Müzik – Dipnotski

Béla Bartók – Küçük Asya’dan Türk Halk Musıkisi (2017)

Béla Bartók’un ‘Küçük Asya’dan Türk Halk Musıkisi’, tam kırk yıl el yazmaları halinde arşivlerde kaldıktan sonra, bizde ancak 1991’de yayımlanabilmişti.

Bu fazlasıyla trajik bir durum, ama biz yine de geç olsun güç olmasın diyelim ve büyük emeklerle kitabı çeviren Bülent Aksoy’a teşekkürlerimizi sunalım.

Yeni bir baskıyla sunulan bu kitap, besteci, piyanist ve folklor araştırmacısı olarak bildiğimiz Béla Bartók’un, ağırlıklı olarak etnomüzikolog kimliğiyle karşımıza çıktığı çalışmalarından biri.

Bartók köylü halk müziğiyle çok ilgiliydi ve bu ilgiden Anadolu halk müziği de nasibini aldı.

1936 yılında Türkiye’ye gelen Bartók, burada yoğun araştırmalar yapmış ve araştırma, gözlem ve deneyimlerini bu kitapta bir araya getirmiş.

Anadolu’nun müzikal zenginliğini gözler önüne seren, bu müziği tür, form ve biçimleriyle derinlemesine analiz eden çalışma, alan için halen büyük öneme haiz.

Şimdi yeniden yayımlanan bu kitapta ayrıca, Bartók’un konuya ilişkin makaleleri ve mektupları da yer alıyor.

Kitabın çevirmeni Bülent Aksoy’un, konuyla ilgili Ankara Halkevi’nde verdiği üç konferansın metinlerinin de burada yer alması, çalışmayı ayrıca ilgi çekici kılıyor.

Künye: Béla Bartók – Küçük Asya’dan Türk Halk Musıkisi, çeviren: Bülent Aksoy, Pan Yayıncılık, müzik, 320 sayfa

Fırat Kutluk – Müzikte Cinsellik (2016)

MÜZİKTE CİNSELLİK, Fırat Kutluk, H2O Kitap, psikoloji

Müzikte cinsiyet, cinsel kimlik ve müzikte toplumsal cinsiyeti cesur bir bakışla ele alan bir inceleme. Kutluk, bestecinin cinsel tercihinin müziğine etkileri, eşcinsel müzikoloji, müzikte kadın, Rock müziğin eril boyutları, feminist müzik eleştirisi, dansın cinsellik çağrışımı ve içeriği gibi, Türkiye açısından yeni sayılabilecek pek çok konuyu tartışmaya açıyor.

Tahir Abacı – Türk Müziğinde Bestelenmiş Şiirler (2013)

TÜRK MÜZİĞİNDE BESTELENMİŞ ŞİİRLER, Tahir Abacı, İkaros Yayınları, inceleme, 158 sayfa

‘Türk Müziğinde Bestelenmiş Şiirler’, geleneksel ya da geleneksele yakın tarzlarda bestelenmiş şiirleri sunuyor. Bir güfte derlemesinden ziyade, şiirlerin bestelenmiş olanlarından bir seçme olan çalışma, müziğin nitelikli şiire yaklaşımını ortaya koymasıyla önemli. Daha çok popüler olmuş, sevilmiş örneklere yer verilen ve yazarı Tahir Abacı’nın Türk müziğinde şiir ilişkisini irdelediği bir yazıyla açılan kitapta, Yunus Emre’den Pir Sultan Abdal’a, Karacaoğlan’dan Hacı Hayri Bey’e, Tevfik Fikret’ten Yahya Kemal’e, Sabahattin Ali’den Ruhi Su’ya, Ahmed Arif’ten Can Yücel’e ve Edip Cansever’e kadar birçok ismin şiirleri yer alıyor.

Aristomenis Kaliviotis – İzmir Rumlarının Müziği (2013)

İZMİR RUMLARININ MÜZİĞİ, Aristomenis Kaliviotis, Yapı Kredi Yayınları, müzik, 194 sayfa

Aristomenis Kaliviotis elimizdeki nitelikli çalışmasında, 1900-1922 dönemindeki İzmir müzik yaşamının çokbiçimciliğinden zengin boyutlar sunuyor. Halk kesiminin olduğu kadar, ekonomik olarak üst sınıfta yer alanların müzikli eğlencelerini ortaya koyan Kaliviotis, İzmir’in aralarında gramofon, silindirler ve fonograflar gibi dönemin ilk ticari ürünlerini de satan müzik mağazalarının bir listesini veriyor. 20. yüzyılın başlarında İzmir’in müzik hayatı ve o dönemde müzik icra etmiş kişi ve kurumlar konusunda önemli bir kaynak olan kitap, dönemin ilk Rumca ses kayıtlarının en iyi örneklerini barındıran bir CD ile birlikte sunuluyor.

Nesrin Akan – Platon’da Müzik (2012)

PLATON’DA MÜZİK, Nesrin Akan, Bağlam Yayınları, müzik, 143 sayfa

Nesrin Akan elimizdeki çalışmasında, Platon’un müzik, müziğin etkileri ve müziğin eğitimdeki rolü gibi konulardaki görüşlerini aydınlatıyor; yani Platon’un müzikle bağını kuran çevresel faktörlerin, Platon’un felsefesinde, sanat anlayışında ve müziğe yaklaşımında nasıl bir etkide bulunduğunu irdeliyor. Antik Yunan müziği, Eski-Doğu uygarlıklarının Platon’a etkileri, Antik Yunan’da çalgılar, Platon’un müzik anlayışında Pythagoras’ın izleri, Antik Yunan’da müzik sistemi ve modlar, Atina’da müzik eğitimi, şiir ve mitolojinin Platon’a etkileri ve Platon’un ideal devletinde müzik eğitiminin yeri, kitapta ele alınan diğer konular.

Aydın Büke – Mozart (2012)

MOZART, Aydın Büke, Can Yayınları, biyografi, Can Yayınları, biyografi, 331 sayfa

Aydın Büke, yeni bir baskıyla yayınlanan elimizdeki çalışmasında, müzik tarihinin en çok ilgilendiği bestecilerden Mozart’ın kapsamlı bir biyografisini sunuyor. Büke, Mozart hakkında bir başvuru kitabı olarak değerlendirilebilecek çalışmasında, kabul gören Mozart yaşamöykülerinden ve Mozart ailesinin kaleminden çıkmış çok sayıda mektuptan yararlanarak, besteciyi, içinde yaşadığı toplumun bir bireyi olarak değerlendiriyor. Görsel zenginliğiyle de dikkat çeken kitapta, Mozart’ın ailesi, yaşadığı çevre, eğitim yılları, müzik çalışmalarına başlaması, yaşadığı aşklar, evlilik hayatı ve başlıca yapıtlarını yazma süreçleri anlatılıyor.

Özkan Manav ve Mehmet Nemutlu – Müzikte Alımlama (2012)

MÜZİKTE ALIMLAMA, Özkan Manav ve Mehmet Nemutlu, Pan Yayıncılık, müzik, 295 sayfa

‘Müzikte Alımlama’, kimi klasik Batı müziği örneklerinden hareketle, dinleme edimini farklı perspektiflerden irdelemeye koyuluyor. Yazarlar, kitaplarının ilk bölümünde, dinleyicinin bakış açısından müziği analiz ediyor. Bu teorik bölümde, müziğin varoluş biçimleri, müziğin bir yorum sanatı olarak imkanları, müzikteki dilsel kurgu, müzikte biçim ve yapı gibi konular değerlendiriliyor. Kitabın, uygulama bölümü diyebileceğimiz ikinci bölümünde ise, Bach, Beethoven, Chopin, Brahms, Debussy, Şoştakoviç, Schönberg, Webern, Usmanbaş ve Xenakis gibi usta bestecilerin yapıtları üzerinden, kitabın teorik boyutu pratiğe dökülüyor.

Bayram Bilge Tokel – Neşet Ertaş Kitabı (2012)

NEŞET ERTAŞ KİTABI, Bayram Bilge Tokel, Kapı Yayınları, inceleme, 331 sayfa

Bayram Bilge Tokel, yeni bir baskıyla yayınlanan elimizdeki kitabında, kısa bir süre önce aramızdan ayrılan Neşet Ertaş’ı, onun hayatını adadığı sanatını anlamaya koyuluyor. Bir biyografi çalışmasından ziyade, bir uzmanın değerlendirmeleri ekseninde Ertaş’ın müzik dünyasına dair gözlemler barındırmasıyla dikkat çeken kitap, Ertaş’ın olağanüstü yeteneğini, geleneğe hakimiyetini ve geleneği yeniyle bağdaştırabilme kabiliyetini irdeliyor. Hacı Taşan ve Çekiç Ali gibi yörenin önemli sanatçılarının da ayrıca değerlendirildiği çalışma, Neşet Ertaş’la farklı dönemlerde yapılan birebir görüşmeler barındırmasıyla da dikkat çekiyor.

Ömer Eğecioğlu – Müzisyen Strausslar ve Osmanlı Hanedanı (2012)

MÜZİSYEN STRAUSSLAR VE OSMANLI HANEDANI, Ömer Eğecioğlu, Yapı Kredi Yayınları, tarih, 282 sayfa

Ömer Eğecioğlu, elimizdeki ilgi çekici çalışmasında, Osmanlı’nın Batılılaşma serüvenini, Avrupa’yla müzik üzerinden kurduğu ilişki aracılığıyla analiz ediyor. Müzisyen baba Johann Strauss, oğul Johann Strauss, Eduard Strauss ve Fransız besteci Isaac Strauss’un Osmanlı hanedanıyla müzikal ilişkisi, çalışmanın ana konusunu oluşturuyor. Sultan Abdülmecid ve Johan Strauss, baba Johann Strauss ve Josef Lanner’in Fethi Ahmet Paşa’ya ithaf ettiği valsler, Johann Strauss’un Sultan II. Abdülhamid’e ithafen yazdığı vals ve Eduard Strauss’un Sultan Abdülaziz’e ithaf ettiği müzik, kitapta yer alan ilgi çekici konulardan birkaçı.

Tamer Kütükçü – Radyoculuk Geleneğimiz ve Türk Musikisi (2012)

RADYOCULUK GELENEĞİMİZ VE TÜRK MUSİKİSİ, Tamer Kütükçü, Ötüken Yayınları, müzik, 286 sayfa

Tamer Kütükçü bu kitabında, Türkiye’nin radyoculuk serüvenini başlangıcından bugüne, başat kurumlarıyla masaya yatırarak, bu sürecin ülke müziği üzerinde ne gibi etkilerde bulunduğunu araştırıyor. Kütükçü, çalışma alanını, ilk İstanbul Radyosu (1927-1938), Ankara Radyosu (1938-1949), Yeni İstanbul Radyosu (1949-1964), 1964’ten bugüne TRT içindeki radyolar ve 1990’lardan itibaren başlayan özel radyolar olmak üzere, beş döneme ayırıyor. Yazar, radyoların tarihçesini verdikten sonra, bunların musiki üzerinde ne gibi etkilerde bulunduğunu irdeliyor ve Türkiye’de bu zaman aralığında yaşanan dönüşümleri müzik üzerinden izliyor.