Kategori: İktisat

Mustafa Sönmez – 100 Soruda Küresel Kriz ve Türkiye (2009)

Mustafa Sönmez ‘100 Soruda Küresel Kriz ve Türkiye’de, neoliberal kapitalizmin günden güne derinleşen krizine ve bunun Türkiye’ye yansımalarına odaklanıyor.

Kriz tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de tüm yıkıcılığıyla devam ediyor.

Dünyadaki bu altüst oluşu ve Türkiye’ye etkilerini analiz eden Sönmez, krizin dinamiklerini, krize hangi ülkenin, hangi bloğun, hangi şartlarda girdiğini saptamaya ve Türkiye’nin bu küresel krize nasıl girdiğini anlamaya çalışıyor.

Sekiz bölümden oluşan nitelikli çalışmasında Sönmez ayrıca, özellikle emek kesimlerinin krizin tahribatından kayıplarını en aza indirmek için nelerin yapılması gerektiğini de anlatıyor.

  • Künye: Mustafa Sönmez – 100 Soruda Küresel Kriz ve Türkiye, Alan Yayıncılık, ekonomi, 232 sayfa

Philip E. Auerswald – Kod Ekonomisi (2018)

İnsanlık tarihini meydana getiren ana unsurun kodun gelişimi olduğu, Philip Auerswald’in bu dikkat çekici çalışmasının ana tezi.

Auerswald bizi, neolitik dönemin basitliğinden modern zamanların karmaşıklığına doğru bir yolculuğa çıkararak, başta birbirinden apayrı görünen üç deneyimin, Taş Devri’nde kullanılan baltanın, Julia Child’ın mayonez tarifinin ve Burning Man festivalinin ortak yönünün kodun işleyişi olduğunu gösteriyor.

Kodun, insan medeniyetinin DNA’sı olduğunu belirten Auerswald, yüzyıllar içinde kodun nasıl geliştiğini ve bunun toplumsal ve ekonomik yapıda nasıl köklü kırılma ve dönüşümler yarattığını anlatıyor.

Kitabın irdelediği bir diğer önemli konu da, kodun gelişimi üzerinden bir gelecek okuması yapması, geleceğin ekonomisinin nasıl şekilleneceğine dair özgün öngörülerde bulunması.

  • Künye: Philip E. Auerswald – Kod Ekonomisi: Kırk Bin Yıllık Bir Tarih, çeviren: Mehmet Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, bilim, 278 sayfa, 2018

Kolektif – Himmet, Fıtrat, Piyasa (2015)

AKP’nin eğitimden sağlığa, çalışma yaşamından gelir dağılımına birçok alanda benimsediği anlayış ve uygulamaların doğurduğu kaygılar çok.

Partinin sosyal politikalarını detaylıca irdeleyerek bunların bir bilançosunu çıkaran bu nitelikli derleme, AKP döneminde yaşadığımız sosyo-ekonomik eşitsizlikleri gözler önüne seriyor.

Kitaba katılan yazarlar,

  • AKP döneminde neo-liberalizm, neo-muhafazakârlık, neo-popülizm beşiğinde sallanan sosyal devlet ve sosyal politika yaklaşımı,
  • Piyasa ve muhafazakârlığın elinde araçsallaşan eğitim,
  • Sağlıkta neo-liberal dönüşüm ve hak kayıpları,
  • AKP döneminde istihdam, işgücü ve işsizlik,
  • AKP döneminde iş hukukunda güvencesizliğin kurumsallaşması,
  • AKP döneminde sendikal haklardaki gerileme,
  • 2000’li yıllarda Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliği,
  • Ve AKP dönemi kentleşme politikaları ve kentsel dönüşüm gibi, pek çok güncel sorunu ayrıntılı bir bakışla tartışıyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Aziz Çelik, Betül Urhan, Binnur Öktem Ünsal, Gülcan Urhan, Hakan Koçak, Kemal İnal, Kuvvet Lordoğlu, Meryem Koray, Murat Özveri, Osman Öztürk, Örgen Uğurlu, Recep Kapar ve Saniye Dede.

  • Künye: Kolektif – Himmet, Fıtrat, Piyasa, derleyen: Meryem Koray ve Aziz Çelik, İletişim Yayınları

Anwar Shaikh – Kapitalizm: Rekabet, Çatışma, Bunalımlar (2018)

Anwar Shaikh’ten, mübadele, üretim, maliyet, rekabet, para, makro-devingenlik, kâr, ücret konularını kuramıyla, geçmişiyle ve kanıtıyla eksiksiz şekilde ele alan bir kapitalizm yorumu.

Çağdaş gelişmiş kapitalizmi oluşturan iç içe geçmiş süreçleri bin sayfayı bulan, kapsamlı bir çözümlemeyle ortaya koyan Shaikh, hem Klasik ve Keynesgil iktisadı bir baştan diğer başa kuşatıyor hem de kapitalizme ilişkin yaratılmış yanıltmacalarla sıkı bir şekilde hesaplaşıyor.

Harikulade bir siyasi iktisat kitabı olarak önerebileceğimiz çalışma, gerçek soyutlamalara dayalı bir iktisat kuramı ortaya koyuyor ve böylece yalnızca iktisatçılara değil, kapitalizmin işleyişi, iç dinamikleri hakkında aydınlanmak isteyen her okura hitap ediyor.

  • Künye: Anwar Shaikh – Kapitalizm: Rekabet, Çatışma, Bunalımlar, çeviren: Ümit Şenesen, Kırmızı Yayınları, siyaset, 960 sayfa, 2018

İlker Belek – Sağlığın Politik Ekonomisi (2009)

İlker Belek ‘Sağlığın Politik Ekonomisi’nde, kapitalist ekonomik sistemle, sağlık sistemleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyuyor ve sağlık sistemlerindeki değişimi, kapitalizmin politik ekonomisi zemininde inceliyor.

Belek buradan hareketle, toplum sağlığıyla, sağlık sistemlerinde eşitlikçi bir yapılanma için sosyal, siyasal ve ekonomik koşulların neler olduğunu belirliyor.

Batılı ülkelerde son zamanlarda sağlık sistemlerinin liberalizasyonu ve özelleştirilmesine gidildiğini ve böylece sermayeye yeni yatırım alanları yaratılmaya çalışıldığını söyleyen Belek, bu müdahelelere karşı nasıl bir mücadele yürütülebileceğini anlatıyor.

Kitap, bu alanda yapılmış en iyi çalışmalardan biri.

  • Künye: İlker Belek – Sağlığın Politik Ekonomisi: Sosyal Devletin Çöküşü, Yazılama Yayınları, siyaset, 496 sayfa

Yusuf Akçura – Siyaset ve İktisat (2015)

Türk milliyetçiliğinin fikir babalarından Yusuf Akçura’dan, 20. yüzyılın başında yaşanan olaylara dair değerlendirmeler.

Savaşlar ve siyasi çalkantıların Türk siyasetinde yarattığı kriz ve Türklerin milli bir devlet çatısı altında, milli bir iktisat politikası izleyerek bu krizden nasıl çıkacağı, kitabın odaklandığı esas konu.

  • Künye: Yusuf Akçura – Siyaset ve İktisat, hazırlayan: Erol Kılınç, Ötüken Yayınları

Richard Diest – Borç Bağları (2015)

Finansal araç ve kurumların oluşturduğu borçluluk düzeninin, geleceğimizi nasıl sonu gelmez bir şekilde ipotek altına aldığını ortaya koyan bir kitap.

Richard Diest ufuk açıcı çalışmasında, kapitalizmin sattığı malların cazibesini arkasına alarak borç sarmalını toplumun en küçük hücresine dahi nasıl sızdırdığını gözler önüne seriyor.

  • Künye: Richard Diest – Borç Bağları, çeviren: Sercan Karadoğan, Açılım Kitap

 

Richard Sennett – Yeni Kapitalizm Kültürü (2009)

Richard Sennett’in 2004 yılında Yale Üniversitesi’nde etik, siyaset ve ekonomi konularında verdiği konferansları içeren ‘Yeni Kapitalizm Kültürü’, günümüzde emek sermaye ilişkilerinin aldığı biçimi irdeliyor.

Sennett bunu, kurumların nasıl değiştiği; “beceri toplumu”nda yetenek ile gereksiz kılınmak ya da geride bırakılmakla ilgili korkular arasında ne tür bir ilişki olduğu ve tüketim davranışı ile siyasî tutumlar arasında nasıl bir bağlantı olduğu şeklinde özetleyebileceğimiz üç konu üzerinden yapıyor.

Kurumlar, beceriler ve tüketim kalıplarının değiştiği, fakat bu değişimin bireyleri özgürlüğe kavuşturmadığı, Sennet’in çalışmasının temel tezi.

  • Künye: Richard Sennett – Yeni Kapitalizm Kültürü, çeviren: Aylin Onacak, Ayrıntı Yayınları, siyaset, 142 sayfa

Jürgen Kocka – Kapitalizmin Tarihi (2018)

Kimi sağcı düşünürler, 90’lı yıllardan başlayarak tarihin sonunun geldiğini şevkle dillendirmeye başlamıştı.

Onlara göre, sosyalizm tarihsel yenilgisini yaşamış, kapitalizm alternatifsiz ve yenilmez bir sistem olduğunu dosta düşmana kabul ettirmiş ve gelecekte de tek sistem kapitalizm olacaktı.

Tabii, işler hiç böyle gitmedi.

Kapitalizm, yeni krizlerle boğuşmaya başlayınca bu tezin doğruluğu tartışılmaya başlandı ve 2008 finans krizinin patlak vermesinden sonra da, artık hiçbir geçerliliği kalmamış bu söylem hepten rafa kaldırıldı.

Kapitalizmin tarihi konusunda dünya çapında tanınan bir isim olan Jürgen Kocka ise bu kitabında, kapitalizmin gelişiminin dönüm noktalarını eleştirel bir bakışla saptıyor ve ardından, bu sistemin insanlığın geleceğinde ne gibi roller üstleneceğini tartışıyor.

Kitap ilk olarak, kapitalizmi, onun ilk hali olan merkantilizmi ve ticari kapitalizmi işleyerek başlıyor.

Sanayi kapitalizmi ve finans kapitalizm ile devam eden kitap, nihayet, kapitalizmin aldığı nihai biçim olan neoliberalizmi inceliyor.

Her seviyeden okurun sıkılmadan okuyacağı kitabı, kapitalizmin tarihi hakkında dört dörtlük bir rehber olarak öneririz.

  • Künye: Jürgen Kocka – Kapitalizmin Tarihi, çeviren: Evrim Tevfik Güney, Say Yayınları, tarih, 230 sayfa, 2018

Fred Harrison – Travmatize Toplum (2018)

“Paranın izini sürünüz. İzleri utanç vericidir: Dolandırıcıların bu izleri örtmek için yüzyılları olmuştur. Fakat bu izlerin bizi insanlık tarihinde işlenmiş en büyük suça götürdüğünü keşfedeceğiz.”

Hepimizin mirasımız üzerinden nasıl dolandırıldığımızla ilgili bir soruşturma olan ‘Travmatize Toplum’, bizi, ortak olana eşit erişim ve pay sahibi olma hakkımıza sahip çıkmaya çağırıyor.

Fred Harrison kitabında, tarihsel, iktisadi ve sosyal süreçler olarak hileleri, ayrımcı ekonomilerin sebep olduğu eşitsiz gelişimleri, Batılı aklın gerileyişinin başlıca nedenlerini ve soykırımların halkın dize getirilmesinde nasıl kullanıldığını irdeliyor.

‘Travmatize Toplum’ bireylerin ve toplumun içinde bulunduğu travmayı açıklarken, ekonomi, sosyoloji, psikoloji gibi disiplinlerden faydalanıyor ve böylece uygarlığı yozlaştıran bu büyük soruna çok boyutlu bir yaklaşım getiriyor.

  • Künye: Fred Harrison – Travmatize Toplum: Hile Yapmayı Nasıl Yasaklar ve Uygarlığımızı Kurtarırız?, çeviren: Duygu Yeniçınar, Ayrıntı Yayınları, siyaset, 336 sayfa, 2018