Etiket: Tarih

Vural Genç (haz.) – İranlı Tarihçilerin Kaleminden Çaldıran (1514)

  • İRANLI TARİHÇİLERİN KALEMİNDEN ÇALDIRAN (1514), hazırlayan: Vural Genç, Bengi Yayınları, tarih, 231 sayfa

 

Şah İsmail ve Yavuz Sultan Selim arasındaki Çaldıran Savaşı, yalnızca askeri açıdan değil sosyal ve dini bakımdan da Osmanlı-Safevi ilişkilerinde önemli bir yere sahip. Bizler bu konuya dair ayrıntıları, genel olarak Osmanlı tarafındaki tarihçilerin anlatımlarıyla biliyoruz. Dolayısıyla elimizdeki kitabı dikkat çekici kılan husus, Safevi kaynaklardan ve İran’da yapılan modern çalışmalardan Çaldıran’ı yeniden okumaya açması. Kitapta, 1514’te gerçekleşen Çaldıran savaşına neden olan anlaşmazlıklar, savaş esnasında tarafların konumlanmaları, kullandıkları taktikler ve savaşın sonlanmasına uzanan süreç ayrıntılı bir şekilde ele alınıyor.

Temuçin Faik Ertan – Atatürk Döneminde Devletçilik-Liberalizm Tartışmaları (2011)

  • ATATÜRK DÖNEMİNDE DEVLETÇİLİK-LİBERALİZM TARTIŞMALARI, Temuçin Faik Ertan, Phoenix Yayınları, polemik, 128 sayfa

 

Temuçin Faik Ertan imzalı bu kitap, Şevket Süreyya Aydemir ve Hüseyin Cahit Yalçın arasında yaşanan, devletçilik-liberalizm eksenli polemiğe yer veriyor. Tartışmayı hararetli kılan etkenlerden biri, iki ismin de birbirine zıt düşüncelere sahip oluşuydu. Yalçın, Batı düşüncesine daha açıkken, Aydemir “emperyalist” olarak tanımladığı Batı’ya mesafeli durmuştu. Polemik, Aydemir’in Kadro dergisi ile Yalçın’ın liberal eğilimli yazılara yer veren Fikir Hareketleri dergisinde gerçekleşmişti. Ertan polemiği, dönemin tarihi ve siyasî arka planını irdelediği bir giriş yazısı ve Yalçın ile Aydemir’in karşılaştırmalı biyografileri eşliğinde veriyor.

Grigoriy Sergeyeviç Agabekov – Enver Paşa Nasıl Öldürüldü? (2011)

  • ENVER PAŞA NASIL ÖLDÜRÜLDÜ?, Grigoriy Sergeyeviç Agabekov, yayına hazırlayan: Hasan Babacan ve Servet Avşar, Bengi Yayınları, tarih, 206 sayfa

 

İttihat ve Terakki Partisi’nin önemli üç liderinden biri olan Enver Paşa, 1922 yılında Tacikistan’da, Ruslarla yapılan bir savaşta ölmüştü. İşte Grigoriy Sergeyeviç Agabekov’un elimizdeki eseri, hakkında fazla bilgi bulunmayan bu ölümün öncesini ve sonrasını detaylı bir gözle değerlendiriyor. Bolşeviklerin doğudaki gizli teşkilatları ÇEKA’nın reisi durumunda olan Agabekov burada, Enver Paşa’nın Tacikistan’a gidişini, Rus hükümeti ile ilişkilerini, aralarında anlaşmazlıkların baş göstermesini, bu durumun karşılıklı gerginlik ve ardından askeri ve siyasi bir çatışmaya dönüşüp nihayetinde Enver Paşa’nın ölümüyle sonuçlanmasını anlatıyor.

Ali Akyıldız – Sürgün Sefir Sadullah Paşa (2011)

  • SÜRGÜN SEFİR SADULLAH PAŞA, Ali Akyıldız, İş Kültür Yayınları, biyografi, 488 sayfa

 

Ali Akyıldız ‘Sürgün Sefir Sadullah Paşa’da, büyükelçi olarak uzun yıllar görev yapmış ve bir Tanzimat aydını olan Sadullah Bey’in kapsamlı bir biyografisini sunuyor. Berlin ve Viyana Büyükelçisi olarak görev yapmış Sadullah Paşa, Ayastefanos Antlaşması ve Berlin Kongresi’nin müzakerelerine de katılmıştı. Sadullah Paşa’nın ailesi, eğitimi ve kariyerini inceleyerek çalışmasına başlayan Akyıldız, ardından, Paşa’nın devlet adına kabul ettiği görevleri ve beklenmedik intiharının arkasındaki nedenleri ele alıyor. Akyıldız ayrıca, Sadullah Bey’in eserlerini ve görüşlerini irdeliyor ve böylece onun bir Tanzimat aydını olarak portresini çiziyor.

Robert Graham (ed.) – Anarşizm (2007)

  • ANARŞİZM, editör: Robert Graham, çeviren: Nil Erdoğan ve Mustafa Erata, Versus Kitap, tarih, 720 sayfa

 

‘Özgürlükçü Düşüncelerin Belgesel Bir Tarihi’ alt başlığını taşıyan ‘Anarşizm’, Anarşizmin MS 300’den 1939 yılına kadarki tarihi serüvenini ele alıyor. Ünlü anarşist araştırmacı Robert Graham’ın editörlüğünde hazırlanan kitap, siyasi düşüncenin anarşist geleneğinden başlıca metinleri barındırıyor. Daha sonra devamı yayınlanacak çalışmanın bu cildinde, anarşistlerin hayata geçirmeye çalıştıkları fikir ve öneriler ile karşısında durdukları teori ve pratiklerin anarşizme dair eleştirilerine yer veriliyor. Çalışmanın ikinci cildi ise, anarşizmin 1939’dan günümüze kadar olan dönemini kapsayacak. “Sadece bu ciltteki materyalin gözden geçirilmesi bile anarşist düşüncenin kendi zamanı için açıkgörüşlülüğünün ve derinliğinin ne kadar olağanüstü olduğunu ispatlamaktadır” diyen Graham’ın bu çalışması, anarşizmin 1939’a kadarki seyrini ayrıntılarıyla ele alıyor.

Julian Baldick – Hayvan ve Şaman (2011)

  • HAYVAN VE ŞAMAN, Julian Baldick, çeviren: Nevin Şahin, Hil Yayın, sosyoloji, 234 sayfa

Daha önce Türkçede yayınlanan ‘Mistik ve İslam’ adlı kitabıyla hatırlanacak Julian Baldick, elimizdeki çalışması ‘Hayvan ve Şaman’da da, Orta Asya’nın yerel dinlerinin karşılaştırmalı bir incelemesini sunuyor. İskitler, Hunlar, Türkler, Moğollar, Tunguzlar, Mançular, Finler ve Macarlar gibi, Orta Asya’da yaşamış ya da oradan göçen çeşitli kavimlerin ortak bir mirasa sahip olduğu, Baldick’in burada savunduğu başlıca görüş. Söz konusu ortak mirası, “İç Avrasyalı” olarak tanımlayan Baldick, bu mirasın mitlerde, ritüellerde ve efsanelerdeki izini sürüyor. Üçüncü bölümün Türklere ayrıldığı çalışmada, M. Ö. 6. yüzyıldan günümüze yapılmış Türki dinler konulu araştırmaların bulguları ele alınıyor. Göktürkler ve Göktürklerin halefleri Uygurlar ile Kırgızlar, Baldick’in bu anlamda incelediği Türk devletlerinden birkaçı.

Niall Ferguson – İmparatorluk (2011)

  • İMPARATORLUK, Niall Ferguson, çeviren: Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, tarih, 391 sayfa

 

Ekonomi tarihi üzerine uzman olan Niall Ferguson ‘İmparatorluk’ta, Britanya’nın imparatorluğa dönüşmesini ve modern dünyayı nasıl yarattığını anlatıyor. Kitap bilhassa, Britanya’nın Afrika ormanlarından Arabistan çöllerine uzanan öyküsü ekseninde, emperyalizmin açgözlülüğünü kapsamlı bir bakışla ortaya koymasıyla dikkat çekiyor. Büyük Britanya’nın öncelikle bir ekonomik olgu olarak başlamasından, Britanya’nın tarih terazisinde tartıldığı Hitler’li 1940’lı yıllara uzanan kitapta, sömürgelerin bağımsızlık mücadeleleri ve sömürge ülkelerde yetişen ve İngiliz eğitimi alan kuşakların açmazları, gibi oldukça ilgi çekebilecek konular da irdeleniyor.

Georges Corm – Avrupa ve Batı Miti (2011)

  • AVRUPA VE BATI MİTİ, Georges Corm, çeviren: Melike Işık Durmaz, İletişim Yayınları, tarih, 364 sayfa

 

Ekonomist ve tarihçi Georges Corm ‘Avrupa ve Batı Miti’nde, farklı halklara ve kültürlere ev sahipliği yapan Avrupa’nın, kapsayıcı, metafizik ve jeopolitik Batı kavramını neden ve nasıl ürettiğini araştırıyor. Batı kavramının nasıl doğduğuyla çalışmasına başlayan Corm, tarihsel-antropolojik düşünce oyunlarıyla radikal biçimde birbirine karşıt olarak konumlandırılmaya çalışılan Doğu ve Batı kavramlarını da ele alıyor. Yazar devamında da, Avrupa’nın özgünlüğüne vurgu yapan tarihsel ve felsefi söylemleri, Ortaçağ’a uzanarak inceliyor; ayrıca Avrupa’nın son iki yüzyılın çalkantılı tarihinden aldığı farklı Avrupa dinamiklerini değerlendiriyor.

Ahmet Kardam – Cizre-Bohtan Beyi Bedirhan (2011)

  • CİZRE-BOHTAN BEYİ BEDİRHAN, Ahmet Kardam, Dipnot Yayınevi, tarih, 422 sayfa

Ahmet Kardam elimizdeki çalışmasında, birinci kuşak torunu olduğu Cizre-Bohtan miri Bedirhan Bey’in (1806-1869) yaşamının direniş ve isyan yıllarını (1837-1847) anlatıyor. Kardam, Bedirhan Bey’in isyanının, gerçekte Kürdistan’ın Osmanlı tarafından fethine karşı bir direniş olduğunu söylüyor. Yazara göre, Bedirhan Bey’in tarih sahnesine çıkışı, Osmanlı’nın 1835 yılında Kürdistan’ı fethetmek üzere başlattığı seferle olmuştu. Bedirhan Bey’in başlattığı isyanı tarihsel bağlamına oturtabilmek için, Yavuz Sultan Selim’in yaptığı Çaldıran Seferi’ne kadar uzanıyor; ardından, isyanın öncesini, sonrasını ve sonuçlarını, kapsamlı bir bakışla irdeliyor. Çalışması için Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki belgelerden yararlanan Kardam, kaynak olarak gösterdiği arşiv belgelerinin orijinallerini de DVD olarak okurlarına sunuyor.

Mahmut Akyürekli – Dersim Kürt Tedibi (2011)

  • DERSİM KÜRT TEDİBİ, Mahmut Akyürekli, Kitap Yayınevi, tarih, 223 sayfa

Mahmut Akyürekli ‘Dersim Kürt Tedibi’nde, 1937-1938 yıllarında Dersim’de yaşanan olayları kapsamlı bir gözle değerlendiriyor. Akyürekli’nin çalışmasını nitelikli kılan yönlerden biri, Dersim’de yaşanan olayları anlatırken, tarafgirlikten uzak bir anlayışı benimsemesi. Bu durum, kendini kitabın adından da belli ediyor. Zira Akyürekli, yaşananları, “Dersim olayları” veya halk arasındaki söylemiyle “Dersim Tertelesi” ifadeleri ile tanımlamış. Kitap, 1937-1938 öncesi Dersim’in coğrafi konumu, idari, etnik, sosyal ve ekonomik yapısını ele alarak başlıyor. Çalışmanın devamında da, söz konusu tarihte yaşanan olayların tarihsel arka planı, Dersim olaylarının iç ve dış dinamikleri, şark raporlarında ve Meclis tutanaklarında Dersim’in nasıl yer aldığı ve Dersim olaylarının nasıl sonuçlar doğurduğu gibi konular ele alınıyor.