Kategori: Kadın

Unni Wikan – Fadime’nin Onuruna (2014)

İsveç’te neredeyse yirmi yıldır yaşamakta olan bir ailenin üyesi olan Fadime Şahindal, İsveçli bir erkekle ilişki yaşadığı bahanesiyle 2002 yılında henüz yirmi beş yaşındayken babası tarafından katledilmişti.

Kültürlerarası anlayış konusunda Ortadoğu ve Asya’da uzun yıllar saha çalışmaları yapmış sosyal antropoloji profesörü Unni Wikan, Fadime Şahindal’ın cesur ve trajik öyküsünü tüm ayrıntılarıyla gözler önüne serdiği gibi, namus uğruna can almaya yönlendiren dini ve toplumsal etkenleri açıklıyor, ayrıca bu olayın, İsveç’in uyum politikalarının Şahindal’ın ebeveynleri açısından nasıl başarısız olduğunu ortaya koyduğunu gösteriyor.

  • Künye: Unni Wikan – Fadime’nin Onuruna, çeviren: Füsun Özlen, Paloma Yayınevi, kadın, 310 sayfa

Carol Prunhuber – Çağlar Boyunca Büyük Kadınlar (2014)

Carol Prunhuber çalışmasında, erkek egemen dünyada savaşmış ve kendini bu mücadeleyle unutulmaz kılmış kadınların izini sürüyor

Kitap, üç buçuk milyon yıl önce yaşamış tarih öncesi bir kadın olan Lucy’den başlayarak kurucu, kraliyet gözdesi, savaşçı, kanun kaçağı, yazar, sanatçı, yıldız ve siyasi öncü kadınların hikâyelerini anlatıyor.

Çalışmada karşımıza çıkan kimi kadınlar ise şöyle:

Havva, Lilith, Eskimo kültüründeki Sedna, Hindistanlı Sita, Isolde, Şehrazat, Boudicca, Maria Curie, İsveç Kraliçesi Christina, Mata Hari, Hürrem, Virginia Woolf, Margaret Sanger, Helen Keller, Coco Chanel, Angela Davis, Grace Kelly, Rachel Carson ve Azize Teresa.

  • Künye: Carol Prunhuber – Çağlar Boyunca Büyük Kadınlar, çeviren: Burcu Yalçınkaya, Avesta Yayınları, inceleme, 454 sayfa

Carol Gilligan – Kadının Farklı Sesi (2017)

Sosyal psikoloji alanındaki önemli çalışmalarıyla bilinen feminist teorisyen Carol Gilligan’dan, erkek psikolojisini ve davranışlarını genelleyerek kadınlara da uyarlayan egemen psikoloji bilimiyle bir hesaplaşma.

Gilligan, bu alanda yapılan çalışmalarda erkeklerden edinilen verilerin herkes için uygulanmasına, psikolojik ve ahlaki gelişiminde kadın ile erkek arasında önemli farklar bulunduğunu belirterek karşı çıkar.

Yayımlandığı zaman büyük ilgiyle karşılanan kitap, kadınlar hakkında üretilen toplumsal kuramlara karşı çıkıyor.

Çalışma, kadının psikolojisini, sesini ve haklarını daha görünür kılarak hem daha sonraki çalışmalar için öncü bir rol üstlendi hem de akademinin sınırlarını aşarak siyasi tartışmalara da uzandı.

Egemen psikolojinin kadının erkeğe itaat etmesi gerektiği anlayışını nasıl meşrulaştırdığına daha yakından bakmak için iyi bir fırsat.

  • Künye: Carol Gilligan – Kadının Farklı Sesi, çeviren: Duygu Dinçer, Fulden Arısan ve Merve Elma, Pinhan Yayıncılık, psikoloji, 288 sayfa

Necati Gültepe – Türk Kadın Tarihine Giriş (2008)

Necati Gültepe’nin ‘Türk Kadın Tarihine Giriş’i, erkeği merkeze alan, kadını yok sayan tarih söylemiyle hesaplaşıyor.

Yazar, bu amaçla da erkek egemen bir bakışın ürünü olan tarih yerine, mitoloji ve destanlara başvurarak alternatif bir kadın tarihi sunuyor.

Gültepe, bilinen ilk devletli topluluklarda, erken dönem Türk destanlarında ve Batı tarihinde kadının konumunu tespit ediyor.

Turan, İran, Grek ve Latin destanlarında kadın,

İslamiyet ve kadın,

Türklerde kadının rolü,

Ve savaşçı kadınlar, kitabın diğer konuları.

  • Künye: Necati Gültepe – Türk Kadın Tarihine Giriş, Ötüken Yayınları, tarih, 363 sayfa

Kolektif – Kadın, Kamusal Alan ve Hukuk (2017)

Türkiye’de kadına, ahlak ve din bahanesiyle her gün müdahale ediliyor.

Öyle ki, kadına yönelik şiddete bu müdahaleler sağlam bir zemin hazırlama gibi bir işlev de üstleniyor.

Bazılarının yerinde bir tanımlamayla söylediği gibi, kadın sorunu aslında tamı tamına bir erkek sorunudur.

Zira kadınlar üzerindeki baskılar azaldıkça ve kadınlar özgürleştikçe erkekler de, diğer bir deyişle toplum da özgürleşir.

İşte bu kitapta bir araya getirilen makaleler, kamusal alan ve hukuk perspektiflerinden kadın sorununu tartışmaya açıyor.

Kitapta,

Habermasçı anlamda, kadının Türkiye’de yürüttüğü tanınma mücadelesi,

Feminist kuramların özel alan/kamusal alan ayrımı,

Arendt’in fikirleri bağlamında kamusal alan ve kötülük problemi,

1982 Anayasası’nda ve Türk Ceza Kanunu’nda kadının yeri,

Ve kamusal bir sorun olarak kadına yönelik şiddet gibi pek çok konu irdeleniyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler de şöyle: Ülker Yükselbaba, İ. Burcu Özkan, İrem Erbuyurucu, Meysa Baykal, Ayşegül Huysal ve Elif Koçer.

  • Künye: Kolektif – Kadın, Kamusal Alan ve Hukuk, editör: Ülker Yükselbaba, Tekin Yayınevi, hukuk, 264

İlkim Öz – Aynı Yatakta Üçümüz (2014)

Klinik danışman İlkim Öz ‘Aynı Yatakta Üçümüz’de, erkeklerin hayatında ikinci kadın olanların, yani bir yandan aldatıyor gibi görünürken öte yandan aldatılan kadınların psikoterapi öykülerini sunuyor.

Kitaptaki anlatımlarda, kimi kadınların niçin evli erkeklere ilgi duyduğu, kadının kendisinden kaçışının derinindeki faktörler, bilinçaltında nelerin gizlendiği, bazı kadınların ihaneti neden kabullendikleri ve kadınların niçin ihanet ettikleri gibi konular irdeleniyor.

  • Künye: İlkim Öz – Aynı Yatakta Üçümüz, Destek Yayınları, psikoloji, 256 sayfa

Songül Çek – Ninnilerde Kadın Anlatıcının Sesi (2014)‏

‘Ninnilerde Kadın Anlatıcının Sesi’, kadının ve annenin Türkiye’nin sosyo-kültürel yaşamı içinde değişen algısının ninnilere verdiği şekli feminist bir yaklaşımla ele alıyor.

Türk halk şiirinde ninninin yeri,

Kadın ve erkek cinsiyetlerinin anonim Türk halk şiiri türlerine yansıması,

Ninnilerin sözlü, yazılı ve dijital kültür ortamlarında icra ediliş tarzları,

Annelerin söylediği ninnilerin komşu evinde, tarla, orman ve bahçede farklılaşan icra biçimleri

Ninnilerde kadının kendine özgü dili.

Bu ve bunun gibi pek çok ilgi çekici konu, Songül Çek’in bu araştırmasında irdeleniyor.

  • Künye: Songül Çek – Ninnilerde Kadın Anlatıcının Sesi, Harf Yayınları, inceleme, 216 sayfa

Cemile Akyıldız Ercan – Cinsiyetin Toplumsal Rol’deki Yeri (2014)

Ayrımcı ataerkil yapıya karşı çıkan kadının, 2004’te Nobel Edebiyat Ödülü kazanan Avusturyalı feminist oyun yazarı ve romancı Elfriede Jelinek’in romanlarına nasıl yansıdığının bir incelemesi.

Cemile Akyıldız Ercan kitabına, kadının tarihsel rolünü, feminist hareketin ortaya çıkışını ve kadın hareketi yazınının öne çıkan aktörlerini inceleyerek başlıyor.

Çalışmanın devamında da, Jelinek’in ‘Piyanist’, ‘Arzu’ ve ‘Sevda Kadınları’ romanları psikanalitik yaklaşımla ele alınıyor; burada evlilik, anne-kız ilişkisi ve kadınlık durumunun kendine nasıl yer bulduğu inceleniyor.

  • Künye: Cemile Akyıldız Ercan – Cinsiyetin Toplumsal Rol’deki Yeri, Çizgi Kitabevi, inceleme, 160 sayfa

 

Choman Hardi – Soykırımın Cinsiyetçi Tecrübeleri (2014)

Irak yönetiminin 1988’de Kürtlere karşı yürüttüğü Enfal sonucunda on binlerce insan öldürülmüş, binlerce köy boşaltılmıştı.

Bu esnada on yaşında olan Choman Hardi’nin nitelikli çalışması ‘Soykırımın Cinsiyetçi Tecrübeleri’nin en önemli katkısı, Kürt kadınların Enfal’de yaşadıklarını kayıt altına alması.

Hardi, Şubat-Eylül 1988 arasında süren Enfal operasyonunun başlamasını, tutuklanan kadınları, zorla yerinden edilmiş sivilleri, gaz saldırılarından kurtulabilenleri, Enfal’den sağ çıkıp bir yandan yoksulluk bir yandan da toplumsal sömürüyle baş etmeye çalışan kadınları ve bu süreçte kadın örgütlerinin aldığı sorumlulukları ortaya koyuyor.

  • Künye: Soykırımın Cinsiyetçi Tecrübeleri, Choman Hardi, çeviren: Hikmet İlhan, Avesta Yayınları, inceleme, 302 sayfa

Güldane Çolak ve Lâle Uçan – 2. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Basında Kadın Öncüler (2008)

2008, 2. Meşrutiyet’in 100. yıldönümü.

İki yazarlı bu değerli inceleme de, kadının 2. Meşrutiyet’le ivme kazanan sesini duyurma çabasını ve bu çabada önemli katkılara sahip isimlerin hikâyelerinden oluşuyor.

Uçağa binen ilk kadın Belkıs Şevket, ilk kadın doktor Safiye Ali, entelektüel kimliğiyle bilinen Nezihe Muhittin, kız çocuklarını okutma projelerinin öncüsü Nakiye Hanım, seyyar fotoğrafçı Muzaffer Hanım, Şair Nigar, Türkiye tiyatrosunun ilk kadın sanatçılarından Bedia Muvahhit, şair Şukûfe Nihal, Milli Mücadele’ye büyük katkıları olan ve Kara Fatma olarak bilinen Fatma Seher, kitapta hikâyeleri ve mücadeleleri anlatılan kadınlardan bazıları.

  • Künye: 2. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Basında Kadın Öncüler, Güldane Çolak ve Lâle Uçan, Heyamola Yayınları, inceleme, 248 sayfa