Kategori: Şiir Eleştiri

Yücel Kayıran – Kritiğin Toprağında (2010)

Yücel Kayıran ‘Kritiğin Toprağında’ başlıklı kitabında, Türk şiirine felsefenin penceresinden bakıyor.

Eleştiri yerine “felsefi kritik” tanımını tercih eden Kayıran, felsefi bilgi aracılığıyla, şiiri ne’liklerine göre analiz etmeye koyuluyor.

Hatırlanacağı gibi Kayıran, daha önce yayımlanan ‘Felsefi Şiir’ isimli çalışmasında, felsefe aracılığıyla kendi şiir anlayışının etrafında dolaşırken, elimizdeki çalışmasında ise, başka şairlerin eserlerini merkeze alarak bunu yapıyor ve konu edindiği şiirin ne’liğini, temel niteliklerini, buluş ve keşiflerini tanımlamaya girişiyor.

  • Künye: Yücel Kayıran – Kritiğin Toprağında, Yapı Kredi Yayınları, eleştiri, 351 sayfa

Cem Dilçin – Fuzulî’nin Şiiri Üzerine İncelemeler (2010)

Cem Dilçin elimizdeki çalışmasında, Fuzulî’nin şiirini, sanatını, dilini, üslubunu ve nazım tekniğini inceliyor.

Kitabın ilgi çeken yanlarından biri, genellikle edebiyat tarihi, biyografi ya da esere yönelik çalışmalarla sınırlı kalan divan şiiri ve şairleri konulu araştırmaların aksine, Fuzulî’nin şiiri üzerinden, divan şiirinin dönemler açısından taşıdığı özellikleri ve şairlerin buna bağlı olarak geliştirdikleri üslupları ortaya koymasıdır diyebiliriz.

Fuzulî’nin şiirlerinde söz tekrarlarına dayanan bir anlatım özelliği; Fuzulî’nin şiirlerinde ikilemelerin oluşturduğu ses, söz ve anlam düzeni ve Fuzulî’nin Farsça şiirlerinde ikileme, Dilçin’in irdelediği konulardan.

  • Künye: Cem Dilçin – Fuzulî’nin Şiiri Üzerine İncelemeler,  Kabalcı Yayınları, inceleme, 383 sayfa

Yalçın Armağan – İmgenin İcadı (2019)

 

Türkiye’de imgenin tarihi üzerine özgün bir eser.

Yalçın Armağan’ın, 1950’lerin başından 1980’lere kadar yaklaşık otuz yılı kapsayan sürece odaklanan çalışması, imge kavramının tarihini izlerken, bu zaman zarfında şiirin tanımının nasıl değiştiğine ve daha da önemlisi İkinci Yeni’nin meşruiyet kazanma ve ardından kanonlaşma sürecinde imge kavramının nasıl bir işlev yüklendiğine odaklanıyor.

“Şiir, imge kurma sanatıdır” önermesini bugün neredeyse herkes bilir.

Armağan’ın kitabı da, bilhassa bu önermenin bizde nasıl kabul gördüğünü ve bunu sağlayan pragmatik dönüşümlerin neler olduğunu ortaya koymasıyla önemli.

‘İmgenin İcadı’, Armağan’ın ilk kitabı ‘İmkânsız Özerklik’in devamı olarak okunabilir.

‘İmkansız Özerklik’, 1950’lerde şiir dilinin özerkliğini savunan bir tarzın, yani İkinci Yeni’nin Türkiye modernleşmesinin “hassasiyetler”i nedeniyle dirençle karşılanmasını ele almıştı.

‘İmgenin İcadı’ ise, bu direncin hâkim fikirler açısından nasıl kırıldığını yorumluyor.

  • Künye: Yalçın Armağan – İmgenin İcadı: İkinci Yeni’nin Meşruiyeti, İletişim Yayınları, inceleme, 224 sayfa, 2019

Kolektif – Asfalt Ovalarda Yürüyen Abdal: Behçet Necatigil (2010)

Elimizdeki kitap, Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Merkezi’nce hazırlanan Behçet Necatigil konulu bir sempozyuma sunulan bildirilerden oluşuyor.

Kitaptaki makaleler, Necatigil’in portresinin yanı sıra, onun şiirini modern şiir bağlamında irdeliyor ve psikanalitik açıdan değerlendiriyor.

Makaleler ayrıca, Necatigil’in çevirilerine ve radyofonik piyeslerine de odaklanıyor. Kitaba katkıda bulunan isimler şöyle: Talât Sait Halman, Sabit Kemal Bayıldıran, Mehmet Kalpaklı, Rahim Tarım, Laurent Mignon, Emre Zeytinoğlu, Şehnaz Şişmanoğlu Şimşek, Alphan Akgül, Hilmi Yavuz, Can Bahadır Yüce, Mahmut Temizyürek ve Mustafa Şerif Onaran.

  • Künye: Kolektif – Asfalt Ovalarda Yürüyen Abdal: Behçet Necatigil, yayına hazırlayan: Gökhan Tunç, İş Kültür Yayınları, edebiyat, 221 sayfa

Gülten Akın – Bütün Eserleri 1 (2019)

Başkaldırı şairi Gülten Akın’ın bütün eserlerinin ilk cildi, Yapı Kredi Yayınları’nın görselliğiyle de kalitesiyle de göz dolduran “Delta” dizisinden çıktı.

Gülten Akın’ın şiir serüveni 1951’de ilk şiirinin yayımlanmasıyla başlar ve bunu peşi sıra başka eserleri takip eder.

Şairliği kadar ülkenin içinde bulunduğu toplumsal ve siyasi koşullara olan duyarlılığıyla da bildiğimiz Akın’ın bütün eserlerinin bu ilk cildinde, kendisinin şiir kitapları kadar şiir üzerine kaleme aldığı eserleri, söyleşileri ve oyunları da yer alıyor.

Tam 1256 sayfalık, arşivlik bir eser.

  • Künye: Gülten Akın – Bütün Eserleri 1, Yapı Kredi Yayınları, şiir, 1256 sayfa, 2019

Kolektif – Şiir Dünyadan İbaret (2019)

Boğaziçi Üniversitesi’nde akademik bir birim olarak kurulan Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan ‘Şiir Dünyadan İbaret’, Nâzım Hikmet şiirini çok yönlü bir bakışla irdeliyor.

Kitapta,

  • Nâzım Hikmet’in son şiirlerinde lirizm ve melankoli,
  • Nâzım Hikmet’te türler arası etkileşim,
  • ‘Jokond ile Si-Ya-U’nun geçmişten geleceğe uzanan macerası,
  • Nâzım Hikmet’in uyarlama oyunlarında deneysellik ve düşünsel model tasarımı,
  • Nâzım Hikmet’in sinemadaki serüveni,
  • Türkçe şiirde Nâzım Hikmet etkisi ve bu konudaki tartışmalar,
  • Nâzım Hikmet’in 1960’lar Türkiye sosyalist şairleri için önemi,
  • Günümüz Türk şairlerinde Nâzım Hikmet etkisi,
  • Ve bunun gibi önemli konular ele alınıyor.

Üç bölüme ayrılan kitabın ilk yazıları, Nâzım Hikmet’in son dönem şiirlerine odaklanıyor.

Kitabın ikinci bölümü, Nâzım Hikmet’in çok yönlü bir sanatçı oluşuna ve farklı türlerdeki üretimine odaklanan yazılardan oluşuyor.

Kitabın son bölümü de, Nâzım Hikmet’in Türkçe şiire etkisi meselesi etrafında şekillenen ve birbiri ile konuşan üç makaleden oluşuyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Veysel Öztürk, Erkan Irmak, Murat Gülsoy, Fakiye Özsoysal, Esra Dicle, Kenan Behzat Sharpe, Zeynep Uysal, Yalçın Armağan ve Oğuz Makal.

  • Künye: Kolektif – Şiir Dünyadan İbaret, hazırlayan: Olcay Akyıldız ve Murat Gülsoy, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, inceleme, 334 sayfa, 2019

Hasan Bülent Kahraman – Türk Şiiri Modernizm Şiir (2016)

Batı estetik ve sanatında ortaya çıkmış modernist ifade biçimlerinin Türk şiirinde 1930’lardan bugüne gelişimini ve dönüşümünü irdeleyen sağlam bir inceleme.

1930-2000 arasında Türk şiirindeki belli başlı dönemler ve akımlar, dönemin önde gelen şairleri ve sorunsalları ve modern Türk şiiri kavramı ve dolayımıyla ilgilenenlere öneriyoruz.

  • Künye: Hasan Bülent Kahraman – Türk Şiiri Modernizm Şiir, Kapı Yayınları

Kolektif – Didem Madak’ı Okumak (2015)

Türkiye şiirine ‘Grapon Kâğıtları’, ‘Ah’lar Ağacı’ ve ‘Pulbiber Mahallesi’ gibi üç şaheser armağan etmiş şairimiz Didem Madak’ı kimlik, zaman ve mekân, dil ve kadınlık halleri bağlamında ele alan metinler.

Kadına yönelik siyasi ve kültürel baskıların giderek arttığı yaşadığımız dönemin sağlam bir kaydı niyetine de okunabilecek çalışma, Madak’a sadece edebiyat eleştirisinin perspektifinden bakmak yerine, daha geniş, farklı disiplinler tarafından beslenen bir bakış açısını benimseyerek bizlere Türkiye’de kadın olmanın, hem kadın hem şair olmanın deneyimlerini hatırlatan bir niteliğe sahip.

  • Künye: Kolektif – Didem Madak’ı Okumak, hazırlayan: Solmaz Zelyüt, Metis Yayınları, edebiyat kuramı, 376 sayfa, 2015

Melih Cevdet Anday – Şiir Yaşantısı (2015)

Bir yazar olarak çok sevilmesi bir yana, gönüllerde hep şair olarak kalmış Melih Cevdet Anday’dan, şiirin farklı konularını irdeleyen metinler.

Yurtsever şiir, sanatta gelenekçiliğin önemi, şiirde anlam, biçim ve imge, şiir çevirisi ve bunun gibi ilginç konular, Anday’ın kitaplaşmış denemelerinden ve dergilerde kalmış yazılarından yapılmış bu seçkide.

  • Künye: Melih Cevdet Anday – Şiir Yaşantısı, hazırlayan: Yalçın Armağan, Everest Yayınları, şiir eleştirisi, 535 sayfa, 2015

Yusuf Alper – Psikodinamik Açıdan Enver Ercan Şiiri (2015)

Enver Ercan şiirindeki ruhsal çatışmaları merkeze almasının yanı sıra, şairin bir insan olarak kapsamlı bir portresini de sunan, ilgi çekici bir inceleme.

Ercan’ın hayatına dair pek çok biyografik ayrıntı sunan çalışma, şairin sanatsal yaratım sürecini izliyor; Ercan şiirinden yapılan bir seçkiyi de okurların beğenisine sunuyor.

  • Künye: Yusuf Alper – Psikodinamik Açıdan Enver Ercan Şiiri, Varlık Yayınları