Kategori: Tarih

Bülent Gökay – Emperyalizm ile Bolşevizm Arasındaki Türkiye (2006)

  • EMPERYALİZM İLE BOLŞEVİZM ARASINDAKİ TÜRKİYE, Bülent Gökay, çeviren: Sermet Yalçın, Agora Kitaplığı, tarih, 295 sayfa

Savaş ve devrim 1914-1918 aralığındaki dünya tarihinin en önemli özelliği. İtilaf güçlerinin müdahalesi ve Rusya’daki iç savaş, yabancı işgali ve Anadolu’daki Türk-Yunan savaşı bu dönemin başlıca önemli olaylarından. Bülent Gökay’ın bu yakın dönem tarih çalışması ise, İngiltere ve Sovyetler Birliği gibi iki büyük gücün, bölgede birbirlerine karşı sergiledikleri güç ve nüfuz mücadelesine dair belgesel bir kaynak olmayı amaçlıyor. Gökay’ın çalışması, 1918 ve 1923 yılları arasındaki altı yıl gibi kısa, fakat Trakya’dan Kafkaslar’a kadar uzanan toprakların tarihinde hayati önem taşıyan bir zaman dilimine odaklanmayı amaçlıyor.

Hermann Kinder ve Werner Hilgemann – Dünya Tarihi Atlası (2006)

  • DÜNYA TARİHİ ATLASI, Hermann Kinder ve Werner Hilgemann, çeviren: Leyla Uslu, ODTÜ Yayıncılık, tarih, 287 sayfa

‘Dünya Tarihi Atlası’, başlangıcından itibaren bütün dünya tarihine ilişkin kronolojik bilgileri, tamamı renkli harita ve tablolarla birlikte vermeyi amaçlayan bir serinin ilk kitabı. Bu kitapta, Herald Bukor ve Ruth Bukor tarafından hazırlanan 128 adet renkli tablo da yer alıyor. Harita ve tablolarla, bunların karşısında yer alan medeniyetler, devletler, olaylar, insanlar gibi pek çok konuda verilen kısa bilgiler birbirini tamamlayan özellikte. Ayrıca kitapta adı geçen coğrafik bölgeler ile tarihi dönemleri gösteren bir dizin de yer alıyor.

Mehmet Zeki İşcan – Selefilik (2006)

  • SELEFİLİK, Mehmet Zeki İşcan, Kitap Yayınevi, tarih, 312 sayfa

‘Selefilik’in alt başlığı ‘İslami Köktenciliğin Tarihi Temelleri”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğretim üyesi olan Doç. Dr. Mehmet Zeki İşcan, bu kitabında, İslam’ın “pişmiş ve kotarılmış” bir sistem, alelade bir formüller serisi, bir kimlik bildirim formu olarak ruhsuz bir makine haline getirilişine etki eden dinsel söylemlerden birinin, yani Selefiliğin tarihsel kökenlerini araştırıyor ve günümüzde “radikal İslam” olarak bilinen anlayışların hangi zeminlerden kaynaklandığını aydınlatmayı amaçlıyor. Kitap, ‘Ekolleşme Öncesi Dönem’, ‘Ekolleşme Dönemi’ ve ‘Selefe İttiba Söylemi ve Ashabu’l-Hadis’in Din Anlayışında Belli Başlı Esaslar’ başlıklı üç bölümden oluşuyor.

E. P. Thompson – Avam ve Görenek (2006)

  • AVAM VE GÖRENEK, E. P. Thompson, çeviren: Uygur Kocabaşoğlu, Birikim Yayınları, sosyoloji, 642 sayfa

‘Avam ve Görenek’in alt başlığı ‘İngiltere’de Geleneksel Popüler Kültür Üzerine Araştırmalar’. Tarihçi E. P. Thompson’ın çalışması temel olarak, İngiltere’de 18. yüzyılda ve 19. yüzyılın bir kısmında, çalışan insanların kültürü içinde ifadesini bulan görenek temasına odaklanıyor. Thompson, görenek bilincinin ve teamülün 18. yüzyılda özellikle güçlü olduğunu belirtiyor. Yazar bu tezden hareketle, görenek ve kültürü; 18. yüzyılda İngiliz halkının ahlaki ekonomisini; iş disiplinini; sanayi kapitalizmi dönemlerini ve avam kesimin bir üretimi olarak hoyrat müziği inceliyor.

Stefano de Martino – Hititler (2006)

  • HİTİTLER, Stefano de Martino, çeviren: Erendiz Özbayoğlu, Dost Kitabevi, tarih, 127 sayfa

Hititleri, Anadolu’da İ.Ö. 2. bin yıldan itibaren, devlet yapıları, askeri düzenleri ve toplumsal örgütlenme biçimleriyle kendilerinden sonraki uygarlıkları da biçimlendiren etkiler yarattı. Uzun yıllardır yörede Hititlerle ilgili kazı çalışmalarında yer alan Stefano de Martino, arkeolojik, mitolojik ve dilbilimsel verileri harmanlayarak Hitit kültürünün genel panoramasını ve dinlerini, tarihi arka planın bütünlüğü içinde aktarmayı amaçlıyor. de Martino’nun çalışması, konunun uzmanı olmayan okuyucuları hedeflemesiyle rehber nitelikte bir eser. Kitapta, gerek Hitit ve gerekse Yakındoğu ülkeleri kültür ve dillerine ait kişi, yer ve tanrı adlarının, çevriyazı ile dönüştürülmesi de buna katkıda bulunuyor.

Paul Gendrop – Mayalar (2006)

  • MAYALAR, Paul Gendrop, çeviren: İsmail Yerguz, Dost Kitabevi, tarih, 128 sayfa

15. Yüzyılda İspanyol fethi gerçekleştiğinde, Amerika’nın kültürel panoramasında iki büyük halk egemendi: Kuzey Amerika’nın güney ucunda, Meksika’da yaşayan Aztekler ile Güney Amerika’nın And bölgesindeki İnkalar. İki halk da peş peşe gelmiş yerli halkların son halkasıydı. İşte Gendrop’un çalışması, bu halkın ataları olan, eski Meksika’nın en parlak uygarlıklarından birini oluşturan Mayalar’ı anlatıyor. İspanyollar Maya kolundan halklarla ilişkiye geçtiğinde, klasik Maya uygarlığı sona ermişti. Gendrop, söz konusu klasik dönem hakkında 19. yüzyıldan itibaren yapılan arkeolojik ve etnolojik çalışmalardan yararlanarak, Mayalar’ı başlı başına bir olgu olarak incelemeye koyuluyor.

Avlonyalı Ekrem Bey – Osmanlı Arnavutluk’undan Anılar (2006)

  • OSMANLI ARNAVUTLUK’UNDAN ANILAR, Avlonyalı Ekrem Bey, çeviren: Atilla Dirim, İletişim Yayınları, anı, 323 sayfa

Avlonyalı Ekrem Bey’in anıları, 1885-1912 zaman aralığında geçiyor. Dolayısıyla bu anılar, Osmanlı İmparatorluğu’nun son otuz yılına tanıklık ediyor. Avlonyalı ailesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun yüzyıllar boyunca Arnavutluk’taki egemenliğini sürdürmek için işbirliği yaptığı ailelerden biri. 19. yüzyılda bir isyanın başını çekmiş olmalarına rağmen, İmparatorluğun çöküşüne kadar hem yerel hükümranlığını sürdürmüş hem de Osmanlı’ya yönetici kadrolar vermeye devam etmişti. Bilindiği gibi, Osmanlı’da 1903-1908 yılları arasında sadrazamlık yapan Mehmet Ferit Paşa da bir Avlonyalı’ydı. Avlonya ailesinin önemli bir ismi olan Ekrem Bey’in bu anıları da, Osmanlı’nın Balkanlar’da ve özellikle de Arnavutluk’taki geleneksel egemenlik sisteminin nasıl işlediğini ve nasıl çöktüğünü tasvir ediyor. Anılar, Osmanlı’nın son dönemine ışık tutmalarıyla, önemli bir tarihi belge niteliğinde.

Ahmet Rasim – Şehir Mektupları (2006)

  • ŞEHİR MEKTUPLARI, Ahmet Rasim, hazırlayan: Korkut Tankuter, Say Yayınları, şehir, 139 sayfa

Ahmet Rasim, İstanbul’la özdeşleşen yazarların başında gelir. Onun ‘Şehir Mektupları’ysa, İstanbul’a dair eserlerinin en başta gelenlerinden sayılır. Bu mektuplar, Rasim’in güçlü kalemi ve İstanbul’un nabzını birebir tutan yönleriyle, şehrin sosyal tarihine dair önemli bir doküman olarak hâlâ zenginliğini koruyor. ‘Şehir Mektupları’nın, yayınevinin “100 Temel Eser” dizisinden çıkmış elimizdeki edisyonunda, Doç. Dr. Handan İnci tarafından kaleme alınmış bir önsöz de yer alıyor. İnci, “Edebiyatımızda yaşadığı çevreyi, şehri, gündelik hayatı yazıya dökme alışkanlığı yaygın olmadığı için Ahmet Rasim’in Şehir Mektupları’ndaki tanıklığı daha da değer kazanıyor.” diyor.

Eric Hobsbawm – Kısa 20. Yüzyıl Tarihi (2006)

  • KISA 20. YÜZYIL TARİHİ, Eric Hobsbawm, çeviren: Yavuz Alogan, Everest Yayınları, tarih, 788 sayfa

Eric Hobsbawm, ‘Kısa 20. Yüzyıl Tarihi’nde, 1914-1991 tarihleri arasındaki tarihi olayları irdeliyor. I. Dünya Savaşı’nın başlangıcından, SSCB’nin çöküşüne kadar olan dönem, bu tarihi aralığın içinde yer alıyor. Kitap, “Felaket Çağı”, “Altın Çağ” ve “Toprak Kayması” şeklinde üç bölüme ayrılıyor. Geçen yüzyılın başında doğan Hobsbawm, “20. yüzyılın tarihini hiç kimse bir başka dönemin tarihini yazdığı gibi yazamaz. Benim hayatım bu kitapta ele alınan dönemin büyük bir bölümüyle çakışıyor” diyerek hayatıyla koşut geçen bu tarihe atıfta bulunuyor. Kitap, tarihi olayları irdelemesinin yanı sıra, bu olayların edebiyat, sanat, mimari ve bilimdeki yansımalarına da değiniyor.

John Godolphin Bennett – Tanık: Bir Arayışın Hikâyesi (2006)

  • TANIK:  BİR ARAYIŞIN HİKÂYESİ, John Godolphin Bennett, çeviren: Çiçek Öztek, Yapı Kredi Yayınları, otobiyografi, 529 sayfa

Tanık, Atatürk’e Samsun için vize veren John Godolphin Bennett’in (1897-1974) otobiyografisi. Bennett, Asya dilleri ve dinleri üzerine yaptığı incelemeleri ve ayrıca matematikçi ve düşünür yönleriyle bilinir. Atatürk’le vize münasebeti de, Bennett’in İngiliz işgal kuvvetlerinde istihbarat subayı olarak çalıştığı döneme rastlar. Orta Asya’dan Güney Afrika’ya pek çok bölge ve ülke gezen Bennett, bu yolculuklarında, içlerinde Türk mutasavvıflarının da yer aldığı, az tanınan ama önemli manevi önderlerle ve ayrıca 1920’lerde Gürciyev ve Uspenski’yle tanıştı. Kitap, bu önemli ismin Doğu’dan nasıl etkilendiğinin de iyi bir göstergesi.