Etiket: Sigmund Freud

Sigmund Freud – Uygarlığın Huzursuzluğu (2025)

Sigmund Freud’un bu eseri, insan doğası ile uygarlığın yarattığı düzen arasındaki çatışmayı derinlemesine inceliyor. Freud, insanın içgüdüsel arzuları ile toplumun kuralları arasında kaçınılmaz bir gerilim bulunduğunu savunuyor. Uygarlık, bireysel özgürlükleri sınırlayarak ortak yaşamı mümkün kılıyor ancak bu sınırlama, bireyde sürekli bir huzursuzluk yaratıyor. İnsan, doğası gereği haz arayan ve saldırganlık içeren bir varlık olarak tanımlanıyor; oysa toplum, bu eğilimleri bastırmaya zorlayarak suçluluk duygusunu içselleştiriyor.

Freud’a göre uygarlığın ilerlemesi, teknik ve kültürel kazanımlarla birlikte bireyin iç dünyasında artan bir baskı yaratıyor. Vicdanın kökeninde, içe yöneltilmiş saldırganlık bulunuyor; bu da süperego aracılığıyla bireyin kendine karşı acımasızlaşmasına neden oluyor. Dini inançların sunduğu “ilahi baba” fikri, bu içsel çatışmanın geçici bir tesellisi olarak görülüyor. Ancak Freud, dinin huzursuzluğu ortadan kaldırmadığını, yalnızca onu şekil değiştirmiş bir biçimde sürdürdüğünü belirtiyor.

‘Uygarlığın Huzursuzluğu’ (‘Das Unbehagen in der Kultur’), insanlığın mutluluk arayışını temelden sorguluyor. Freud, uygarlığın bireye güvenlik sağlarken içsel özgürlüğünü tahrip ettiğini, bu yüzden insanın ne tamamen mutlu ne de tamamen uyumlu olamayacağını ileri sürüyor. Sonuçta kitap, modern insanın kendi yarattığı düzen içinde neden tatmin bulamadığını psikolojik bir çerçevede açıklayarak hem bireysel hem toplumsal düzeyde kalıcı bir gerilimin kaçınılmazlığını ortaya koyuyor.

  • Künye: Sigmund Freud – Uygarlığın Huzursuzluğu, çeviren: Ferhat Jak İçöz, Sel Yayıncılık, psikanaliz, 96 sayfa, 2025

Sigmund Freud – Haz İlkesinin Ötesinde (2025)

Freud, bu metninde psikanalizin temel varsayımı olan “haz ilkesi”nin evrenselliğini sorguluyor. Haz ilkesi, canlı organizmaların acıdan kaçıp hazza yönelme eğiliminde olduğunu varsayıyor. Ancak Freud, klinik gözlemlerinde bu ilkenin ötesine geçen, hatta ona karşı çalışan eğilimlerle karşılaştığını ifade ediyor. Özellikle travma sonrası nevrozlar, bireyin sürekli olarak acı verici bir deneyimi zihninde tekrar ettiğini gösteriyor. Bu durum, yalnızca haz ilkesine dayalı bir açıklamayla kavranamıyor.

Freud, çocukların belli bir nesneyi oyunlarında tekrar tekrar canlandırmasını da bu bağlama yerleştiriyor. Çocuk, oyunu aracılığıyla hoş olmayan bir deneyimi denetleme ve yeniden anlamlandırma çabası içine giriyor. Burada tekrarın yalnızca haz verici bir amaca değil, kontrol arzusuna da hizmet ettiği görülüyor. Haz ilkesinin ötesinde işleyen bir başka psikolojik dinamiğin varlığı böylece hissediliyor.

Bu çerçevede Freud, “tekrar zorlantısı” kavramını geliştiriyor. Organizmanın kendisini travmatik bir duruma istemsizce yeniden sokma eğilimini, yaşam güdüsünün karşı kutbunda yer alan bir başka güdüyle, yani “ölüm dürtüsü”yle ilişkilendiriyor. Ona göre canlı, ilkel ve cansız bir duruma dönme yönünde bilinçdışı bir eğilim taşıyor. Yaşamı sürdüren Eros ile onu çözmeye çalışan Thanatos arasındaki bu gerilim, insan davranışının temelinde yer alıyor.

Freud’un bu metni, psikanalitik kuramda bir kırılma noktası oluşturdu. Yalnızca bireysel davranışları değil, uygarlığın gelişim sürecini de bu iki temel dürtü arasındaki çatışma üzerinden açıklıyor. ‘Haz İlkesinin Ötesinde’ (‘Jenseits des Lustprinzips’), Freud’un düşüncesinde karanlık olanın, yıkıcı olanın ve tekrarın temel psikolojik yapı taşları olarak nasıl ele alındığını gösteriyor.

  • Künye: Sigmund Freud – Haz İlkesinin Ötesinde, çeviren: Sinan Köseoğlu, Say Yayınları, psikanaliz, 120 sayfa, 2025

Stephen Greenblatt, Adam Phillips – İkinci Şanslar (2025)

Stephen Greenblatt ve Adam Phillips’in ‘İkinci Şanslar: Shakespeare & Freud’ (‘Second Chances: Shakespeare and Freud’) adlı kitabı, William Shakespeare ve Sigmund Freud’un eserleri aracılığıyla “ikinci şanslar” temasını keşfediyor. Kitap, bu iki önemli düşünürün insan doğası, pişmanlık, yeniden başlama arzusu ve geçmişin geleceği nasıl şekillendirdiği üzerine olan derinlemesine incelemelerini karşılaştırıyor ve bir araya getiriyor.

Greenblatt, Shakespeare’in oyunlarındaki karakterlerin hatalarıyla yüzleşmelerini, affedilme arayışlarını ve yeni bir başlangıç yapma olasılıklarını edebi analizlerle ortaya koyuyor. Örneğin, Kral Lear’ın pişmanlığı, Hamlet’in intikam arayışı ve Prospero’nun bağışlayıcılığı gibi temalar üzerinden ikinci şansların karmaşık doğasını irdeliyor.

Phillips ise Freud’un psikanalitik teorilerini kullanarak, bireylerin travmalarıyla başa çıkma, geçmişin etkisinden kurtulma ve yeni bir benlik inşa etme çabalarını psikolojik bir bakış açısıyla ele alıyor. Tekrarlama zorlantısı, nevroz ve iyileşme süreçleri gibi kavramlar üzerinden ikinci şansların psikodinamiklerini inceliyor.

Kitap, Shakespeare’in edebi dünyası ile Freud’un psikanalitik düşüncesi arasındaki beklenmedik paralellikleri ve kesişimleri ortaya koyarak, “ikinci şans” kavramının insan deneyimindeki merkezi rolünü vurguluyor. Hem edebi hem de psikolojik analizlerin iç içe geçtiği bu çalışma, okuyucuyu insan doğasının derinliklerine doğru bir yolculuğa çıkarıyor ve hatalarımızla yüzleşme, affetme ve yeniden başlama potansiyelimiz üzerine düşünmeye davet ediyor.

Greenblatt ve Phillips, bu iki büyük düşünürün eserleri aracılığıyla, ikinci şansların ne kadar zorlu, karmaşık ve aynı zamanda insan olmanın kaçınılmaz bir parçası olduğunu gösteriyorlar.

  • Künye: Stephen Greenblatt, Adam Phillips – İkinci Şanslar: Shakespeare & Freud, çeviren: Sarp Kaya, Livera Yayınevi, inceleme, 256 sayfa, 2025

Sigmund Freud – Histerinin Psikoterapisi (2025)

Sigmund Freud’un bu eseri, histeri vakalarının psikolojik kökenlerini ve bu rahatsızlığın tedavisine yönelik erken dönem psikanalitik yaklaşımlarını ele alan önemli bir çalışma. ‘Histerinin Psikoterapisi’ (‘Zur Psychotherapie der Hysterie’), histerik semptomların altında yatan bilinçdışı çatışmaları ve bastırılmış travmatik deneyimleri vurgular. Ona göre, histeri fiziksel bir rahatsızlık değil, zihinsel süreçlerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Freud, histerik belirtilerin, bilinçdışına itilmiş, kabul edilemez düşünce ve arzuların sembolik ifadeleri olduğunu savunur. Bu semptomlar, bastırılmış duygusal enerjinin farklı fiziksel veya psikolojik biçimlerde açığa çıkmasıdır.

Freud, histerinin psikoterapisinde hipnozun rolünü ve sınırlılıklarını tartışır. Hipnozun semptomları geçici olarak ortadan kaldırabileceğini ancak altta yatan bilinçdışı çatışmaları çözmede yetersiz kaldığını belirtir. Bu nedenle, Freud, “serbest çağrışım” yöntemini geliştirerek, hastaların düşüncelerini sansürlemeden ifade etmelerini teşvik etmeyi amaçlar. Bu yöntemle, bilinçdışına itilmiş travmatik anıların ve duygusal yüklerin yüzeye çıkarılması ve hasta tarafından yeniden deneyimlenmesi hedeflenir. Freud, bu sürecin, histerik semptomların kaynağını anlamaya ve duygusal katharsis yoluyla iyileşmeye yardımcı olduğuna inanır.

‘Histerinin Psikoterapisi’, psikanalitik teorinin erken dönemlerine ışık tutan ve histeri kavramının anlaşılmasında önemli bir dönüm noktası olan bir eser. Freud’un bu çalışması, bilinçdışı zihinsel süreçlerin ve bastırılmış duyguların psikopatolojideki rolünü vurgulayarak, modern psikoterapinin temelini oluşturdu. Eser, histeri ve erken dönem psikanalitik tedavi yöntemlerine ilgi duyan herkes için değerli bir kaynak.

  • Künye: Sigmund Freud – Histerinin Psikoterapisi, çeviren: Sinan Köseoğlu, Say Yayınları, psikanaliz, 248 sayfa, 2025

Sigmund Freud – Bilinçaltı (2025)

Bu kitap, Sigmund Freud’un bilinçaltı üzerine yazdığı çeşitli makalelerden oluşan bir derleme. Kitap, Freud’un bilinçaltı kavramını nasıl geliştirdiğini ve bu kavramın psikanaliz teorisindeki önemini anlamak için önemli bir kaynak.

Kitapta yer alan makalelerde Freud, bilinçaltının doğasını, işleyişini ve insan davranışları üzerindeki etkilerini ele alır. Freud’a göre bilinçaltı, bastırılmış dürtülerin, arzuların ve anıların deposudur. Bu içerikler, bilince doğrudan erişilemez olsa da rüyalar, dil sürçmeleri ve nevrotik semptomlar gibi dolaylı yollarla ifade edilebilir.

Freud, bilinçaltının insan zihninin büyük bir bölümünü oluşturduğunu ve davranışlarımızı önemli ölçüde etkilediğini savunur. Bilinçaltındaki çatışmaların ve bastırılmış duyguların, ruhsal rahatsızlıklara ve nevrozlara yol açabileceğini öne sürer.

Kitapta yer alan bazı önemli temalar şunlardır: Bilinçaltının doğası ve işleyişi, Freud, bilinçaltının nasıl çalıştığını ve bilinçle olan ilişkisini açıklar.

Bilinçaltının rüyalarla ilişkisi, Freud rüyaların bilinçaltındaki arzuların ve çatışmaların sembolik ifadeleri olduğunu savunur.

Bilinçaltının nevrozlarla ilişkisi, Freud nevrozların bilinçaltındaki bastırılmış duyguların ve çatışmaların bir sonucu olduğunu öne sürer.

Bilinçaltının cinsellik ve saldırganlık dürtüleriyle ilişkisi, Freud bu dürtülerin bilinçaltında önemli bir rol oynadığını ve insan davranışlarını etkilediğini savunur.

Özetle bu kitap, Freud’un bilinçaltı kavramını ve psikanaliz teorisini anlamak isteyenler için temel bir kaynak. Kitap, Freud’un düşüncelerinin karmaşıklığını ve derinliğini gösterirken, aynı zamanda psikanalizin insan zihni ve davranışı hakkındaki anlayışımızı nasıl şekillendirdiğini de ortaya koyuyor.

  • Künye: Sigmund Freud – Bilinçaltı, çeviren: Sinan Köseoğlu, Say Yayınları, psikanaliz, 184 sayfa, 2025

John Forrester – Freud ve Psikanaliz (2025)

John Forrester’ın ‘Freud ve Psikanaliz: Altı Giriş Dersi’ (‘Freud and Psychoanalysis: Six Introductory Lectures’) adlı kitabı, psikanalizin temellerini ve Freud’un düşüncelerini altı ders üzerinden anlatıyor.

Kitap, Freud’un biyografisinden, bilimsel aşamalarından, temel kavramlarından (bilinçdışı, rüyalar, arzular vb.) ve yeni bir klinik uygulama geliştirmesine kadar birçok konuyu ele alıyor.

Psikanalizin sadece Freud’un değil, hareketin geliştiği birçok yerdeki etkilerini de inceliyor.

Kitap, psikanalitik düşüncenin kültürel ve devrimci etkisini aydınlatarak, okuyucuları 20. yüzyılı şekillendiren bir alana ve düşünce biçimine davet ediyor.

  • Künye: John Forrester – Freud ve Psikanaliz: Altı Giriş Dersi, çeviren: Oya Gürbahçe, Ayrıntı Yayınları, psikanaliz, 208 sayfa, 2025

Bruno Bettelheim – Freud ve İnsan Ruhu (2025)

Bruno Bettelheim’ın ‘Freud ve İnsan Ruhu’ (‘Freud and Man’s Soul’) adlı kitabı, Freud’un psikanalitik teorisini yeniden yorumlayarak, onun düşüncelerinin temelindeki insani ve kültürel öğeleri ortaya çıkarıyor. Bettelheim, Freud’un çalışmalarının genellikle bilimsel ve nesnel bir yaklaşımla ele alındığını, ancak Freud’un kendi kültürel bağlamının ve insani deneyimlerinin de göz ardı edildiğini savunur. Bu kitapta, Freud’un dilinin ve kavramlarının, aslında Yahudi geleneği ve kültürüyle nasıl iç içe olduğunu gösterir.

Bettelheim, Freud’un “ruh” kavramına odaklanarak, onun aslında insanın iç dünyasına, duygusal ve spiritüel deneyimlerine yaptığı vurguyu yeniden canlandırır. Freud’un “id”, “ego” ve “süperego” gibi kavramlarının, aslında insanın temel dürtüleri, bilinçli düşünce süreçleri ve toplumsal değerler arasındaki etkileşimi anlamak için bir çerçeve sunduğunu öne sürer. Ancak, bu kavramların sadece mekanik ve yapısal olarak ele alınmasının, insanın karmaşık ve çok boyutlu doğasını anlamak için yeterli olmadığını savunur.

Bettelheim, Freud’un psikanalitik teorisinin, insanın anlam arayışını, değerlerini ve ilişkilerini nasıl etkilediğini derinlemesine inceler. Ona göre, Freud’un düşünceleri, insanın kendi iç dünyasını keşfetmesine, kendi duygusal deneyimlerini anlamasına ve kendi yaşamına anlam vermesine yardımcı olabilir. Ancak, bu sürecin, sadece bilimsel bir analizle değil, aynı zamanda insanın kendi kültürel ve toplumsal bağlamını da dikkate alarak mümkün olduğunu vurgular.

Sonuç olarak, Bettelheim’ın kitabı, Freud’un psikanalitik teorisine yeni bir bakış açısı getirerek, onun düşüncelerinin insani ve kültürel boyutlarını yeniden keşfetmemizi sağlar. Kitap, Freud’un çalışmalarının sadece bilimsel bir analizle değil, aynı zamanda insanın kendi iç dünyasını ve yaşamını anlamak için nasıl bir araç olabileceğini gösterir.

  • Künye: Bruno Bettelheim – Freud ve İnsan Ruhu, çeviren: Elif Okan Gezmiş, Sfenks Kitap, psikanaliz, 102 sayfa, 2025

Kelly Oliver – Nietzsche’nin Kadınları (2024)

Felsefenin kadına olan bakışı hakkında ne biliyoruz?

Nietzsche, Derrida, Freud, Lacan gibi felsefe tarihindeki önemli ve birincil isimler kadınlar ve felsefe arasındaki ilişkiyi nasıl değerlendirdiler?

Feminist felsefe, çağdaş felsefenin en çok üzerinde durduğu ve yeni şeyler söylenmeye olan ihtiyacın günden güne arttığı alanlardan biri olarak karşımızda duruyor.

‘Nietzsche’nin Kadınları’nda Kelly Oliver, detaylı ve derin incelemeleri sayesinde Nietzsche’nin metinlerinde kadının konumunu analiz ederek felsefenin dişil ve anaç olanla ilişkisine dair daha geniş bir soruyu tartışmaya açıyor.

Nietzsche, Derrida, Irigaray, Kristeva, Freud ve Lacan’dan okumalar sunan Oliver, etiğe yeni bir yaklaşım öneren özneler arası ilişkilerin ontolojisi için de yenilikçi bir temel inşa ediyor.

Yazar, felsefenin sınırlarına meydan okuyan büyük filozofların bile kadınların, kadınlığın ve anneliğin sınırlanması yahut dışlanmasına yaptıkları karmaşık ve genellikle fark edilmeyen yatırımların güçlü bir okumasını yapmış.

  • Künye: Kelly Oliver – Nietzsche’nin Kadınları: Felsefenin “Dişil” ile İlişkisi, çeviren: Müge Sözen, Say Yayınları, inceleme, 320 sayfa, 2024

Sigmund Freud – Bir Yanılsamanın Geleceği (2024)

Yaşamını zihnin arkeolojisine adayan Sigmund Freud bu kitabında da insan psikolojisinin karmaşık yapısını gözler önüne seriyor; ancak bu sefer geçmişi incelemekle yetinmeyip geleceğe dair bazı tahmin ve önerilerde bulunma cesaretini de gösteriyor.

Freud bu metninde, bilincimize kök salmış yanılsamaların, özellikle de bir yanılsama olarak adlandırdığı din olgusunun kültürdeki (diğer bir deyişle uygarlıktaki) yerini tartışmaya açıyor.

Din, kültür ve insan ruhu arasındaki ilişkiyi ele alarak bu yanılsamaların dünyaya bakışımızı nasıl etkilediğini, dolayısıyla da yaşamlarımızı nasıl şekillendirdiğini gözler önüne seriyor.

Bir Yanılsamanın Geleceği, yazılmasının üzerinden neredeyse yüz yıl geçmiş olmasına rağmen her okuyanı, zihnimizi ve ortak kaderimizi etkileyen yanılsamalarla yüzleşip bunları geride bırakmaya çağıran kışkırtıcı bir eser olma niteliğini sürdürüyor.

Freud şöyle diyor:

“Hayır, bilim bir yanılsama değildir. Ancak bilimin bize veremediğini başka bir yerden elde edebileceğimizi düşünmek kesinlikle bir yanılsama olacaktır.”

  • Künye: Sigmund Freud – Bir Yanılsamanın Geleceği, çeviren: Mehmet Tahir Öncü, Mahmut Demir, Can Yayınları, psikoloji, 72 sayfa, 2024

Stefan Bird-Pollan – Özgürleşmenin Diyalektiği (2023)

‘Özgürleşmenin Diyalektiği’, bizi, Freud’un metapsikolojisinin ve Hegel’in tanınma diyalektiğinin Fanon’un özgürleşme düşüncesi üzerindeki önemini yeniden düşünmeye davet ediyor.

Stefan Bird-Pollan, Hegel, Freud ve Fanon’da olumsuz ve kendiyle-bütünleşme arasındaki ilişkiye dair zekice bir analiz sunarak bugüne kadarki geleneksel düşünceye meydan okuyor.

Özne olma süreci, sancılı, hatta çoğu zaman kanlı bir süreçtir.

Kendiyle-bütünleşme, özünde, doğayla, öteki’yle bütünleşmeyi, yani özgürleşmenin diyalektiğini gerektirir.

Bu kitap, öznenin kuruluş sürecini Hegel, Freud ve Fanon düşüncesi üzerinden okuyor.

Aynı zamanda kitap, bu diyalektiğe etkide bulunan filozofları (Kant, Marx, Sartre), postkolonyal çalışmaları (Bhabha, Spivak) ve psikanalist bakışı da (Lacan, Kohut, Adler, Winnicott, Caruth) ihmal etmiyor.

Bu kitap, Fanon’un özne teorisine ve sosyal teoriye yaptığı katkının derinliklerini keşfe çıkıyor.

Aynı zamanda Fanon’un projesinin, Freudyen psikanalizin politik boyutlarını ve Hegel’in toplum teorisinin psikolojik boyutlarını anlamayı nasıl mümkün kıldığını gösteriyor.

  • Künye: Stefan Bird-Pollan – Özgürleşmenin Diyalektiği: Hegel, Freud, Fanon, çeviren: Sibel Kibar, Fol Kitap, felsefe, 352 sayfa, 2023