınların gözüyle çözüm süreci,
  • Çözüm Süreci’nde medyanın rolü ve tavrı,
  • Çözüm Süreci hakkında kamuoyundaki algılar,
  • Barış Süreci’nde sivil toplumun rolü,
  • Çözüm Süreci’nde kırılmalar,
  • Paramiliter yapıların silahsızlandırılması,
  • Güney Afrika ve Kuzey İrlanda deneyimleri üzerinden barış müzakerelerinin kurumsal yapısı…

Siyasetçi, akademisyen ve hukukçuların katkıda bulunduğu bu değerli çalışma, Çözüm Süreci’nin yanı sıra, Gezi’den yeni anayasa çalışmalarına dek Türkiye’nin genel demokratikleşme sürecine de ışık tutacak nitelikte.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Necmiye Alpay, Şemsa Özar, Hakan Tahmaz, Ahmet Faruk Ünsal, Arzu Yılmaz, Atilla Yayla, Ayşe Betül Çelik, Cuma Çiçek, Ebru Günay, Emel Ataktürk Sevimli, Evren Balta, Ferhat Kentel, Galip Dalay, Hakan Yılmaz, Harun Ercan, Levent Korkut, Maya Arakon, Mehmet Emin Ekmen, Murat Çelikkan, Nil Mutluer, Selma Irmak, Turgut Tarhanlı ve Yasemin İnceoğlu.

  • Künye: Kolektif – Barış Açısını Savunmak, hazırlayan: Necmiye Alpay ve Hakan Tahmaz, Metis Yayınları, siyaset, 368 sayfa, 2015

Vedat Türkali – Özgürlük İçin Kürt Yazıları 1 (2018)

Türkiye’de gerçek anlamda aydın olabilmenin ölçütü, kendini aydın olarak tanımlayan kişinin öncelikle Kürt sorunu başta olmak üzere ülkenin demokratikleşme alanındaki sorunları üzerine kafa yorması, bu konuda bir-iki kelam edebilmesidir.

29 Ağustos 2016’da aramızdan ayrılan Vedat Türkali de, ülkenin farklı sorunları hakkında sözünü sakınmamış gerçek aydınlarımızdandır ve bunun en iyi örneği de, yazarın Kürt sorunuyla ilgili iki cilde yayılan bu oylumlu yazılarıdır.

Türkali burada, Kürt sorununu kendi başına bir olgu olarak değil, bilakis bu ülkenin bütün vatandaşlarını birebir etkileyecek güçte, ülkenin demokrasi macerasıyla iç içe geçmiş bir sorun olarak irdeliyor.

Kitaptan iki alıntı:

“İktidarı elinde tutanlarca devlet, baskı aracı niteliğiyle, bireylere karşı suç işlemeye yönelik bir kuruma kolayca dönüştürülebilmektedir. Halkların kendi haklarını savunma bilincinde olmaları bu yüzden zorunludur. Bu çatışmada ülke aydınlarının devletin baskıcı tutumuna karşı halklarının yanında yer almaları aydın olmanın ölçütü sayılmıştır.”

“Biz Türkler de başka bir ulusu baskı altında tutan ulus olarak demokrasiye, özgürlüğe hep özlemle bakakalmışızdır. Denebilir ki Kürt sorunu çözümlenmediği için ülkemizde demokrasi sorunu çözümlenememiştir. Demokrasi sorunu çözümlenmeden de Kürt sorunu çözümlenemez.”

  • Künye: Vedat Türkali – Özgürlük İçin Kürt Yazıları 1, Ayrıntı Yayınları, siyaset, 144 sayfa, 2018

Kolektif – Kıyam ve Kıtâl (2015)

Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönem siyasetini biçimlendiren milliyetçi ideolojiler ile politik şiddet pratikleri arasındaki ilişkiselliğe odaklanan ufuk açıcı bir derleme.

Bu temayı Osmanlı’dan Cumhuriyet’in kuruluşuna uzanan zaman aralığında irdeleyen ‘Kıyam ve Kıtâl’, Osmanlı Ermenilerinin imhası ve Kürt coğrafyasında şiddet rejiminin aşama aşama nasıl inşa edildiğini daha iyi görmek isteyenlere önerilir.

  • Künye: Kolektif – Kıyam ve Kıtâl: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Devletin İnşası ve Kolektif Şiddet, hazırlayan: Ümit Kurt ve Güney Çeğin, Tarih Vakfı Yurt Yayınları

Cuma Çiçek – Ulus, Din, Sınıf (2015)

Cuma Çiçek’in bu kapsamlı çalışması, Kürt ulusal bloğu, Kürt dini bloğu ve Kürt ekonomik elitler bloğu gibi, Kürt kimlik inşasının üç aktörüne odaklanarak Kürt sorununu ulus, din, sınıf ve toplumsal cinsiyet perspektiflerinden derinlemesine incelemesi.

Uzun soluklu birebir görüşmelere dayanan kitap, uluslararası dinamikler ile küresel gelişmeleri de analizine yedirmesiyle önemli.

  • Künye: Cuma Çiçek – Ulus, Din, Sınıf, İletişim Yayınları

Kolektif – Kürt Sorunu (2009)

‘Kürt Sorunu’ isimli elimizdeki kitapta, Kürt sorununun ortaya çıkışı, olayın askeri, siyasî, ekonomik ve kültürel yönü; buna sebep olan iç ve dış etkenler, sorunun bu kadar süre çözümsüz kalmasında kimlerin rol oynadığı, bu durumdan rant elde edenlerin olup olmadığı, sorunun acilen çözümü için aydınların yapması gerekenler, sorunun halklar arasındaki çatışmaya dönüşmemesi için neler yapılabileceği ve son zamanlarda TRT, YÖK ve hükümetin, Kürtlere yönelik çalışmalarının nasıl değerlendirilmesi gerektiği gibi konular ele alınıyor.

Sadık Yalsızuçanlar, Ayhan Bilgen, Sevan Nişanyan, Yıldız Ramazanoğlu, Leyla İpekçi, Mehmet Altan ve Haşim Haşimi, kitaba yazılarıyla katılan isimlerden birkaçı.

  • Künye: Kolektif – Kürt Sorunu, Birey Yayınları, siyaset, 272 sayfa

Murat Somer – Milada Dönüş (2015)

Kürt sorununun çözümünün önündeki tarihsel engel ve ikilemler neler?

Bu sorunun yanıtını aramak için Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze uzanan Murat Somer’e göre üç temel ikilemle boğuşup durmaktayız.

Bunlar da, ayrılıkçılık potansiyelinin bertaraf edilememesi, siyasi elitlerin işbirliği eksikliği ve toplumu ortaklaştıracak bir kimliğin yokluğu.

Ulus, millet, ulus-devlet ve devlet-ulus kavramlarını irdeleyerek çalışmasına başlayan Somer,

  • Osmanlı modernleşmesi, yeni Türkiye’nin kuruluşu bağlamında Kürt sorununun neden doğduğunu,
  • 1990’larda değişen bağlamı,
  • 2000’li yıllardaki açılımların neden yeterince başarılı olmadığını,
  • Ve Kürt sorununun çözümündeki düşünsel zaafları, zengin bir bakışla tartışıyor.

Yalnızca sosyal bilim veya siyaset bilimi alanlarında çalışanların değil, Türklerle Kürtlerin ne yöne gittiklerini merak eden herkesin ilgisini çekecek olan ‘Milada Dönüş’ün, 2015 Sedat Simavi Sosyal Bilimler Ödülü’nü kazandığını da belirtelim.

  • Künye: Murat Somer – Milada Dönüş, Koç Üniversitesi Yayınları

Jonathan Powell – Teröristlerle Konuşmak (2015)

Bugün Kürt sorununun çözümüne dair gerek PKK ve gerekse hükümetin üzerine düşenler nelerdir?

Jonathan Powell’ın bu çalışması, kendisinin Kuzey İrlanda barış sürecinden bizzat edindiği deneyimler ile Soğuk Savaş’ın bitiminden bu yana geçen otuz yıl boyunca gerçekleşmiş benzer çatışmalardan çıkardığı daha kapsamlı derslere dayanmakta.

Kitap, Cengiz Çandar’ın kapsamlı bir önsözüyle açılıyor.

  • Künye: Jonathan Powell – Teröristlerle Konuşmak, çeviren: Nuray Önoğlu, Aykırı Yayınları

Altan Tan – Kürt Sorunu (2009)

Altan Tan, Türkiye’nin en önemli sorunlarının başında gelen Kürt sorununu, çok boyutlu okumaya tabi tutuyor ve tarafları daha iyi bir çözüm için tartışmaya davet ediyor.

Kitapta,

  • Türkler ve Kürtler arasında tarihte ilk ilişkilerin kuruluşu,
  • Haçlı Seferleri’nde Kürtlerin rolü,
  • Osmanlı dönemindeki özerk Kürt yapılanması,
  • Kürt edebiyatı ve folkloru,
  • II. Meşrutiyet’in Kürtler üzerine etkileri,
  • Cumhuriyet dönemi olayları,
  • Türkiye Kürtlerinin sağ ve sol düşünce içinde siyaset yapma biçimleri,
  • Ve federasyon, bağımsızlık veya demokratik Cumhuriyet tartışmaları, kitapta detaylı şekilde ele alınan konulardan birkaçı.

Bölgeyi iyi bilen isimlerden Tan, sorunun çözümü konusunda tarafların ne yapması gerektiğine odaklanıyor.

  • Künye: Altan Tan – Kürt Sorunu, Timaş Yayınları, siyaset, 603 sayfa