Etiket: Erwin Panofsky

Erwin Panofsky – Albrecht Dürer (2024)

Yirminci yüzyılın en büyük sanat tarihçilerinden Erwin Panofsky, evinden ve dilinden uzaktayken giriştiği bu inşayla, ressam ve gravürcü Albrecht Dürer’in dünyasına pek çok kapı ve pencereden giriş yapmamıza imkân tanıyor.

Panofsky’nin binbir emekle ortaya koymuş olduğu bu çalışmada, Dürer’in sanatıyla yaşamı, ilişkileriyle ticari girişimleri, seyahatleriyle sanatsal evrimi, dile ilişkin tasarruflarıyla matematiksel dehası arasında çakan kıvılcımlara tanıklık ediyoruz.

İnce elenip sık dokunmuş, büyüleyici bu çalışma Dürer literatürüne harika bir katkı.

  • Künye: Erwin Panofsky – Albrecht Dürer: Hayatı ve Sanatı, çeviren: Ceren Can Aydın, Alfa Yayınları, sanat, 664 sayfa, 2024

Erwin Panofsky – İdea: Antik Sanat Kuramının Kavramsal Tarihine Bir Katkı (2023)

Tüm yaşamını sanatsal düşüncenin yörüngesini ve merkezindeki ortak kültürel arketipleri araştırmaya vakfeden sanat tarihçisi ve kuramcı Erwin Panofsky’nin temel bir felsefi ve sanatsal kavram odağında kaleme aldığı ‘İdea: Antik Sanat Kuramının Kavramsal Tarihine Bir Katkı’, yirmi birinci yüzyılda da güncelliğini koruyan bir metin olarak dikkat çekiyor.

Sanatta modernitenin ve modernizm sonrası dönemin kökenini araştırırken karşılaşılan “anlam dönüşümü” üzerine düşünen sanat tarihi okurlarının temel metinlerinden biri olan bu kitap, temel bir felsefi kavram olarak “İdea”ya odaklanıyor.

Çağının öncü kuramcısı Panofsky, metinde, yalnızca sanat bağlamında değil, ekonomik, ideolojik, siyasi, kültürel bağlamda da bir çekirdek işlevi gören “İdea”nın sanat tarihsel boyutta geçirdiği anlam ve içerik dönüşümünün hayal gücü, fantezi, izlenim, gerçeklik, modernlik üzerindeki etkilerini ele alıyor.

Sanatta estetiğin felsefi ve görsel evrimine ilişkin sorular üzerine düşünenler için kapsamlı bir içerik sunan kitap, bir akademisyen de olan kuramcı Panofsky’nin düşünme yöntemini inceleme imkânı da veriyor.

‘İdea: Antik Sanat Kuramının Kavramsal Tarihine Bir Katkı’, istekli okurların zihninde sanata ve sanat kavramlarına Panofsky yöntemiyle bakmanın, sanat hakkında Panofsky yöntemiyle düşünmenin yolunu açabilecek bir katkıda da bulunuyor.

  • Künye: Erwin Panofsky – İdea: Antik Sanat Kuramının Kavramsal Tarihine Bir Katkı, çeviren: İclal Cankorel, Hayalperest Kitap, sanat, 276 sayfa, 2023

Erwin Panofsky ve Dora Panofsky – Pandora’nın Kutusu (2022)

Hiçbir mit Pandora mitinden daha tanıdık ve muhtemelen o denli tamamıyla yanlış anlaşılmış değildir!

Erwin Panofsky ve Dora Panofsky; Pandora, onun hiç olmamış kutusunun hikâyesini ve sanat tarihindeki temsillerini irdeliyor.

“Canlılığını günümüze dek korumuş ve zamanla adını İngiliz kraliçelerinden Fransız polis memurlarına, felsefe taşından Philadelphia’da on beş yaşındaki katillerden oluşan bir çeteye kadar farklı şeylere vermiş mitolojik bir kişilikle ilgili garip bir merak söz konusudur” diyor Dora ve Erwin Panofsky ve bu tükenmeyen merakın kaynağındaki kişiliğin hikâyesini sanat tarihindeki temsillerinin izlerinden giderek analiz ediyorlar.

  • Pandora’nın gerçekten bir kutusu var mıydı?
  • Kapağın açılması iyiliklerin mi yoksa kötülüklerin mi dışarı çıkmasına sebep oldu?
  • Havva ile Pandora arasındaki bağlantı neydi?
  • Rotterdamlı Erasmus’un bütün bu hikâyedeki yanlış anlaşılmaya nasıl bir katkısı oldu?
  • Zaman içinde Pandora’nın algılanışı ve anlatıları nasıl değişti?
  • Goethe eserlerinde Pandora’yı nasıl ele aldı?

Dora ve Erwin Panofsky, bu kitapta, Rönesans sanatçılarının gravürlerinden Paul Klee’nin resimlerine çok sayıda tasviri geniş bir çerçevede değerlendirerek ilginç sonuçlara ulaşıyorlar.

  • Künye: Erwin Panofsky ve Dora Panofsky – Pandora’nın Kutusu: Mitolojik Bir Simgenin Değişen Veçheleri, çeviren: Murat Çınar Büyükakça, Kırmızı Kedi Yayınevi, mitoloji, 200 sayfa, 2022

Zühre İndirkaş – Mitolojiden Alegoriye (2015)

Prometheus, Oidipus ve Ganymedes…

Batının mitolojik söylemleri, resim sanatına ne gibi etkilerde bulundu?

Züher İndirkaş bu çalışmasında, Erwin Panofsky’nin yöntemine başvurarak Prometheus imgesinin çağlar boyu geçirdiği dönüşümü, Pieter Paul Rubens’in Ganymedes’le ilgili çalışmalarını, Gustave Moreau’nun ‘Oidipus ve Sfenks’ adlı yapıtında yücelttiği ahlaki değeri ve bunun gibi birçok ilgi çekici konuyu irdeliyor.

  • Künye: Zühre İndirkaş – Mitolojiden Alegoriye, Tekhne Yayınları

Giampiero Moretti–Deha (2008)

Deha, birçok yaratının itici gücü…

Giampiero Moretti de bu kitabında, deha kavramını ve dahi sanatçıyı mümkün kılan koşulları, özellikle 18. ve 19. yüzyılları merkeze alarak antik çağlardan günümüze inceliyor.

Kavramı kronolojik bir bakışla ele alan Moretti, belli çağlarda farklı anlamlar kazanan dehayı, dönemlere özgü estetik anlayışlarla değerlendirmeyi de ihmal etmiyor.

Benedetto Croce, Erwin Panofsky, Martin Heidegger, Cesare Lombroso, Kant ve Carl Gustav Jung gibi birçok ismin ve ayrıca farklı ekollerin konuya yaklaşımına da odaklanan Moretti, okuru deha konusunda öğretici, keyifli bir yolculuğa çıkarıyor.

  • Künye: Giampiero Moretti – Deha, çeviren: Fırat Genç, Dost Kitabevi, sanat, 167 sayfa

Michael Ann Holly – Panofsky ve Sanat Tarihinin Kökleri (2012)

  • PANOFSKY VE SANAT TARİHİNİN KÖKLERİ, Michael Ann Holly, çeviren: Orhan Düze, Dedalus Kitap, sanat tarihi, 291 sayfa

 

Sanat tarihi alanındaki en önemli isimlerden olan Erwin Panofsky,  görsel sanat eserlerinin anlaşılması için ikonografi yöntemini geliştiren kişi olarak biliniyor. Michael Ann Holly de elimizdeki ilgi çekici çalışmasında, Panofsky’nin tarih teorisini geç on dokuzuncu yüzyıla ve erken yirminci yüzyıla ait hümanist araştırmanın geniş bağlamı içinde yorumlamaya koyuluyor. Holly bunun yanı sıra, Hegel, Kant, Dilthey ve Cassier gibi filozofların ve Wölfflin, Riegl ve Warburg gibi sanat tarihçilerinin çalışmaları bağlamında, Panofsky’nin sanat tarihinin diğer entelektüel hareketlerin tarihsel bir ürünü olarak nasıl geliştiğini ortaya koyuyor.