Etiket: İspanya İç Savaşı

Antony Beevor – İspanya İç Savaşı (2022)

1936 ile 1939 yılları arasında süren İspanya İç Savaşı, bölgesel bağımsızlığa karşı merkeziyetçi devletçilik ve bireyin özgürlüğüne karşı otoriterlik ekseninde modern dönemin en yoğun çatışmalarından biridir.

Çatışmaya katılan yabancı ülkelerle birlikte bu savaş II. Dünya Savaşı’na giden yolun taşlarını döşeyen bir test sahası da oldu.

Seçkin tarihçi Antony Beevor’ın bu kritik savaşı konu alan çalışması, 2005’te İspanya’nın önde gelen gazetelerinden La Vanguardia tarafından yılın en önemli inceleme kitabı ödülünü aldı.

  • Künye: Antony Beevor – İspanya İç Savaşı 1936-1939, çeviren: Onur İşci, Alfa Yayınları, tarih, 680 sayfa, 2022

Michael Löwy (der.) – Devrimler (2019)

Tarihe yön vermiş büyük devrimler, bu şahane kitabın konusu.

Michael Löwy’nin derlediği kitap, Paris Komünü’nden Küba Devrimi’ne uzanıyor.

Kitap, söz konusu devrimler açısından altın değerinde olan fotoğraflarla da zenginleşmiş.

Çalışma, Löwy’nin fotoğraf ve tarihsel anlatıyı karşılaştırdığı ve fotoğrafı, gerçekliğin tarihçilerin elinden kaçan yönlerini görünür kılan yeri doldurulamaz bir bilgilenme aracı olarak tartıştığı makalesiyle açılıyor.

Kitabın devamında ise,

  • Gilbert Achcar, 1871 Paris Komünü, 1905 Rus Devrimi ve 1936 İspanya Savaşı’nı,
  • Rebecca Houzel ve Enzo Traverso, 1917 Rus Devrimi’ni,
  • Michael Löwy, 1919 Macar Devrimi’ni,
  • Enzo Traverso, 1918-1919 Alman Devrimi’ni,
  • Bernard Oudin, 1910-1920 Meksika Devrimi’ni,
  • Pierre Rousset, 1911-1949 Çin Devrimleri’ni,
  • Ve Janette Habel de, 1953-1967 Küba Devrimi’ni ele alıyor.

Devrimler tarihine yakından bakmak, onların dünyayı nasıl değiştirdiğine tanık olmak ve en önemlisi de geleceğe daha ümitle bakmak isteyenler, bu kitabı kaçırmamalı.

  • Künye: Michael Löwy (der.) – Devrimler, çeviren: U. Uraz Aydın, Ayrıntı Yayınları, tarih, 480 sayfa, 2019

Edward Hallett Carr – Komintern ve İspanya İç Savaşı (2010)

Edward Hallett Carr ‘Komintern ve İspanya İç Savaşı’nda, Komintern’in İspanya’daki devrim-karşı devrim sürecine yaklaşımını, oraya gönderdiği Komintern görevlilerini ve burada kullandığı yöntemleri irdeleyerek, bir anlamda, Komintern’in İspanya’daki sicilini ortaya koyuyor.

Carr’ın eseri, Moskova’nın, Komintern aracılığı ile İspanya karşısındaki tutumunda, devrimci hedeflerin yerini, ilerleyen zamanlarda Sovyet devletinin güvenlik hedeflerinin aldığını gözler önüne sermesiyle dikkat çekiyor.

İspanya iç savaşını, Komintern’in izinden giderek inceleyen yazar, Sovyetlerin yaklaşımının İspanya devriminin akıbetini nasıl değiştirdiğini gösteriyor.

  • Künye: Edward Hallett Carr – Komintern ve İspanya İç Savaşı, çeviren: Ali Selman, İletişim Yayınları, tarih, 183 sayfa

Muriel Rukeyser – Costa Brava (2016)

1936 yılında, 23 yaşındayken İspanya Devrimi’ni yakından izlemek için Amerika’dan Barselona’ya gelen Muriel Rukeyser’den harika bir otobiyografik roman.

Roman, başkahramanı Helen’in gözünden devrimi, direnişi, anarşistleri, komünistleri, Birleşik Cephe’yi, enternasyonalizmi ve bu sıkıntılı dönemde filizlenen güçlü bir aşkı anlatıyor.

Rukeyser’in romanı yaşadığı dönemde hiçbir yayınevi tarafından yayımlanmadı.

‘Costa Brava’, yazarın ölümünden çok sonra, ancak 2013’te yayımlanabildi.

  • Künye: Muriel Rukeyser – Costa Brava, çeviren: Sedef İlgiç, Güldünya Yayınları

Marian Izaguirre – Bir Zamanlar Hayat Bizimdi (2015)

İspanya İç Savaşı’nın trajik anılarının olanca ağırlığıyla çöktüğü Madrid sokaklarındaki bir kitapçı dükkânı ve burada tanışan iki kadının geçmişe yolculukları.

Kitabevinin sahibi Lola ile İngiliz Alice, Avrupa’da 20. yüzyılın başında yaşanmış acı olaylarla yüzleşmeye koyulur.

  • Künye: Marian Izaguirre – Bir Zamanlar Hayat Bizimdi, çeviren: Seda Ersavcı, Deli Dolu Yayınları

Julián Casanova – İspanya İç Savaşı’nın Kısa Tarihi (2015)

Hizipler arasındaki çatışmalarla derinden bölünmüş İspanya, Temmuz 1936’da büyük bir iç savaşa yuvarlandı.

Julián Casanova’nın kitabı, Cumhuriyet fikri etrafında örgütlenen siyasi kanatlardan anarşist hareketin toplumda büyük destek kazanışına ve bütün bir iç savaşın faşizmle sonuçlanmasına sürecin kapsamlı bir hikâyesini sunuyor.

Kitapta, İspanya’da Monarşi’den Cumhuriyet’e geçişte yaşanan çatışmalar, bu çatışmanın büyük bir iç savaşa dönüşmesi, savaşın uluslararası bir boyut kazanması ve faşistlerin sosyalistlere karşı savaşı kazanmalarıyla birlikte İspanya’da faşizmin ve militarizmin yükselişi ve bunun gibi pek çok konu ele alınıyor.

İspanya İç Savaşı hakkında derli toplu bir kaynak arayanlar, bu kitabı kaçırmasın deriz.

  • Künye: Julián Casanova – İspanya İç Savaşı’nın Kısa Tarihi, çeviren: Uygur Kocabaşoğlu, İletişim Yayınları, tarih, 254 sayfa, 2015

Juan Ambou – İspanya İç Savaşında Komünistler (2018)

İspanya Komünist Partisi, ülke iç savaşla çalkalanırken, kritik tarihsel roller üstlenmişti.

Tabi bu roller, kimileri tarafından yetersiz bulundu, kimileri tarafındansa destansı addedildi.

İşte Juan Ambou’nun elimizdeki çalışması, İspanya İç Savaşı’nda yaşananları komünistlerin penceresinden izlemesi ve bu hayati andaki kimi bilinmeyen ayrıntıları aydınlatmasıyla önemli.

Özellikle savaş zamanında İspanya’nın kuzeyinde geçen olayları anlatan ve bu olayların gelişiminin kapsamlı bir siyasi değerlendirmesini yapan Ambou, hem anılardan ve tanıklıklardan hem de dönem hakkındaki arşivlerden yola çıkarak yetkin bir çalışmaya imza atmış.

Kitap, İspanya İç Savaşı’nda ve savaşın öncesi ve sonrasında varlık göstermiş İspanya Komünist Partisi’nin tarihsel rolünü analiz etmesi, ayrıca partinin bugünkü durumunun eleştirel bir analizini yapmasıyla da önemli.

  • Künye: Juan Ambou – İspanya İç Savaşında Komünistler, çeviren: Ogün Eratalay, Yazılama Yayınları, tarih, 378 sayfa, 2018

Emile Témime ve Pierre Broué – İspanya’da Devrim ve İç Savaş (2018)

Üç yıldan fazla sürmüş, yalnızca İspanya’ya değil tüm Avrupa’ya yıkım getirmiş İspanya İç Savaşı hakkında, tanıklıklarla desteklenmiş çok iyi bir kitap.

Savaş olduğunda on yaşlarında olan Emile Témime ve Pierre Broué, henüz genç yaşlarında bu savaşın sebep olduğu sonuçlarla yakından ilgilenmiş.

İki bölümden oluşan kapsamlı kitapta, bu savaşta İkinci Dünya Savaşı’nın unutulmuş, biçim değiştirmiş başlangıcını; tanınmaz duruma getirilmiş, ihanete uğramış, boğulmuş bir işçi ve köylü devrimi görüyoruz.

Savaştan sağ kalan tanıklar ya da bu savaşta rol almış kişilerle birebir görüşen yazarlar, Devrimin ve İspanya iç savaşının 1936-1939 yılları arasındaki tarihinin sağlam bir dökümünü ortaya koyuyorlar.

İspanya’yı olduğu kadar dönemin Avrupa’sını merak eden her okura önerebileceğimiz kitap, başından sonuna bir savaşın hikâyesini anlatmakla yetinmiyor, aynı zamanda 20. yüzyılda topraksız ve yoksul, açlığın sınırında yaşayan, yitirilecek hiçbir şeyleri olmadığı ve kazanılacak çok şeyleri bulunduğu için kolayca savaşa atılan köylü ve yoksul yığınlarının dehşetli hikâyesini de anlatıyor.

Kaçırılmaması gereken bir kitap.

  • Künye: Emile Témime ve Pierre Broué – İspanya’da Devrim ve İç Savaş, çeviren: Aydın Emeç, Ayrıntı Yayınları, tarih, 448 sayfa, 2018

C. J. Sansom – Madrid’de Kış (2012)

  • MADRİD’DE KIŞ, C. J. Sansom, çeviren: Meral Gaspıralı, E Yayınları, roman, 727 sayfa

 

C. J. Sansom ‘Madrid’de Kış’ta, İngiliz İstihbarat Servisi için çalışan bir ajanın, Franco diktatörlüğü altında ezilen İspanya’da yaşadığı maceraları anlatıyor. İç Savaş’ın henüz sona erdiği İspanya’da iktidarda bulunan Franco diktatörlüğü, Nazilerle işbirliği yapıp 2. Dünya Savaşı’na girmeyi tasarlamaktadır. Ülkede olup bitenlerle fazlasıyla ilgili olan İngilizler de, başarılı ajan Harry Brett’i görevlendirir. Brett’in görevi, Madrid’de iş çevreleriyle karanlık ilişkiler kurmuş Sandy Forsty’nin gözüne girerek, onun ne işler çevirdiğini açığa çıkarmaktır. Roman, dönemin İspanyası’nın renkli bir panoramasını da sunuyor.

Antonio Altarriba – Uçma Sanatı: Bir İspanya İç Savaşı Hikâyesi (2011)

  • UÇMA SANATI: BİR İSPANYA İÇ SAVAŞI HİKÂYESİ, yazan: Antonio Altarriba, desenler: Kim, Versus Kitap, çizgiroman, 205 sayfa

Antonio Altarriba’nın yazdığı, Kim’in çizimleriyle zenginleştirdiği elimizdeki çizgiroman, İspanya İç Savaşı’nı hikâye ediyor. Eser, babası intihar eden anlatıcının, onun çocukluğuna, gençliğine, yetişkinliğine ve nihayet yaşlılığına dair anlatımlarıyla ilerler. Kurgu böylece, karakterinin hayatı ekseninde, bir ülkeyi, trajik geçmişiyle İspanya’yı tasvir ediyor. İç savaşın yok ettiği bir toplumsal doku çizgiromanın merkezine yerleştirilirken, aynı zamanda acımasızlığıyla kitleleri kırıp geçiren bir yoksulluğun da izi sürülüyor. Beş büyük çizgiroman ödülünü de kazanan ‘Uçma Sanatı’, 1936-1939 yılları arasında yaşanan ve 700 bin kişinin ölümüyle sonuçlanan, nihayetinde Franko’nun “Barış gelmedi, zafer geldi…” diyerek faşistlerin zaferini ilan ettiği İspanya İç Savaşı’nın görsel açıdan zengin bir hikâyesini sunuyor.