Nur Nirven – Dipnotski

Kolektif – Galenos Kitabı (2023)

Tıp teorisi ve pratiğini 1500 yıldan fazla süre etkilemiş Galenos üzerine kaçırılmayacak bir derleme.

‘Galenos Kitabı’, Galenos’un bir hekim ve bir filozof olarak sağlam bir portresini sunuyor.

Galenos, tıp teorisini ve pratiğini 1500 yıldan fazla bir süre boyunca etkileyecek olan, geç antik çağın en etkili hekimiydi.

Anatomi, fizyoloji, teşhis ve prognoz, nabız doktrini, farmakoloji, tedaviler ve tıp teorisi konularında üretken bir yazardı; ancak aynı zamanda felsefi konularda da kapsamlı eserler verdi, mantık ve bilim felsefesine özgün katkılarda bulundu ve bilimsel bir epistemolojinin ana hatlarını çizdi.

Diğer taraftan, güçlü bir tartışmacıydı; zamanının tıp okulları arasındaki doktrin tartışmalarına derinden dahil oldu.

Bu kitap, Galenos’un kişiliğiyle birlikte tüm bu alanlardaki başarısına bir giriş ve genel bir bakış sunarken, aynı zamanda bu başarıyı son otuz yılda Galenos araştırmalarında kaydedilen ilerlemeler ışığında değerlendiriyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: G. E. R Lloyd, Teun Tieleman, Ben Morison, Pierluigi Donini, Julius Rocca, Armelle Debru, Philip J. Van Eijk, Sabine Vogt, Rebecca Flemming ve Vivian Nutton.

Künye: Kolektif – Galenos Kitabı, editör: Robert J. Hankinson, çeviren: Nur Nirven, Albaraka Yayınları, felsefe, 520 sayfa, 2023

Galenos – Doğal Yetiler Üzerine (2022)

Büyük tıp alimi Bergamalı Galenos’tan antik tıp tarihi alanında bir başyapıt.

Galenos, bedenin bütünlüğünün fizik ve doğa tarafından nasıl yönetildiğini tartışıyor.

Roma İmparatorluğu döneminde yaşamış olan Bergamalı Galenos, antik çağın tıp âlimleri arasında tartışmasız en ünlüsüdür.

Felsefe ve mantığın yanı sıra anatomi, fizyoloji, patoloji, farmakoloji ve nöroloji de dâhil olmak üzere, çeşitli bilimsel disiplinlerin gelişimini büyük ölçüde etkilemiş olan Galenos’un ‘Doğal Yetiler Üzerine’ adlı bu eserinde, insanın doğal yetilerinin birçok yönünü gözler önüne serdiği örneklerle karşılaşırız.

‘Doğal Yetiler Üzerine’, bu nedenle Galenos’un daha hacimli eserlerinin incelenmesi için mükemmel bir başlangıç teşkil eder.

Galenos’un organizmanın birliğini [bütünlüğünü], çeşitli “yetilere” yani güçlere sahip bir Fizik veya Doğa tarafından yönetildiği fikriyle açıklamaya çalıştığı bu eseri, antik tıp tarihiyle ilgilenenler için eşsiz bir kaynak niteliğindedir.

Künye: Galenos – Doğal Yetiler Üzerine, çeviren: Nur Nirven, Albaraka Yayınları, tıp, 183 sayfa, 2022

Desmond M. Clarke – Descartes (2016)

Teoloji, felsefe ve bilim gibi geniş bir alanda çalışmış, Batı düşüncesinde silinmez izler bırakmış Descartes’ın hayatı ve çalışmaları üzerine referans nitelikte bir çalışma.

Descartes’ın yanı sıra on yedinci yüzyıl felsefesi üzerine pek çok çalışması bulunan Desmond Clarke elimizdeki biyografisinde, filozofun hayatını adım adım izlediği gibi, yaşadığı dönemin keyifli bir okuması eşliğinde, Descartes’ın düşünsel gelişiminin nitelikli bir fotoğrafını da çekiyor.

Künye: Desmond M. Clarke – Descartes, çeviren: Nur Nirven ve Berkay Ersöz, İş Kültür Yayınları, biyografi, 568 sayfa, 2016

Carl Gustav Jung – Psikolojide Tipler (2019)

Bu şaheser, Carl Gustav Jung’un pratik psikoloji alanında uzun yıllara yayılan çalışmalarının meyvesi.

Kitabını vaka malzemeleriyle doldurmak yerine Jung, ele aldığı konuyu hem tarihsel hem terminolojik açıdan çok iyi harmanlayarak daha geniş bir bağlama, meslekten olmayan birinin bunlardan yarar sağlayabileceği bir bağlama oturtuyor.

Kapsamıyla dikkat çeken çalışmada ele alınan kimi konular şöyle:

Klasik çağ ve Ortaçağ düşünce tarihinde tipler problemi,
Schiller’in tip problemiyle ilgili fikirleri,
Apolloncu ve Dionysosçu tipler,
İnsan karakterinde tip problemi,
Şiirde tip problemi,
Psikopatolojide tip problemi,
Estetikte tip problemi,
Modern felsefede tipler problemi,
Biyografide tip problemi,
Dışadönük ve içedönük tiplerin genel tanımı…

Kitaptan birkaç alıntı:

“Gerçekliğin ötesine geçmeye cesaret edemeyen, Hakikati asla kavrayamaz.”

“İnsan denetimsiz, evcilleşmemiş libidosuna yenik düştüğünde kendisini cin çarptığından ya da büyünün etkilerinden söz eder.”

“Şimdiye kadar uygar hayatın dış görünüşünün ardında gizlenen arkaik içgüdünün gücü sonunda hakiki renkleriyle yüzeye çıktı, bizim ‘hâlâ barbar’ olduğumuzu tartışma götürmez biçimde kanıtladı.”

“İnsanın yarısı uygar, yarısı barbarsa bütün barbarlığı harekete geçer, zira insanın nefreti onu kötü niteliklerinin bilincine vardıran şeye yoğunlaşır her zaman.”

“Aptallık gerçekliğin üzerine çıkamaz, zekâ da hakikatin altında kalamaz.”

“Zincirlenmemiş hayvanın gücü karşısında Akıl tanrıçası kuvvetinin yetmediğini anladı.”

“Her şeyin çoktan açıklandığı ve ‘ruhani bilim’in geriye çözülecek hiçbir muamma bırakmadığı anlayışının galip gelmesi için sadece bir teozofi kitabını açmamız gerekir.”

“Schiller şöyle der: Hakikatin fethetme kuvveti şimdiye kadar çok azdı, kabahatin çoğu, hakikati nasıl ortaya çıkaracağını bilmeyen idrakte değil, onu dışarıda bırakan yürekte ve ona hizmet etmeyen içgüdüdedir.”

Künye: Carl Gustav Jung – Psikolojide Tipler, çeviren: Nur Nirven, Pinhan Yayıncılık, psikoloji, 496 sayfa, 2019

Friedrich Nietzsche – Platon Öncesi Filozoflar (2018)

Friedrich Nietzsche’nin 1872-1873 tarihleri arasında, Platon öncesi antik filozoflar üzerine verdiği dersler burada.

Fakat Nietzsche’nin arşivlerdeki elyazmalarından yola çıkan Paolo D’lorio, bu notları yeniden derlemiş ve böylece derslerin daha önceki 1913 ve 1921 tarihli Almanca baskılarında eksik olan kısımları tamamlamış.

Dolayısıyla Nietzsche’nin dersleri nihayet eksiksiz biçimde bize ulaşmış oluyor.

Nietzsche burada, Platon öncesi filozofların düşünme biçimleri üzerine derinlemesine düşünüyor ve böylece Antik dünya felsefesinin zengin bir fotoğrafını çekiyor.

Kitaptan birkaç alıntı:

“Tanrılar veya sözünü ettiğim şeyler hakkında hakikati hiç kimsenin bilmediği ve hiç bilmeyeceği kesindir. Zira gerçek bir şey olabildiğince mükemmel tarzda söylense bile yine de gerçekten bilinmez. Kanı herkesi gafil avlar.” –Ksenophanes

“Çok bilgi insanı akıllı yapmaz; öyle olsa Hesiodos’u, Pythagoras’ı, Ksenophanes’i ve Hekataios’u akıllı yapardı.”

“Akıl yalnızca gizli bir hazzı istememelidir, tamamıyla özgür olmalı ve kendi saturnalialarını kutlamalıdır. Özgürleşen akıl, bakışını şeylere çevirir: Böylece ilk kez mundane existence (gündelik varoluş) ilgiye değer ve problematik görünür. İşte felsefi gayretin hakiki işareti: Gözümüzün önünde bulunana şaşırmak.”

“Tiran, kendisi ve yakın dostları dışında hiç kimsenin birey olmasına katlanmaz.”

Künye: Friedrich Nietzsche – Platon Öncesi Filozoflar, derleyen: Paolo D’lorio, sunuş ve notlar: Paolo D’lorio ve Francesca Fronterotta, çeviren: Nur Nirven, Pinhan Yayıncılık, felsefe, 400 sayfa, 2018

Galenos – Tıp Sanatının Anayasası (2018)

Pergamonlu hekim filozof Galenos, Yunan tıbbının Hippokrates ile birlikte en büyük iki isminden biriydi.

Asıl olarak tıpla ilgilenmesine rağmen, Galenos’u önemli kılan hususların başında, yaşadığı dönemdeki felsefi tartışmalara da büyük etkide bulunmuş olmasıdır.

Fikirleriyle Avrupa kadar Arap-İslam dünyasını da derinden etkilemiş Galenos’un çok sayıda mantık ve etik kitabı bulunuyor, bunun yanı sıra tıbbi yazılarında epistemolojiden, nedenselliğe ve zihin felsefesine, gibi kimi felsefi meseleleri de sıklıkla işledi.

Elimizdeki çok değerli çalışma ise, Galenos’un çok yönlülüğünü ortaya koyan, onun hem teorik hem de pratik yaklaşımlarını kapsamlı bir şekilde serimleyen metinlerini bir araya getiriyor.

Kitabı, tıp ve felsefenin şahane bir bireşimi olarak şiddetle öneriyoruz.

Kitaptan bir alıntı:

“Dengesiz her şey doğaya zıtsa ve dengeli her şey doğayla uyumluysa dengesiz her şey gerekli ölçüde zıddıyla dengelenmelidir.”

Künye: Galenos – Tıp Sanatının Anayasası – Tıp Sanatı: Glaukon’a Tedavi Yöntemi, çeviren: Nur Nirven, Pinhan Yayıncılık, tıp, 328 sayfa, 2018

Hippokrates – Hippokrates Külliyatı (2018)

Koslu Hippokrates, bilindiği gibi Yunanistan’da tıp sanatının gerçek bir bilim haline gelişini sağlayan kişiydi.

Bu nedenle kendisi, yerinde bir tanımla “tıbbın babası” olarak adlandırılmıştır.

İşte elimizdeki ‘Hippokrates Külliyatı’ da, kendisinin 5. ve 6. yüzyıllar arasındaki tıbbi metinlerini bir araya getirmesiyle altın değerinde bir kaynak.

Batı tıp literatürünün ana kaynaklarını oluşturmuş buradaki metinler Hippokrates’in tıpla ilgili fikirlerini ilk elden bize sunmalarıyla çok önemli.

Hippokrates ayrıntılı hastalık tanımları yapıyor, bu hastalıkların tedavileri hakkında önerilerini sunuyor, hekimlik ve hekimlik felsefesiyle ilgili fikirlerini anlatıyor.

Kitap, Jacques Jouanna ve Caroline Magdelaine’in kapsamlı sunuşları eşliğinde yayınlanmış.

Her hekimin ve sağlıkla konusuyla ilgilenen her okurun mutlaka, ama mutlaka okuması gereken bir çalışma.

Künye: Hippokrates – Hippokrates Külliyatı, çeviren: Nur Nirven, Pinhan Yayıncılık, tıp felsefesi, 408 sayfa, 2018

Donald Woods Winnicott – Çocuk, Aile ve Dış Dünya (2014)

Yetkin bir psikanalistten, annelerle bebekler, ebeveynlerle çocuklar, okuldaki ve dış dünyadaki çocuklar hakkında analizler.

Bebeğin gelişiminde anneliğe özel bir rol biçen Winnicot, bebeğin adım adım toplumsallaşma sürecini izlerken, bebekte saldırganlık ve bağımlılık konularını da irdeliyor.

Künye: Donald Woods Winnicott – Çocuk, Aile ve Dış Dünya, çeviren: Nur Nirven ve Nüket Diner, Pinhan Yayıncılık

Kadir Natho – Çerkesya’dan Amerika’ya (2014)

Çerkesya’nın Sapsığ-Nathuac bölgesinde doğan Kadir Natho, on beş-on altı yaşlarında kendini, dünyayı kasıp kavuran İkinci Dünya Savaşı’nın alevleri içinde buldu.

İlerleyen yıllarda Amerika’ya göç etmek zorunda kalan Natho, Çerkes kimliğini koruyarak Çerkes diasporasının önemli aktörlerinden biri oldu.

New Jersey’de Çerkes Yardımlaşma Derneği’nde uzun yıllar başkanlık yapan Natho elimizdeki anılarında, çocukluğundan Amerika’ya uzanan maceralı hayatına dair anılarını paylaşıyor.

Yazar, Çerkesya’nın Nazi Almanyası’nca işgalini, ülkesinden tehcir edilmesinden sonraki zor yılları ve Amerika’ya göç ettikten sonraki faaliyetlerini anlatıyor.

Künye: Kadir Natho – Çerkesya’dan Amerika’ya, çeviren: Nur Nirven, Chiviyazıları Yayınevi, anı, 701 sayfa