Etiket: AKP

Mustafa Sönmez – Sona Doğru AKP (2025)

Mustafa Sönmez, 1970’ten itibaren Türkiye ekonomisinin nabzını tuttuğu uzun soluklu iktisat kariyerinde bu kez odağına AKP’nin iktidar yolculuğunu alıyor. Yazarın AKP üzerine derinlemesine çalışmaları, bu kitabında yeni bir boyut kazanıyor: Sönmez, AKP’nin ekonomi politikalarını salt iktisadi bir çerçevede ele almakla kalmıyor, bu politikaların aslında daha büyük bir amaca, “İslamo-faşist” bir rejim inşasına hizmet eden bir araç olduğunu savunuyor. Bu bakış açısıyla kitap, ekonomi tartışmalarının ötesine geçerek siyasi bir analiz sunuyor.

AKP’nin yaklaşık çeyrek asırlık geçmişini bir bütün olarak değerlendiren bu eser, iktidarın ideolojik hedeflerine ulaşmak için neoliberal politikaları nasıl ustaca kullandığını, yeri geldiğinde bu rotadan neden saptığını ve bu sürecin kaçınılmaz olarak yol açtığı ekonomik zorlukları ve potansiyel bir iflas senaryosunu gözler önüne seriyor. Kitabın güncelliğini ve önemini artıran bir nokta ise, yazarın muhalefetin bu karmaşık tablo karşısında nasıl bir strateji izlemesi gerektiğine dair yaptığı kritik vurgular.

Türkiye tarihinde büyük bir kırılma yaratan 19 Mart 2025 sürecini de değerlendiren çalışma, sadece geçmişi ve bugünü değil, aynı zamanda geleceğe dair de önemli ipuçları sunarak okuyucuyu Türkiye’nin siyasi ve ekonomik geleceği üzerine düşünmeye davet ediyor. Sönmez’in bu kitabı, AKP’nin iktidar serüvenini anlamak ve geleceğe yönelik çıkarımlar yapmak isteyen herkes için ufuk açıcı bir kaynak niteliğinde.

  • Künye: Mustafa Sönmez – Sona Doğru AKP: Erdoğan’ın 3 Devri, Nota Bene Yayınları, siyaset, 240 sayfa, 2025

Aydın Cıngı – Siyasal İslamın Cumhuriyet ile Kavgası (2021)

AKP 2002’de tek başına iktidara geldiğinde, bu sürecin ülkeyi nereye götüreceğini pek kimse tahmin edememişti.

Bugünü öngörenleri ise, maalesef pek kimse dikkate almamıştı.

AKP’nin özellikle 2010-2020 zaman aralığını kapsayan iktidarını, Cumhuriyet’in en karanlık dönemi olarak tanımlayan siyasetbilimci Aydın Cıngı, AKP’nin bu dönemde İslam sosuna bulayarak tedavüle soktuğu neoliberal politikaların yıllar içinde nasıl geliştiğini adım adım açıklıyor.

Cıngı kitabında, henüz bitmemiş olan bu sürecin derli toplu bir tarihini yazdığı gibi, geleceğe dair kimi öngörülerde de bulunuyor.

  • Künye: Aydın Cıngı – Siyasal İslamın Cumhuriyet ile Kavgası (2010-2020), Tekin Yayınevi, siyaset, 336 sayfa, 2021

İnan Özdemir Taştan, İlkay Kara ve Merve Diltemiz Mol – Siyasette Dinselleşme (2019)

AKP 2002’de iktidara geldikten sonra, büyük bir hızla dinselleşmeye, bunun yanı sıra eğitim, sağlık ve kamu harcamaları alanlarında dinsel referansları adeta gözümüze sokacak şekilde arttırmaya başladı.

Üç yazarlı bu usta işi çalışma da, 2002 yılından bugüne devam eden AKP hükümetleri döneminde siyasetin giderek dine yaslanmasını bizzat liderlerin seçmenlere seslenişlerini merkeze alarak izliyor.

AKP’nin ilk seçim başarısını elde ettiği 3 Kasım 2002 tarihinden 1 Kasım 2015’e kadar yapılan beş genel seçim döneminde liderlerin seçmenlerine seslenirken kurdukları söylemin içinde dinsel referansların nasıl işe koşulduğuna, bu söylemin dönüşümüne, kapladığı hacme bakan kitap, bu tartışmayı AKP etrafında yürütmekle kalmayıp bu süreçte parlamentoda grubu bulunan CHP, MHP ve HDP’nin tartışmanın neresinde durduğunu da ayrıntılı bir şekilde ortaya koyuyor.

Türkiye’de siyasetçilerin dinsel olanı söylemlerine nasıl dâhil ettiğini, hangi temalar ve sorunlar etrafında dinsel olanla ilişki kurduklarını ve bu ilişkinin girift yapısına yakından bakmak isteyen herkesin edinmesi gereken bir çalışma.

Künye: İnan Özdemir Taştan, İlkay Kara ve Merve Diltemiz Mol – Siyasette Dinselleşme, Nota Bene Yayınları, siyaset, 230 sayfa, 2019

Özdemir İnce – Din İman Masa Kasa (2016)

Özdemir İnce’den, AKP’nin 14 yıllık iktidarındaki dini, siyasi, ekonomik ve kültürel alandaki pratiklerine eleştirel bakan denemeler.

Yazar “Masa ve kasa iktidarın simgesi, silahları ve bizzat kendisidir.” diyor.

Din vesayeti, medrese yalanları, AKP döneminde tarikatlar, Müslüman Kardeşler’in Türkiye’ye etkileri, türban meselesi, Cemaat, kitabın anahtar kelimeleri.

  • Künye: Özdemir İnce – Din İman Masa Kasa, Tekin Yayınevi

Ergun Özbudun ve William Hale – AKP Olayı (2010)

Anayasa hukuku ve siyaset bilimi profesörü Ergun Özbudun ile Londra Üniversitesi’nde Türkiye siyaseti profesörü olan William Hale’ın ortak çalışması olan ‘AKP Olayı’, 2002 yılında iktidara gelen AKP’nin, görevde bulunduğu süre zarfında siyasi reformlar, kültürel, ekonomik ve dış ilişkiler gibi kamu politikasının başlıca alanlarındaki performansı konusunda ayrıntılı bir analize girişiyor.

Resmi belgelerin, parti belgelerinin, mülakatların, akademik kaynakların ve haberlerin ayrıntılı analizine dayanarak, İslam, İslamcılık ve demokrasi arasındaki ilişkiler hakkında günümüzdeki tartışmayı özetleyen kitap ayrıca, çağdaş Türk siyaset sisteminin işleyişine, Türk kimliğinin özünü ilgilendiren politikalara ve ideolojik sorunlara odaklanmasıyla da dikkat çekiyor.

  • Künye: Ergun Özbudun ve William Hale – AKP Olayı: Türkiye’de İslamcılık, Demokrasi ve Liberalizm, çeviren: Ergun Özbudun ve Kadriye Göksel, Doğan Kitap, siyaset, 289 sayfa

Vahdet Mesut Ayan – AKP Devrinde Medya Âlemi (2019)

AKP’nin iktidara gelişi, medyayı olduğu kadar Türkiye toplumunun tüm parçalarını olağanüstü şekilde dönüştürdü.

Vahdet Mesut Ayan da, bu süreçte iktidar-medya ilişkilerinde yaşanan dönüşümün kapsamlı bir incelemesini sunuyor.

Ayan’ın kitabının en önemli katkısı, medya alanında yaşanan fırtınayı toplumun diğer parçalarında yaşananları kapsayacak şekilde resmetmesi.

AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından 2018’e uzanan çalışma, AKP’nin özgün hegemonya-tahakküm stratejilerinin iktidarın medya politikalarının oluşumuna nasıl yansıdığı ve medyanın bahsi geçen stratejilere nasıl katkı sağladığını gözler önüne seriyor.

Ayan’ın bunu yaparken literatüre sağladığı en önemli katkı da, iktidarın medya politikalarıyla, medyanın bu politikalara ve AKP iktidarının sürdürülmesine verdiği destek arasındaki diyalektik ilişkiyi açığa çıkarması.

Kitap, 2002-2018 yılları arasında iktidar-medya-sermaye ilişkilerini ve Türkiye medyasının bu ilişkiler içindeki dönüşümünü Gramsci’nin “tarihsel blok” yaklaşımından yola çıkarak çözümlüyor.

  • Künye: Vahdet Mesut Ayan – AKP Devrinde Medya Âlemi, Yordam Kitap, siyaset, 319 sayfa, 2019

Kolektif – AKP Yeni Merkez Sağ mı? (2009)

Ümit Kurt tarafından hazırlanan ‘AKP Yeni Merkez Sağ mı?’, Türkiye sağında önemli görevlerde bulunmuş, Türkiye sağına hem siyasal hem entelektüel mecralarda mesai harcamış kişilerle, AKP’yi anlamaya ve bundan sonra yaşanacak gelişmeleri analiz etmeye çalışıyor.

Çalışmanın, AKP’nin siyasetteki yerine, nasıl bir parti olduğuna, Türkiye sağ siyasetinden nasıl bir miras devraldığına, yükselişinin nedenlerine ve dinamiklerine odaklanmasıyla dikkat çektiğini söyleyebiliriz.

Kitaba, Taha Akyol, Hüsamettin Cindoruk, Nazlı Ilıcak ve Aydın Menderes gibi sağ kesimden siyasetçi ve yazarlar yorumlarıyla, Tanıl Bora ve Yüksel Taşkın da analizleriyle katkıda bulunuyor.

  • Künye: Kolektif – AKP Yeni Merkez Sağ mı?, hazırlayan: Ümit Kurt, Dipnot Yayınları, siyaset, 183 sayfa

Şeyhmus Diken – Bir Kürdün AKP Okumaları (2009)

Kuşkusuz Türkiye’nin son dönemlerde yaşadığı büyük dönüşümlerden biri de, Kürt sorununda gelinen aşama.

Fakat hükümetin yaklaşımının, beklentileri tam anlamıyla karşılamadığı da bazı kesimler tarafından dillendirilen şikâyetlerden.

Şeyhmus Diken ‘Bir Kürdün AKP Okumaları’nda, partinin Kürt sorununun çözümüne yaklaşımını eleştirel bir bakışla değerlendiriyor.

Diken, AKP’nin demokrasinin askıya alındığı diktatörlükler ve darbeler döneminde, ancak darbecilere “kısmet” olabilecek bir oy çokluğuyla iktidara geldiğini, fakat buna rağmen sorunun çözümünü hakkıyla üstlenemediğini savunuyor.

Yazar, AKP’nin söz konusu politik gücü temsil edememesinin “Kürde yansıyan yüzünü” anlatıyor.

  • Künye: Şeyhmus Diken – Bir Kürdün Akp Okumaları, Evrensel Yayınları, siyaset, 192 sayfa

Elif Gençkal Eroler – “Dindar Nesil Yetiştirmek” (2019)

2002’den bu yana iktidarda bulunan AKP, ulus kimliğini şekillendirirken eğitimi nasıl bir ideolojik aygıt olarak kullandı?

Elif Gençkal Eroler’in elimizdeki çalışması, ulus kimliği tanımlamalarının iktidar mücadelelerinin sonucunda ortaya çıktığı gerçeğinden yola çıkarak, AKP’nin Türkiye’de 2002-2016 yılları arasında yukarıdan aşağıya inşa etmeye çalıştığı ulus kimliğini iktidar-hegemonya ilişkileri bağlamında inceliyor.

AKP hükümetlerinin bir “kültür iktidarı” inşa etmeye yönelik eğitim politikalarını derinlemesine tarayan Eroler, bu dönemde milliyetçilik ve din aracılığıyla eğitimin ideolojik olarak nasıl araçsallaştırıldığını gözler önüne seriyor.

Kitapta,

  • Ulus inşasına temel oluşturan milliyetçi ideolojinin eğitim ile ilişkisinin ve bu ilişkinin iktidar ve hegemonya ile bağlantısının ne olduğu,
  • Türkiye’de ulusal kimliğin oluşumu ve yıllar içindeki dönüşümü,
  • Cumhuriyet’in kuruluşundan 2002 yılına kadar, siyasi elitlerin elinde şekillenen eğitim politikaları ve ders kitapları aracılığıyla kurgulanan ulus kimlik bileşenlerinin nasıl yön değiştirdiği,
  • Ve 2002 itibariyle yönetime geçen AKP iktidarının eğitim politikaları aracılığıyla nasıl bir vatandaş kurguladığı gibi önemli konular irdeleniyor.

Eroler, bütün bu konuları çok yönlü bir bakışla tartışırken, aynı zamanda AKP yöneticilerinin içinden çıktığı 20. yüzyıl Türk siyasal kültürüne egemen olan zihniyet kalıplarını da daha iyi kavramamızı sağlıyor.

  • Künye: Elif Gençkal Eroler – “Dindar Nesil Yetiştirmek”: Türkiye’nin Eğitim Politikalarında Ulus ve Vatandaş İnşası (2002-2016), İletişim Yayınları, eğitim, 341 sayfa, 2019

Aksu Akçaoğlu – Zarif ve Dinen Makbûl (2018)

AKP’nin iktidara gelmesiyle birlikte muhafazakâr kesimde de önemli bir dönüşüm yaşandı.

Bu dönüşüm sonucunda, burjuva kültürüyle barışık muhafazakâr bir orta sınıf beğenisi yaygınlaştı.

Bu yeni muhafazakâr beğeni de asıl olarak, eski bir gecekondu mahallesi olan Çukurambar’daki sosyo-mekânsal dönüşümle özdeşleşti.

Peki, Türkiye’nin tek kurtuluş yolu olarak Milli Görüş Hareketi’nin adil düzen programını gören muhafazakârlar yirmi yıl sonra bugün nereye buharlaştı?

İşte Aksu Akçaoğlu’nun bu önemli çalışması, Kasım 2012 – Haziran 2013 tarihleri arasında Çukurambar’da yürütülmüş bir etnografik araştırmaya dayanarak, muhafazakâr siyasetteki dönüşümün, muhafazakâr orta sınıf hayat tarzları ve stratejileri üzerindeki etkilerini sorguluyor.

Kitap, İslâmcı muhalefetin kapitalizm tarafından nasıl massedildiğini bizzat İslâmcıların gündelik hayat deneyimleri üzerinden izlemek isteyenler için harika bir çalışma.

  • Künye: Aksu Akçaoğlu – Zarif ve Dinen Makbûl: Muhafazakâr Üst-Orta Sınıf Habitusu, İletişim Yayınları, inceleme, 172 sayfa, 2018