Toplumsal Hareketler

Paul Almeida – Toplumsal Hareketler (2023)

Yirmi birinci yüzyılın ilk çeyreğinde dünya çok büyük değişimler geçirdi.

Gelişen internet ve kitle iletişim araçları mesafeleri kısaltıp zamanı hızlandırarak dünyanın dört bir yanındaki insanları birbirine –tarihte daha önce hiç olmadığı kadar– yaklaştırdı.

Bu yakınlaşma daha fazla çıkarın karşı karşıya gelmesine yol açtığı gibi, farklı dillerden, dinlerden, yörelerden insanlar, taleplerinin ve şikayetlerinin ortak olduğunu fark edip daha geniş tabanlı örgütlerde haklarını elde etmek için seferber olmaya başladılar.

Bu kitap, sosyal bilimlerde toplumsal değişim meselesini tabandan yeni bir gözle anlamayı sağlayan bir kılavuz sunuyor.

Kolektif seferberliğin yapısını ve faillerini, dünyanın dört bir yanında verilen ırkçılık karşıtı mücadelelerden iklim değişikliği protestolarına, köylülerin toprakları için ayaklanmalarından ataerkil düzenin kıskacından kurtulmaya çalışan kadınların seferberliğine varana kadar, çağdaş toplumların itici gücü hâline gelen toplumsal hareketler olgusunu canlı ve güncel örnekler üzerinden çözümleyerek bileşenlerine ayırıyor ve araştırmacılara toplumsal değişimi hareketler üzerinden anlamanın araçlarını sunuyor.

Künye: Paul Almeida – Toplumsal Hareketler: Kolektif Seferberliğin Yapısı, çeviren: Ebru Açık Turğuter, Abdulkadir Öncel, Fol Kitap, sosyoloji, 320 sayfa, 2023

Charles Tilly, Ernesto Castañeda ve Lesley J. Wood – Toplumsal Hareketler (2022)

Charles Tilly’nin bu kitabı, sırf tarihsel süreçte demokrasinin nasıl ağır bedeller karşılığında elde edildiğini öğrenmek için dahi okunmalı.

Çağımızın en yetkin sosyalbilimcilerinden olan Tilly, 1768’den 2018’e uzanarak toplumsal hareketlerin doğuşu ve yayılışına dair aydınlatıcı bilgiler sunuyor.

Okuru, incelenen olaylara aşina kılmak için zaman çizelgeleri ekleyen Tilly, toplumsal hareketlerin ne olduğunu, nasıl işlediklerini, neden ve nasıl diğer politik meselelerle bağlantılı olduklarını açıklıyor.

Bu yeni edisyonda Ernesto Castañeda ve öğrencileri, Tilly’nin oluşturduğu çerçeve etrafında günümüz toplumsal hareketlerine ışık tutuyor.

Ele alınan vaka çalışmaları uluslararası nitelikte olmakla beraber sosyal medya, internet gibi yeni teknolojilerin olaylar üzerindeki etkilerine de parmak basıyor.

Occupy, Black Lives Matter, #YoSoy132 kitapta işlenen hareketlerden yalnızca birkaçı.

Künye: Charles Tilly, Ernesto Castañeda ve Lesley J. Wood – Toplumsal Hareketler 1768-2018, çeviren: Orhan Düz, Alfa Yayınları, tarih, 504 sayfa, 2022

Donetella della Porta ve Mario Diani – Toplumsal Hareketler (2020)

Bu kitap, toplumsal hareketlerin sosyolojisi hakkında tam bir başvuru kaynağı.

Donetella della Porta ve Mario Diani, toplumsal hareketlerin 1960’lardan itibaren hızla sosyolojinin gündemine oturmaya başlamasını, 80’li yıllarda popülerlik kazanmasını ve oradan da günümüzdeki sağlam zeminini edinmesine uzanan süreci adım adım izliyorlar.

Bu alanda yürütülen temel sorun ve tartışmaları bir araya getirmesiyle önemli bir boşluğu dolduran çalışma, aynı zamanda neoliberal küreselleşmeye muhalefet, ekoloji, yeni medya, kamu politikaları ve toplumsal cinsiyet eşitliği gibi konularda milenyum sonrası örgütlenen toplumsal hareketleri de ayrıntılı bir şekilde inceliyor.

Kitap, bu alandaki kilit soruları ele alırken de sosyal bilimlerdeki araştırma ve ampirik çalışmalardan da bolca yararlanıyor.

Toplumsal hareketler içinde örgütlenme, toplu eylemde sembolizm, kimlik ve toplumsal değişimi tartışan; temel eylem mekanizmalarının nasıl işlediğini irdeleyen; sosyal bilimler öğrencileri ve araştırmacılar için kavramsal bir çerçeve sağlayan çalışmanın, yenilenmiş ikinci baskısıyla Türkçeye kazandırıldığını da ayrıca belirtelim.

Künye: Donetella della Porta ve Mario Diani – Toplumsal Hareketler, çeviren: Pelin Çakır ve Ceren Gülbudak, İş Kültür Yayınları, sosyoloji, 504 sayfa, 2020

James M. Jasper – Protesto (2017)

Politika, ahlak ve kültür konuları üzerine çalışan James Jasper, Wall Street’i İşgal Et eylemlerinden Mısır’daki devrime ve Hindistan’daki Dalit hareketine, farklı yer ve farklı zamanlarda ortaya çıkmış toplumsal hareketleri izleyerek bir protestonun ortaya çıkışı ve gelişiminin altındaki etkenleri aydınlatıyor.

Protestolar hangi şartlarda ortaya çıkar?
Üyelerini nasıl kazanır?
Örgütlenme aşamasında hangi sıkıntılarla boğuşur?
Medya ve siyasi aktörlerle nasıl ilişkiler kurar?
Bireylerin bu eylemlerde bulunmalarını sağlayan temel etkenler neler?
Bireylerin psikolojik durumları ve dürtüleriyle siyasi tavırları arasında her zaman doğru bir orantı vardır mıdır?

Bu ve bunun gibi pek çok sorunun yanıtını veren Jasper, hiçbir protesto hareketinin ve onlara katılan bireylerin tek bir kategoriye indirgenemeyeceğini gözler önüne seriyor.

Künye: James M. Jasper – Protesto, çeviren: Aslı Önal, Ayrıntı Yayınları, siyaset, 256 sayfa