Evrim Kuramı – Sayfa 4

Ian Tattersall – Gezegenin Efendileri (2018)

Evrimsel gelişme, 7 milyon yılı buldu.

Evrimsel düşüncenin ise, iki yüzyıllık tarihi var.

Ian Tattersall’in bu kapsamlı rehberi de, evrimsel gelişmeyle evrim düşüncesinin uzun tarihindeki dönüm noktalarını kayıt altına alıyor.

Homo erectus, ateşi kullanabiliyordu.

Homo habilis, alet yapabiliyordu.

Neandertaller, ise bugünkü insanın atası olan Homo sapiensten çok, çok daha güçlüydü.

Peki, ne oldu da, Homo sapiens bu dişli rakiplerini alt ederek gezegenin efendisi oldu?

Bilhassa fosil kayıtlarına dayanmasıyla büyük önem arz eden Tattersall’in çalışması, tam da insanı diğer türlerden farklı kılan yönlerin neler olduğunu açık bir biçimde ortaya koymasıyla, alan için rehber nitelikte bir kaynak.

İnsan evriminin kökenlerini merak edenlerin severek ve aydınlanarak okuyacağı bir kitap.

Künye: Ian Tattersall – Gezegenin Efendileri: İnsan Kökenlerinin Hikâyesi, çeviren: Gökçe Metin, Redingot Kitap, bilim, 328 sayfa, 2018

Janet Browne – Charles Darwin, Türlerin Kökeni (2008)

Bilim tarihçisi ve biyografi yazarı Janet Browne bu kitabında, şimdiye kadar yazılmış en büyük bilimsel kitaplardan olan Charles Darwin’in ‘Türlerin Kökeni’nin öyküsünü anlatıyor ve onun günümüzdeki önemini açıklıyor.

Browne, kitabın 1859 yılında yayınlanmasının ardından tüm dünyayı nasıl şoka uğrattığını, beraberinde ne tür düşünsel, toplumsal ve dinsel dönüşümler yarattığını anlatıyor.

Browne çalışmasında, kitabın başlangıç aşamalarını, Darwin’in türlerle ilgili teorisini, kitabın yayınlanmasını, kitap yayınlandıktan sonraki Viktoryen dönemde kopan tartışmaları ve nihayet ‘Türlerin Kökeni’nin günümüz dünyasına nasıl bir miras bıraktığına kafa yoruyor.

Künye: Janet Browne – Charles Darwin, Türlerin Kökeni, çeviren: Orhan Düz, Versus Kitap, anlatı, 161 sayfa

Derek Turner – Paleontoloji ve Evrim (2014)

Felsefi düşünceler, paleontolojiyi nasıl etkiledi?

Bu meseleyi, çağdaş biyoloji felsefesinin ve bilim felsefesinin bakış açısıyla ele alan Turner bu etkinin derinlikli olduğunu düşünüyor.

Konuya dair güncel tartışmalar ve fosil kayıtlarının evrime ilişkin ipuçları konusunda önemli bir kaynak.

Künye: Derek Turner – Paleontoloji ve Evrim, çeviren: Nıvart Taşçı, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları

Charles Darwin – Otobiyografi (2017)

Bilindiği gibi, Charles Darwin’in otobiyografisi, ölümünden beş yıl sonra, yani 1887’de yayımlanmıştı.

Fakat yayımlandıktan uzun bir süre sonraya kadar kitap, yoğun bir sansüre maruz kalmış, Darwin’in ailesinin girişimleriyle sansürden arındırıldıktan sonra, 1969’da yeniden basılmıştı.

Bu kitap, Darwin’in düşünsel ve bilimsel dönüşümünün belli başlı duraklarına dair çok önemli ayrıntılar barındırmasıyla büyük öneme sahip.

Darwin’in yaşlılık döneminde yazdığı otobiyografisi, hayatı ve eserleriyle ilgili düşüncelerinin kapsamlı bir dökümü.

Victoria döneminin düşünsel seyrini değiştiren Darwin’in otobiyografisi, keşifleriyle gösteriş yapmayan, yerleşik inançlarla yüzleşirken tümüyle araştırmalardan ve derin kavrayışlardan hareket eden bir bilim insanının portresini sunmasıyla da, altın değerinde.

Darwin’in kişiliğini, aile ilişkilerini, eğitimini, bilim adamlığını ve felsefeyle ilişkisini merak eden her okura fazlasıyla hitap edecek bir kitap.

Künye: Charles Darwin – Otobiyografi, hazırlayan: Nora Barlow, çeviren: Serda Brauns, Pinhan Yayıncılık, otobiyografi, 232 sayfa

Eugene E. Harris – Soyağacımızdaki Maymun: İnsan Evriminin Yeni Bilimi (2017)

İnsanın evrimleşmiş olduğunu nereden anlıyoruz?

Moleküler antropoloji alanında çalışan Profesör Eugene E. Harris’in ‘Soyağacımızdaki Maymun’u, evrim kuramının buna getirdiği perspektifi ayrıntılı bir şekilde açıklamasıyla alan için nitelikli bir rehber.

Evrimi, bize en yakın tür olan maymunlarla aramızdaki benzerlik ve farklılıklar üzerinden izleyen kitap, sorularla ilerleyerek buna dair merak edilenleri aydınlatıyor.

Çalışma,

Geçmişte popülasyonların çöküşünün nedenlerini,
İnsanlarla maymunların tür olarak ayrılmaya başladığı süreci,
İnsan türünün bu kadar gelişmişliğine karşın maymunların neden yerinde saydığını,
Genomların bize insan olmaya dair neler söylediğini,
Modern insanın genomdaki kökenlerini,
Antik genomların türümüze dair sunduğu ipuçlarını,

Ve buna benzer pek çok ilgi çekici konuyu irdeliyor.

Künye: Eugene E. Harris – Soyağacımızdaki Maymun: İnsan Evriminin Yeni Bilimi, çeviren: Begüm Kovulmaz, Koç Üniversitesi Yayınları, bilim, 251 sayfa

Çağrı Mert Bakırcı – Evrim Kuramı ve Mekanizmaları (2014)

Çağrı Mert Bakırcı’nın yayımlandıktan kısa bir süre sonra ikinci baskıya ulaşan bu çalışması, Türkiye’de evrim kuramını popüler bilim yaklaşımıyla ele alıyor.

Kitap, Darwin’in ilk olarak 1859 yılında basılan ‘Türlerin Kökeni’nde işlediği ve bilimde devrim niteliğinde sonuçlara yol açan evrim kuramını ve kuramın temel mekanizmalarını kapsamlı bir biçimde ele alıyor.

Çalışmasında, bilimde hipotez-teori-kanun üçlemesini açıklığa kavuşturan Bakırcı, gezegenimizde gördüğümüz muazzam canlı çeşitliliğini yaratan genetik mekanizmaları, Darwin’in evrim kuramını geliştirirken izlediği adımları ve Doğal Seçilim Yasası’nı nasıl keşfettiğini anlatıyor.

Künye: Çağrı Mert Bakırcı – Evrim Kuramı ve Mekanizmaları, Evrensel Yayınları, bilim, 295 sayfa

Daniel C. Dennett – Darwin’in Tehlikeli Fikri (2014)

Evrim anlayışı ile hayatın anlamını tartışan bir kitap.

Darwinci Devrimi genel anlamda ele alarak çalışmasına başlayan Daniel C. Dennett, bu kuramın, ayrıntılarını bilenlerin dünyasını nasıl değiştirebileceğini gösteriyor.

Dennett devamında ise, Darwin’in temel fikri olan evrim olgusunu algoritmik süreç şeklinde ele alarak onun hakkındaki yanlış anlamaları açıklığa kavuşturuyor.

Darwinci düşüncenin önünü açtığı bazı çarpıcı bakış açılarını da ele alan yazarın kitabı, Evrim kuramına karşı çıkan kimi biyologların, Darwin’in fikrini çürütmek yerine onu nasıl daha da güçlendirdiğini ortaya koymasıyla önemli.

Künye: Daniel C. Dennett – Darwin’in Tehlikeli Fikri, çeviren: Aybey Eper ve Bahar Kılıç, Alfa Yayınları, bilim, 683 sayfa

Michael White ve John Gribbin – Darwin (2008)

DARWIN, Michael White ve John Gribbin, çeviren: Yelda Türedi, İnkılap Kitabevi, biyografi, 320 sayfa

Michael White ve John Gribbin’in ‘Darwin’i, ‘Bilim Dünyasından Bir Hayat’ alt başlığını taşıyor. Kitap, Charles Darwin’in çocukluğundan, evrim teorisini kurmaya başladığı döneme ve yaşlılığına kadar olan yaşamının izini sürüyor. Darwin’in edebiyata hayran olduğu; Viktoryen gelenekten geldiği; kitaplarının basımları öncesinde yaptığı son dakika değişikliklerle yayıncıları adeta bezdirdiği; bir biyolog, bir paleontolog olarak sayısız araştırmalarda bulunduğu, kitaptan öğrendiğimiz ilginç konulardan bazıları. White ve Gribbin’in çalışmasında dikkat çeken bir detay da, Darwin’in evrime getirdiği radikal yorumun da izini sürmeleri. Yazarlar, Darwin’in doğal seleksiyon ve evrim hakkındaki düşüncelerinin etkisini ve Darwinizmin modern bilimsel düşünceyi nasıl şekillendirdiğini serimliyor.

Sultan Tarlacı – Mağaradan Mars’a (2017)

MAĞARADAN MARS’A, Sultan Tarlacı, Destek Yayınları

Evrim teorisini kapsamlı bir bakışla ele alan bir çalışma. Bilhassa evrim teorisi ile dini inancın çatıştırılmasının gereksizliği, hatta saçmalığını gözler önüne seren kitap, evrime inanma ile Tanrı’ya inanmanın çelişkili olmayacağını ortaya koymasıyla önemli. İnançlarımızın temel yapısı ile bunu sağlayan bilgi kaynakları ve evrimsel süreç için sağlam bir rehber.

Stephen Jay Gould – Fırtınadaki Kirpi (2012)

FIRTINADAKİ KİRPİ, Stephen Jay Gould, çeviren: Ebru Kılıç, Versus Kitap, bilim, 324 sayfa

Stephen Jay Gould elimizdeki nitelikli çalışmasında, uzmanı olduğu evrim kuramı, jeoloji, biyolojik belirlenimcilik ve sosyobiyoloji gibi alanlarda yazılmış kitaplara odaklanarak konuya dair yürütülen tartışmalara katkıda bulunuyor. Çalışmanın evrimli ilgili ilk bölümünde, Darwinci kuramı şekillendirmeye devam eden görüşleri tartışan Gould, insan doğasına dair başlıca Kartezyen değerlendirmeyi, biyolojik belirlenimcilik kuramını ve bunun siyasi, entelektüel sonuçlarını inceliyor. Gould devamında ise, hayatın olumsallığıyla boğuşmuş dört biyologun, McClintock, Just, Hutchinson ve Thomas’ın hayatını ve eserlerini ele alıyor.