Kültür – Sayfa 31

Mikita Brottman – Okuma İlleti (2014)

OKUMA İLLETİ, Mikita Brottman, çeviren: Mesut Şenol, Paloma Yayınevi, psikoloji, 251 sayfa

Yazar ve psikanalist Mikita Brottman, mastürbasyona dair Viktorya dönemi İngiltere’sinden gelme “yalnız başına yapılan ahlaksızlık” deyimine atıf yaparak, okumayı da bir mastürbasyon eylemi olarak tanımlıyor. Okuma deneyimini farklı boyutlarıyla irdeleyen Brottman’ın çalışması, okumanın depresyona ne gibi etkilerde bulunduğunu, okumanın başarıya ve mutluluğa ulaşmadaki rolünü sorgulamasıyla da dikkat çekiyor. Verili okuma alışkanlığının, tüketim çağının sonu gelmez seçenek zenginliğiyle ilişkisini tartışan Brottman, düşünerek, özenli ve ayrım gözeterek gerçekleştirilecek bir okuma faaliyeti için de ipuçları sunuyor.

Dikmen Yakalı Çamoğlu – Kaynana Ne Yaptı, Gelin Ne Dedi? (2017)

KAYNANA NE YAPTI, GELİN NE DEDİ?, Dikmen Yakalı Çamoğlu, İletişim Yayınları, kadın, 216 sayfa

Erken Cumhuriyet döneminde (1923-1950’ler) evlenme yoluyla edinilen kadınlar arası akrabalık ilişkilerine odaklanan, Türk ailesine ve genel olarak aile kurumuna kuramsal bir yaklaşım getiren özgün bir çalışma. Dikmen Yakalı Çamoğlu burada aile hikâyelerinin nasıl kurulduğunu, aile fertleri arası ilişkilerdeki “güç” olgusunun neyle ve nasıl kurulduğunu, kimlerin bu hikâyelerden ve hangi gerekçelerle dışlandığını, aile büyüklerinin ne gibi nitelikleriyle aile hikâyelerinde kendilerine yer bulduklarını ve bunun gibi pek çok önemli ayrıntıyı irdeliyor. Sağlam bir kuramsal çerçeve ve mülakatlarla zenginleşen; romanlardan alıntılar ve popüler kültürden örneklerle beslenen kitap, bildiğimiz aile olgusunu farklı bir gözle ele alıyor. Keyifli ve ufuk açıcı bir çalışma.

Philippe Ariès ve Georges Duby (haz.) – Özel Hayatın Tarihi 3 (2008)

‘Özel Hayatın Tarihi’, beş ciltlik bir dizinin üçüncü cildini oluşturuyor.

Çalışma, Roma İmparatorluğu’ndan günümüze, medeniyetler, kültürler, çağlar boyunca yaşanan derin değişimlere, çok sayıda görsel malzeme eşliğinde göz gezdiriyor.

Çalışmanın bu üçüncü cildinde, sarayın ve saray çevresinin teşrifat ve görgü kuralları, dönemin adab-ı muaşeret ve çocuk eğitimiyle ilgili kitapları, dini pratikler, bireysel kaçamaklar ve toplumun cezalandırma usulleri, dini cemaatler ve sosyalleşme, yemek kültürü ve sofra kuralları gibi birçok konu üzerinden güzellik konusu değerlendiriliyor.

Künye: Phillippe Ariés ve Georges Duby (haz.) – Özel Hayatın Tarihi 3: Rönesans’tan Aydınlanma’ya, çeviren: Devrim Çetinkasap, Yapı Kredi Yayınları, tarih, 704 sayfa

Nevin Meriç – Âdâb-ı Muâşeret (2007)

ÂDÂB-I MUÂŞERET: OSMANLI’DA GÜNDELİK HAYATIN DEĞİŞİMİ (1894-1927), Nevin Meriç, Kapı Yayınları, inceleme, 543 sayfa

Osmanlı’nın son dönemi, bilindiği gibi, Türkiye’nin yüzünü batıya dönme serüveninin de en doruğa ulaştığı dönemlerdendir. Bu değişimlerin önemli bir göstergesi de, âdâb-ı muâşeret, yani görgü kuralları hakkında yayınlanan kitapların çokluğudur. Bu çeviri kitapların bir ilginçliği de, Osmanlı kültüründe gerçekte karşılığı olmayan at gezintisi, akşam yürüyüşü gibi konulara yer vermeleriydi. İşte Nevin Meriç’in çalışması, temelde, yazarın 1894-1927 yılları arasında yayınlanan âdâb-ı muâşeret kitapları konusunda yaptığı araştırmalarına dayanıyor. Kitap bu yönüyle, Osmanlı modernleşmesinin pek bilinmeyen bir alanına dikkat çekmiş oluyor.

Onur Uca – Türkiye’de Orta Sınıfın Fotoğrafı (2016)

TÜRKİYE’DE ORTA SINIFIN FOTOĞRAFI, Onur Uca, Nota Bene Yayınları

Beyaz yakalı orta sınıfı hem teorik hem de sosyal-gündelik hayattan örneklerle ele alan sağlam bir çalışma. Uca, Neslihan, Ayşe, Faruk, Yılmaz ve Feride gibi karakterleri üzerinden bu sınıfın ilişkilerine, yönelimlerine ve yaşam alışkanlıklarına daha yakından bakıyor, ülkenin beyaz yakalı sınıfının ilginç tespitler eşliğinde bir fotoğrafını çekiyor.

Rod Phillips – Alkol Tarihi (2016)

ALKOL TARİHİ, Rod Phillips, çeviren: Dilek Berilgen Cenkçiler, Maya Kitap, tarih

Alkolün 9 bin yıllık kültürel, siyasi ve ekonomik tarihini aydınlatan, sağlam bir başucu kitabı. Yazar, Antik Yunan ve Roma’da şarabın üstünlüğünden Hıristiyanlık ve İslamiyetin alkole yaklaşımına, Orta Çağ’da içki sanayisinin doğuşundan Aydınlanma, devrimler çağı ve günümüzün modern dünyasında alkolün rolüne pek çok ilginç konuyu irdeliyor.

Peter Burke – Sohbet Sanatı (2016)

SOHBET SANATI, Peter Burke, çeviren: Umut Yener Kara ve Turgay Sivrikaya, Islık Yayınları

Yeniçağ Avrupa’sının tarihi kadar, sosyal ve kültürel tarih konularında da önemli bir isim olarak kabul edilen Burke’ten dilin toplumsal tarihine dair sağlam bir çalışma. Dilin toplumsal rolü ve işleyişi, lehçelerin dile dönüşme süreci, dil ile milli kimlik arasındaki ilişkinin dinamikleri konularında aydınlanmak isteyenlere.

Kolektif – Geç Osmanlı Döneminde Sanat, Mimarlık ve Kültür Karşılaşmaları (2016)

GEÇ OSMANLI DÖNEMİNDE SANAT, MİMARLIK VE KÜLTÜR KARŞILAŞMALARI, hazırlayan: Gözde Çelik, İş Kültür Yayınları

Osmanlı’nın son yüzyılındaki sanat ve mimarlık ortamını kapsamlı bir şekilde ortaya koyan makaleler. Tanzimat’la birlikte başlayan yeni mimari çehre, sanayi ve ticaret yapıları, İstanbul mimarlığında “Viktorya tarzı”, Cemil Topuzlu’nun İstanbul’u dönüştürme uygulamaları, kitapta tartışılan kimi konular.

Mesut Yücebaş (der.) – Yerli ve Milli Gündelik Hayat (2016)

YERLİ VE MİLLİ GÜNDELİK HAYAT, kolektif, derleyen: Mesut Yücebaş, İletişim Yayınları

Kendimizi bildiğimiz, öznelliğimizin en doğal pratiklerini kapsayan gündelik hayata bakan makaleler. Resmi Türk tarihçiliğinin gündelik hayattaki yansımaları, taşralı kentlerde gündelik hayatın icrası, minibüs sembollerinde kolektif belleğin inşası, televizyondaki yeni izleyici kitlesinin özellikleri ve daha fazlası, burada.

Claudine Sagaert – Kadın Çirkinliğinin Tarihi (2017)

KADIN ÇİRKİNLİĞİNİN TARİHİ, Claudine Sagaert, çeviren: Serdar Kenç, Maya Kitap, inceleme, 260 sayfa

Aşırı, hatta pervasız bir şekilde de olsa sosyal hayatın tam kalbinde yer alan çirkinlik (ve doğal olarak güzellik) olgusunu tarihsel bir bakışla irdeleyen ve bunu yaparken de, konuyu edebiyattan sosyolojiye, tarihten antropolojiye uzanan disiplinlerarası bir perspektifle tartışan nitelikli bir eser. Michel Foucault’nun çalışmalarından ilham alan soykütük yöntemini kullanan Sagaert, fiziksel çirkinliğin yanı sıra fizyolojik, ontolojik ve ahlaki çirkinlikleri de irdeliyor. Yalnızca çirkinlik değil, güzellik kavramı konusunda da toplumsal yargıların tarih boyunca nasıl dönüşümler geçirdiğini ortaya koyan yazar, çirkinlik mefhumunun kadına ve erkeğe farklı biçimlerde atfedilmesi çerçevesinde cinsel farklılaşmaya nasıl etki ettiğini gösteriyor.