İktisat – Sayfa 35

Deniz Adalı – 21. Yüzyıl ve Kapitalist Emperyalizm (2007)

Deniz Adalı’nın ’21. Yüzyıl ve Kapitalist-Emperyalizm’ isimli bu kitabı, kapitalizmin 21. yüzyıldaki serüvenine geniş bir çerçeveden odaklanıyor.

Kitabın birinci bölümü, kapitalist dünya ekonomisinin karakteri, emperyalist ideoloji, medya ve reklamın bu ideolojideki etkinliği, dünyanın toprak ve pazar olarak paylaşımı, sermayenin uluslararasılaşması, teknolojinin örgütlenmesi ve küreselleşme ulus-devlet ilişkisi gibi pek çok ayrıntıyı inceliyor.

Çalışmanın ‘Kapitalist Emperyalizm ve İşçi Sınıfı’ başlıklı ikinci bölümü ise, modern kapitalizmde işçi sınıfının konumu, mücadelesi, tarihsel ve toplumsal misyonu, son olarak da ideolojik mücadelenin önemi üzerinde duruyor.

Künye: Deniz Adalı – 21. Yüzyıl ve Kapitalist-Emperyalizm, Kaldıraç Yayınevi, siyaset, 688 sayfa

Mike Davis – Gecekondu Gezegeni (2007)

GECEKONDU GEZEGENİ, Mike Davis, çeviren: Gürol Koca, Metis Yayınları, sosyoloji, 262 sayfa

Mike Davis kent kuramcısı, tarihçi ve aktivist. Kendisini bu kitabı da, Üçüncü Dünya ülkelerinin kentsel bölgelerinde halen bir milyar insanın yaşamakta olduğu gecekondu mahallelerinin tarihini ve günümüzdeki yapısını inceliyor. Çok sayıda alandan yararlanan Davis, bu yerleşim tarzının Mumbai, Kahire, İstanbul, Sao Paulo ve Seul gibi büyük kentlerdeki aldığı biçimleri analiz ediyor. Çalışmanın en büyük katkısı, IMF ve Dünya Bankası kıskacındaki ülkelerin, kentsel sorunları çözmek için giriştikleri çabanın, daha çok orta sınıfın işine yaradığını gözler önüne sermesi. Zorla tahliye edilen bu toplulukların yerine, orta sınıfın yerleştiğini belirten yazara göre, asıl sorgulanması gereken neo-liberal politikalardır.

Caner Bakır – Merkezdeki Banka (2007)

MERKEZDEKİ BANKA, Caner Bakır, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, ekonomi, 277 sayfa

Caner Bakır’ın ‘Merkezdeki Banka’sı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nı, ulusal ve uluslararası dinamikleri esas alarak inceliyor. Bunun yanında, Banka’nın yeniden tanımlanan görev, amaç, hedef ve araçları ile bağımsızlık, hesap verebilirlik, saydamlık ve enflasyon hedeflemesi gibi güncel kavramlar da, uluslararası karşılaştırmalar yapılarak irdeleniyor. Bakır’ın bu karşılaştırmayı yaparken, yerel ve uluslararası boyuta sahip formel ve enformel kurumsal düzenlemeleri, uluslararası konjonktürü, ulus ötesi yönetişim ağlarını, ideolojik tercihleri ve siyasal, ekonomik ve bürokratik çıkarları ihmal etmemesinin de çalışmanın en büyük katkısı olduğunu söyleyebiliriz.

Mahfi Eğilmez – Light Günlük (2007)

LIGTH GÜNLÜK, Mahfi Eğilmez, Remzi Kitabevi

Mahfi Eğilmez’in ‘Light Günlük’ü, yayınlandığı 2000 yılında oldukça ilgi uyandırmıştı. Temelde bir popüler ekonomi kitabı olan bu çalışmasının ilgi çekmesinin başlıca nedeni, ekonomik olayların gündelik hayata birebir etkisini iyi kavrayabilmesiydi. Bunda, yazarın iktisat alanına yabancı olan okurlar için, zor anlaşılır kavramlardan özellikle imtina etmesinin de önemli bir etkisi vardı. Türkiye’de 1950’li yıllardan 2000’lere kadar oluşan gelişmeler ve Eğilmez’in bu gelişmelere gösterdiği refleksler çalışmanın gövdesini oluşturuyor. Eğilmez’in yazılarında en açık görünen nokta da, Türkiye’nin geçmişiyle bugünü arasında, ekonomik hataların sergilenmesi konusunda maalesef herhangi bir değişimin olmaması.

James Ridgeway – Her Şey Satılık (2017)

HER ŞEY SATILIK, James Ridgeway, çeviren: Bülent Doğan, Metis Yayınları

Dünyanın kaynaklarını kimler kontrol ediyor? Amerikalı ünlü araştırmacı gazeteci Ridgeway, metal, tatlı su, ormanlar, okyanuslar gibi dünya kaynakların nasıl özel girişimler tarafından mülk edinildiğini, işletildiğini ve dağıtıldığını gözler önüne seriyor. Kapitalizmin dünya için ne denli yıkıcı olduğunu tüm çıplaklığıyla görmek isteyenlere.

Robert Castel – Ücretli Çalışmanın Tarihi (2017)

ÜCRETLİ ÇALIŞMANIN TARİHİ, Robert Castel, çeviren: Işık Ergüden, İletişim Yayınları

Sosyal bir sorunun tarihsel dönüşümünü tarihselden güncele uzanan bir bakışla tartışan bir inceleme. Castel’in zengin sosyoloji araştırması, ücretli emeğin toplumsal serüvenini anlattığı gibi, günümüzde yeniden giderek artan işsizlik, dışlanma ve korunmasızlık gibi sorunların arkasında yatan temel dinamiği ortaya çıkarıyor.

Mehmet Rauf Kesici – Emek Piyasaları (2014)

EMEK PİYASALARI, Mehmet Rauf Kesici, Dipnot Yayınları, iktisat, 183 sayfa

Mehmet Rauf Kesici, “çalışma” olarak ifade bulan faaliyetleri ve farklı iktisadi anlayışların emek piyasası yaklaşımlarını anlamaya koyulduğu kitabında, çalışma eylemliliğini tarihsel bir perspektifle ortaya koyuyor; toplumları ekonomik açıdan anlamaya ve açıklamaya çalışan iktisadi yaklaşımların emek piyasası yapılanmalarını inceliyor. Emek piyasalarına ilişkin kavramsal bir çerçeve kurarak kitabına başlayan Kesici’nin çalışması, klasik gelenek ve Keynesyen yaklaşımla birlikte diğer iktisat teorilerinin de emek piyasalarına yaklaşımını tartışması ve bu bağlamda küreselleşmenin yarattığı etkileri araştırmasıyla önemli.

Ernest Mandel – Geç Kapitalizm (2013)

GEÇ KAPİTALİZM, Ernest Mandel, çeviren: Candan Badem, Versus Kitap, iktisat, 591 sayfa

Ernest Mandel ‘Geç Kapitalizm’de, savaş sonrası kapitalist ekonomide görülen uzun süreli hızlı büyüme dalgasının nedenlerini açıklıyor. Mandel incelemesine, içsel çelişkileri barındıran kapitalist üretim tarzının gelişimi ile ihtiyaçlarına yeterli bir dünya pazarı yaratımı arasındaki ilişkiyi ve kapitalist teknolojinin gelişimi ile sermayenin değer kazanması arasındaki bağlantıyı irdeleyerek başlıyor. Yazar devamında da, kapitalizmin temel özelliklerini mantıksal-tarihsel sıra ile ele alıyor; aynı zamanda sermayenin iç çelişkileri ve temel hareket yasalarının kapitalizmde en aşırı ifadelerini bulma sürecini tartışıyor.

Ivan Illich – Gölge İş (2013)

GÖLGE İŞ, Ivan Illich, çeviren: Deniz Keskin, Yeni İnsan Yayınevi, iktisat, 159 sayfa

Ivan Illich ‘Gölge İş’te, endüstriyel toplumsal ilişkilerin, üretim araçlarının, tüketim ve yaşam biçimlerinin gelişimini tarihsel olarak açıklıyor ve işin hangi aşamalardan geçerek ancak ücretli olması halinde “faydalı” görüldüğünü araştırıyor. Bildik işlerin piyasalaştırılmasına neden olan “endüstriyel kibrin” Ortaçağlardan bu yana gelişimini izleyen Illich, “gölge ekonomi” kavramına da, parasallaştırılmış sektöre dahil olmayan, ama sanayi öncesi toplumlarda da rastlanmayan faaliyetleri anlatmak için başvuruyor. Illich, bu yeni emek türüne örnek olarak da, ev kadınının geçimlik olmayan faaliyetlerini gösteriyor.

Necdet Oral (ed.) – Türkiye’de Tarımın Ekonomi-Politiği (2013)

TÜRKİYE’DE TARIMIN EKONOMİ-POLİTİĞİ, editör: Necdet Oral, NotaBene Yayınları, iktisat, 488 sayfa

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şubesi’nin hazırladığı ‘Türkiye’de Tarımın Ekonomi-Politiği’, Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana Türkiye tarımının gelişim ve dönüşümünün bilançosu sunuluyor. Pek çok yazarın katkıda bulunduğu kitapta, Cumhuriyet tarihinin sermaye birikimi ve tarım, 1960-80 döneminde kırsal kesime müdahaleler, tarım ve gıdada çok uluslu şirketlerin egemenliği, tarımda IMF gözetimi, Türkiye’de toprak dağılımındaki eşitsizlikler, tarımda özelleştirme uygulamaları, Türkiye’de organik tarımın gelişimi, TEKEL’in yok edilişinin hikayesi, tohumda tekelleşme ve etkileri gibi ilgi çekici konular tartışılıyor.