Kategori: İktisat

Oktar Türel – Küresel Tarihçe, 1945-79 (2017)

1945-1979 zaman aralığında yaşanan küresel dönüşümler, bugünkü dünyayı daha iyi kavramak açısından büyük önem arz ediyor.

Zira Oktar Türel’in de ortaya koyduğu gibi, ekonomik gelişmelerin çok hızlı geliştiği bu dönemde, büyük bir krizle boğuşan uluslararası ekonomik düzen yeniden yapılandırılarak işlerliğe kavuşturulmuştu.

Türel, bu süreçte tanık olunan siyasal/ekonomik gelişmelerin kapsamlı bir dökümünü yaptığı kitabında,

  • İki kutuplu uluslararası siyasetin oluşumu,
  • Truman Doktrini ve Marshall Planı’nı ortaya çıkaran dinamikler,
  • Emekçi sınıfların güç kaybetmesinin temel nedenleri,
  • Üçüncü Dünya’daki ekonomik ve siyasi gelişmeler,
  • İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yapılanan uluslararası ekonomik kurumsallaşma,
  • İktisatta Keynesyen paradigmanın çöküşünün temel nedenleri ve sonuçları,
  • Ve “çevre”nin bu çöküşe verdiği tepkiler ile buna uyum göstermesi süreci gibi, ilgi çekici konular irdeleniyor.

Türel’in çalışması, bilhassa siyasal iktisada ilgi duyanların kaçırmak istemeyeceği yetkin bir eser.

  • Künye: Oktar Türel – Küresel Tarihçe, 1945-79, Yordam Kitap, iktisat tarihi, 352 sayfa, 2017

Allen W. Wood – Karl Marx (2017)

Karl Marx, iktisat, tarih ve toplumsal teori alanlarında öylesine büyük entelektüel dönüşümler yarattı ki, kendisinden sonra gelen düşünürlerin ilk yüzleşmesi gereken, asla görmezden gelemeyecekleri bir isim oldu.

Felsefeci ve sosyolog Allen Wood’un ilk baskısı 1981’de yapılan ve daha sonra da genişletilip güncellenen bu önemli kitabında, 19. yüzyılın bu en büyük filozoflarından birinin düşüncelerini felsefi ve eleştirel bir perspektifle izliyor ve daha da önemlisi, Marx’ın düşüncelerinin yanlış yorumlanışlarını açıklığa kavuşturuyor.

Yirmi birinci yüzyılda Marx’ı okumanın anlamını, Marx’ın modern felsefe tarihindeki yerini, Marx ve Adam Smith arasındaki bağı, Marx’ın kapitalizm karşısındaki ikircikliğini ve Marksizm ile reel dünya arasındaki ilişkiyi analiz ederek çalışmasına başlayan Wood,

  • Yabancılaşma,
  • İnsanın özü,
  • Tarihsel materyalizm,
  • Sınıflar,
  • Hak ve adalet,
  • Marksizm ve ahlâk,
  • Felsefi materyalizm,
  • Diyalektik yöntem,
  • Ve kapitalist sömürü gibi, Marx’ın ve Marksizmin alanına giren pek çok konuyu tartışıyor.

Tarafgirlikten uzak bir bakışla Marx’ın düşüncelerini bir uçtan diğer uca kat etmesiyle önem arz eden kitap, bunu yaparken Marx’ın anlaşılması bilhassa zor ve müphem bir yazar olmadığını da gözler önüne seriyor.

  • Künye: Allen W. Wood – Karl Marx, çeviren: Dilek Yücel ve Barış Aydın, İletişim Yayınları, felsefe, 424 sayfa

C. K. Prahalad – Piramidin Altındaki Servet (2008)

Prahalad, alt başlığı ‘Yoksulluğu Refaha Dönüştürmek’ olan bu çalışmasında, sivil toplum kuruluşlarını, büyük yerel firmaları, çokuluslu şirketleri, resmi daireleri ve yoksulları, yoksulluğun aşılması noktasında bir araya getirmeyi amaçlıyor.

Prahalad’ın “piramidin altındakiler”den kastettiği, tahmin edilebileceği gibi, yoksullardır: Birey olarak saygı gösterilmeyen, yalnız bırakılan ve adaletsizlikten fazlasıyla nasibini almış yoksullar.

Bunun büyük bir zenginliğe dönüştürülebileceğini savunan Prahalad, özel sektörün yoksulluğu nasıl kazançlı bir fırsat haline getirebileceğini, yoksulların kendi dilinden olaylar ve başarı hikâyeleri eşliğinde anlatıyor.

  • Künye: C. K. Prahalad – Piramidin Altındaki Servet, çeviren: Serpil Demirci, Sistem Yayıncılık, ekonomi, 468 sayfa

Kolektif – Neoliberalizm ve Kriz (2008)

‘Neoliberalizm ve Kriz’e katkıda bulunan yazarlar, kapitalizmi tarihi ve güncel göstergeler üzerinden eleştirel bir gözle değerlendiriyor.

William K. Tabb, Michael Perelman, Dan La Brotz, John Bellamy Foster ve Samir Amin gibi isimlerin katkıda bulunduğu bu nitelikli kitapta,

  • ABD kapitalizminin finansal krizi,
  • 1930’lar ve 1970’lerdeki krizlerin karşılaştırılması,
  • Krizlerin ortaya çıkışının dinamikleri,
  • Borç ve spekülasyon patlaması,
  • Kapitalizmin ekonomik ve çevresel krizleri,
  • Ve Neoliberalizmde sınıf pratiği gibi, okuru, kapitalizm, kapitalizmin krizleri ve neoliberalizm hakkında aydınlatan birçok konu ele alınıyor.

Künye: Kolektif – Neoliberalizm ve Kriz, çeviren: Barış Baysal, Çiğdem Çidamlı, Deniz Şimşek ve Levent Aydeniz, Kalkedon Yayınları, siyaset, 320 sayfa

Ben Fine ve Alfredo Saad-Filho – Marx’ın Kapital’i (2008)

Ben Fine tarafından ilk kez 1970’lerin başlarında yazılmış ‘Marx’ın Kapital’i’, çeyrek yüzyılı aşkın bir süredir Marx’ın ‘Kapital’inin ekonomi politiğini ustaca açıklayan eserlerin en iyilerinden biri olarak kabul ediliyor.

Bunu sağlayan etkenlerin başında da, yazarın, Marx’ın karmaşık bir dile sahip ‘Kapital’ini, açık ve duru bir anlatımla sunmadaki becerisiydi.

Dördüncü baskı için Alfredo Saad-Filho’nun da ortak yazarı olduğu kitap, dile getirdiği tezleri, güncel gelişmelerin süzgecinden geçirerek daha kapsamlı bir hale getirmiş.

Çalışmanın yeni bir baskıyla sunulmasının, son zamanlarda Marksist ekonomi politikte yaşanan canlanmaya önemli bir katkı sunacağını söyleyebiliriz.

  • Künye: Ben Fine ve Alfredo Saad-Filho – Marx’ın Kapital’i, çeviren: Nail Satlıgan, Yordam Kitap, iktisat, 204 sayfa

Fatih Akyıldız – Göstergeler Ne Anlatır?: Türkiye İçin İktisadi Göstergeler Rehberi (2017)

Birçoğumuz, kamunun hizmetine sunulan ekonomik verilerdeki istatistiklerden pek bir şey anlamayız.

Zira istatistik eğitimi, bizde belli şanslı alanlar dışında kimseye nasip olmaz.

Elimizde tuttuğumuz kitaplar gibi çalışmalar, işte tam da böylesi durumlarda yolumuzu aydınlatmalarıyla altın değerinde.

Fatih Akyıldız bu kapsamlı çalışmasında, Türkiye’de yaygın olarak kullanılan temel ekonomik göstergeleri hem içerikleri, özellikleri ve teorik çerçeveleriyle açıklıyor hem de bunların hazırlanmasında kullanılan verilerin toplanma ve hesap yöntemleri konularında bizleri aydınlatıyor.

Kitapta,

  • Milli gelir göstergeleri,
  • Üretim ve iktisadi canlılık,
  • Fiyat göstergeleri,
  • Çalışma ekonomisi,
  • Uluslararası ekonomi,
  • Kamu ekonomisi,
  • Ve para, bankacılık ve finans alanlarına giren çok sayıda istatistik açıklanıyor.

Gayrisafi yurt içi hasıladan kişi başına düşen gayrisafi yurtiçi hasılaya, aylık sanayi endekslerinden sanayi ciro endeksine, inşaat istihdam endeksinden üretici fiyat endeksine pek çok istatistiğin açıklandığı kitap, ekonomiye bilimsel bir gözle bakmak isteyen okurlar için yetkin bir kılavuz.

  • Künye: Fatih Akyıldız – Göstergeler Ne Anlatır?: Türkiye İçin İktisadi Göstergeler Rehberi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, istatistik, 450 sayfa, 2017

Jason W. Moore – Hayatın Dokusundaki Kapitalizm: Sermaye Birikimi ve Ekoloji (2017)

Kapitalizmin tarihinde uzun bir yolculuk bağlamında doğaya bakan ve buradan yola çıkarak yerleşik ekoloji görüşlerini sorgulayarak yeni bir ekolojik perspektif inşa etmeye koyulan bir tartışma.

Çevreci, feminist ve Marksist bir çerçevede tartışan Jason Moore, kapitalizmin insanları doğadan ayrıştırmadığını, bizzat “Doğal ekolojinin” kendisi haline geldiğini savunuyor.

Zira yazara göre kapitalizm, dar ekonomik ve sosyal ilişkilerden ibaret olmayıp hayatın bütününe yerleşmiş olan sermaye, iktidar, üretim ve yeniden üretim olarak anlaşılmalıdır.

Asıl sorgulanması gereken hakikatin bu olduğunu belirten Moore, okurunu, iç içe geçen kapitalizm ve doğa üzerine, kapitalizmin yarattığı ekolojik kriz üzerine ve bu dokunun içine hapsolmuş insan üzerine düşünmeye davet ediyor.

Kitap, doğanın ve bireyin kapitalizmden özgürleştirmenin yolları hakkında düşünmek için iyi bir fırsat.

  • Künye: Jason W. Moore – Hayatın Dokusundaki Kapitalizm: Sermaye Birikimi ve Ekoloji, çeviren: Alaz Munzur, Epos Yayınları, ekoloji, 432 sayfa, 2017

Erinç Yeldan – Küreselleşme, Kim İçin? (2008)

Erinç Yeldan ‘Küreselleşme, Kim İçin?’de, 1980’lerden günümüze, küresel iktisat ikliminin tarihsel ve güncel bir analizini yapıyor.

Yeldan kitabının ilk bölümünde, küreselleşmenin ideolojik niteliğini tanımlıyor ve küreselleşmenin muhafazakâr, neoliberal ideolojinin yeni bir ürünü olduğunu gösteriyor.

İkinci bölüm, neoliberal küreselleşmenin pratik yaşamdaki uygulama sonuçlarına odaklanıyor.

Üçüncü bölüm ise IMF programı ve AKP iktidarı ekseninde, Türkiye özelindeki iktisat politikalarını inceliyor.

Yeldan’ın ele aldığı kavramların içini doldurabilmesi ve sade bir dille meramını anlatabilmesi de, kendisini, Prof. Oya Köymen’in tabiriyle “televoleci iktisatçılardan” ayıran başlıca özellik.

  • Künye: Erinç Yeldan – Küreselleşme, Kim İçin?, Yordam Kitap, iktisat, 304 sayfa

Sevilay Kaygalak – Kapitalizmin Taşrası (2008)

Sevilay Kaygalak ‘Kapitalizmin Taşrası’nda, 16. yüzyıldan 19. yüzyıla, Bursa’da kaydedilen kapitalist ilişki biçimlerinin şehir ve şehrin sosyal hayatındaki etkisini inceliyor.

Kaygalak kitabının ilk bölümünde, kapitalizm ve kentsel değişime; ikinci bölümde, Osmanlı toplumsal yaşamındaki değişimlerin kentlere etkilerine odaklanılıyor.

Çalışmanın üçüncü bölümünde, bir Osmanlı Anadolu kenti olan Bursa’nın demografik özellikleri ve ipek, ham ipek üretimi yoluyla yarattığı yerel ekonomisi anlatılıyor.

Kaygalak, kitabının son bölümünde de, 19. yüzyılda Bursa’daki değişimin sosyo-ekonomik ve mekânsal boyutlarını, bu sürecin kapitalist niteliğini ortaya koyarak analiz ediyor.

  • Künye: Sevilay Kaygalak – Kapitalizmin Taşrası, İletişim Yayınları, inceleme, 242 sayfa

Metin Sarfati – Uygarlığın Bunalımı (2014)

İnsan psikolojisi ve iktisat bilimi arasında nasıl bir ilişki var?

Metin Sarfati, aslında hep önemli olagelmiş bu ilişkiyi sorgularken psikanaliz aracılığıyla bir iktisat okuması yapıyor ve Freud, Rousseau, Smith ve Keynes gibi pek çok ismin görüşlerini ayrıntılı bir bakışla tartışıyor.

Yazar, bugünün iktisat dünyasındaki insanın trajik ruh halini incelerken, iyimserliği de elden bırakmıyor.

  • Künye: Metin Sarfati – Uygarlığın Bunalımı, Arvana Yayınları