2013 – Sayfa 56 – Dipnotski

Salih Özbaran – Osmanlı ve Portekiz (2013)

OSMANLI VE PORTEKİZ, Salih Özbaran, Tarihçi Kitabevi, tarih, 328 sayfa

Salih Özbaran ‘Osmanlı ve Portekiz’de, Osmanlı İmparatorluğu’nun Hint okyanusundaki varlığına, Osmanlı’nın dönemin önemli sömürgeci güçlerinden Portekizlilerle karşılaşmalarını merkeze alarak bakıyor. Korsan ve denizci Selman Reis’in 1525 tarihli raporu, Portekiz kaynaklarında Osmanlı imgesi, Avrupa’nın okyanuslarda yayılma süreci, bir deniz gücü olarak Portekiz İmparatorluğu, Osmanlı’nın Umman’a açılması, Hint okyanusunda Osmanlı varlığı, 1552 Hürmüz Kuşatması, Osmanlı’nın 1559 yılında Bahreyn adasına yaptığı askeri çıkarmanın sonuçları ve denizlerdeki baharat ticaretinin serüveni, kitapta ele alınan konulardan bazıları.

Noam Chomsky – Anarşizm Üzerine (2013)

ANARŞİZM ÜZERİNE, Noam Chomsky, çeviren: Tamer Tosun, Agora Kitaplığı, siyaset, 294 sayfa

‘Anarşizm Üzerine’, Noam Chomsky’nin 1969 ile 2004 arasındaki makaleleri, konuşmaları ve kendisiyle yapılmış söyleşilerden oluşuyor. Chomsky’nin anarşizm anlayışının ne olduğunu pekiştirip detaylandıran çalışma, kendisinin toplumsal eleştirilerinin yanı sıra, dilbilim teorisinin de özgürlükçü sosyalist köklerini aydınlatmasıyla önemli. Düşünür burada, hem tarihsel bir güç hem de günümüzdeki toplumsal değişimi yaratmanın bir yolu olarak anarşizmi, anarşinin yaratılabileceği toplumsal ve siyasal koşulları, anarşizm ve entelektüeller arasındaki ilişkiyi, anarko-sendikalizmi ve anarşizmin tarihsel temellerini irdeliyor.

Müge Aral – İstanbul’un Saklı Kovanları (2013)

İSTANBUL’UN SAKLI KOVANLARI, Müge Aral, Bal-Der Arı Ürünleri ile Sağlıklı Yaşam Platformu Derneği Yayınları, belgesel, 112 sayfa

Müge Aral, belgesel çalışması ‘İstanbul’un Saklı Kovanları’nda, İstanbul’un farklı ilçe ve köylerindeki arıcılık faaliyetlerini araştırıyor. Aral, görsel zenginliği ve kaliteli baskısıyla da dikkat çeken kitabında, Silivri, Taşdelen, Şile, Beykoz, Sarıyer, Çekmeköy ve Heybeliada gibi, İstanbul’un farklı yerlerindeki bal üretimini araştırdığı gibi, arıcıların gözlem ve deneyimlerini de aktarıyor. Aral ayrıca, balın nasıl sağıldığı, Osmanlı’da bal üretimi, bal tüketmeden önce bilinmesi gerekenler, balın antioksidan özellikleri ve kimi laboratavuarlarda bal üzerine yapılmış çalışmalar hakkında da okurlarını aydınlatıyor.

Kathi Weeks – Feminist Öznenin Kuruluşu (2013)

FEMİNİST ÖZNENİN KURULUŞU, Kathi Weeks, çeviren: İlkay Özküralpli, Otonom Yayıncılık, feminizm, 234 sayfa

Halen Duke Üniversitesi Kadın Araştırmaları Programı’nda görev yapmakta olan Kathi Weeks bu çalışmasında, feminist bir öznellik teorisi geliştirmek amacıyla, Marksist ve Nietzscheci geleneklerde bulunan öğelere başvuruyor. Nietzsche ve Foucault’nun modernliğin soybilimine dair çalışmalarını değerlendiren Weeks, bu çalışmaların özne modellerine yönelttikleri benzer eleştiriler ile Deleuze’ün “fark” ve Negri’nin “emeğin kendini değerli kılması” kavramlarını, alternatif bir feminist görüş geliştirmek için kullanıyor. Yazar bunu yaparken, modernizmi ve post-modernizmi karşıt paradigmalar olarak ayıran yöntemlerle de yüzleşiyor.

Doğan Munzuroğlu – Dersim Aleviliği (2013)

DERSİM ALEVİLİĞİ, Doğan Munzuroğlu, FAM Yayınları, inceleme, 246 sayfa

Doğan Munzuroğlu, Alevi inancını Türk ulusal kimliğine yedekleyen anlayışları eleştirdiği ‘Dersim Aleviliği’nde, Dersim’de diğer Alevi bölgelerinden önemli farklılıklar gösteren Alevilik inancını araştırıyor. Aleviliği maddi yaşamın bir yansıması olarak değil, tamamen mana ve batın dünyasına ait gizemli bir boyut olarak ele alanları da eleştiren Munzuroğlu çalışmasında, Dersim’deki “Kırmanc” yaşam geleneğini; pirlik, rayberlik, mürşitlik, aşiret bağı, kirvelik, musahiplik gibi kurumsal yapıların Dersim yaşam geleneğindeki yerini; Dersim’in yakın tarihindeki dönüşümleri ve Kürt hareketinin bölgeye etkisini araştırıyor.

Roland Boer – Cennetin Eleştirisi (2013)

Roland Boer, tartışma yaratacak çalışması ‘Cennetin Eleştirisi’nde, 20. ve 21. yüzyılların sekiz önemli Marksist düşünürünün çalışmaları yoluyla Marksizm ve teoloji ilişkisini eleştirel bir bakışla sorguluyor.

Ernst Bloch, Walter Benjamin, Louis Althusser, Henri Lefebvre, Antonio Gramsci, Terry Eagleton, Slavoj Žižek ve Theodor Adorno’nun teolojinin cazibesine kapıldıklarını ve bunlardan büyük bir kısmının da Hıristiyanlıkla ve kiliseyle kişisel bağlantıları olduğunu belirten Boer, bu isimlerin düşünceleri üzerinde teolojinin ne gibi etkileri olduğunu, ayrıca onların düşüncelerinin teoloji ışığında nasıl yeniden değerlendirilebileceğini irdeliyor.

Künye: Roland Boer – Cennetin Eleştirisi: Marksizm ve Teoloji, çeviren: Melih Pekdemir, Ayrıntı Yayınları, inceleme, 560 sayfa, 2013

Richard Phillips Feynman – “Eminim Şaka Yapıyorsunuz Bay Feynman” (2013)

“EMİNİM ŞAKA YAPIYORSUNUZ BAY FEYNMAN”, Richard Phillips Feynman, çeviren: Tuncay İncesu, Alfa Yayınları, bilim, 346 sayfa

Nobel Ödüllü fizikçi Richard Phillips Feynman, 20. yüzyılda büyük hız kazanan bilimsel ilerlemenin en özgün karakterlerinden biri. Feynman bu kitabında, bilim dünyasındaki çalışmalarının yanı sıra, hayatının belli dönemlerinde yaşadığı sıra dışı olayları okurlarıyla paylaşıyor. Kitabın ilgi çekici tarafı, Feynman’ın yetkin mizah anlayışı. Yazar burada, iyi saklandığı söylenen nükleer sırların bulunduğu kasalara nasıl ulaştığı, kuantum fiziğinin gizemleri, bir Yunanlıyla kumar hakkındaki konuşmaları, bongo davuluyla baleye eşlik edişi ve barda kadınlara içki ısmarlamanın kendince püf noktaları gibi anekdotlar paylaşıyor.

Metin Çınar – Anadoluculuk ve Tek Parti CHP’de Sağ Kanat (2013)

ANADOLUCULUK VE TEK PARTİ CHP’DE SAĞ KANAT, Metin Çınar, İletişim Yayınları, siyaset, 293 sayfa

Metin Çınar elimizdeki nitelikli çalışmasında, nüveleri 20. yüzyıl ortalarında çıkmaya başlayan Anadoluculuk düşüncesinin 1920’lerin başından 1940’ların sonuna kadarki gelişimini inceliyor ve akımın 1940’lı yıllardaki CHP’deki etkinliğini araştırıyor. Anadoluculuğun doğduğu düşünsel koşulları tarihsel bağlamı içinde değerlendiren Çınar, Anadoluculuk düşüncesinin seyrini ‘Dergâh’, ‘Anadolu Mecmuası’, ‘Dönüm’, ‘Hareket’, ‘Millet’ ve ‘Dikmen’ dergileri aracılığıyla izliyor. Çınar devamında da, CHP ile Anadolucular arasındaki ilişkilere, 1943’te milletvekili olan, dönemin Parti Genel Sekreteri Mahmut Şevket Esendal üzerinden odaklanıyor.

Ángel Esteban ve Ana Gallego – Gabo ve Mario (2013)

GABO VE MARIO, Ángel Esteban ve Ana Gallego, çeviren: Süleyman Doğru, Doğan Kitap, edebiyat inceleme, 299 sayfa

‘Gabo ve Mario’, Latin Amerika edebiyatının sayelerinde altın dönemlerini yaşadığı Gabriel García Márquez ile Mario Vargas Llosa arasındaki dostluğu ve kopuşu anlatıyor. Kitap, iki ünlü yazarın mektuplaşmalarla başlayan, ardından güçlü bir dostluğa doğru gelişen ilişkisini, Latin Amerika coğrafyasındaki toplumsal ve siyasi dönüşümlerle bağlantılar kurarak irdelemesiyle dikkat çekiyor. İki ismin yayınlanmamış mektuplarını barındıran çalışma, Latin Amerika edebiyatının dünya çapında ün kazanmasını sağlayan boom hareketi aracılığıyla bu coğrafyanın kültürel atmosferini ve aydınların Küba devrimine bakışını aydınlatıyor.

Metin Gür – Avrupa’da İslamcı Örgütler (2013)

AVRUPA’DA İSLAMCI ÖRGÜTLER, Metin Gür, Evrensel Yayınları, siyaset, 488 sayfa

Metin Gür’ün önemli bir boşluğu dolduran elimizdeki çalışması, Avrupa’daki Türkiye kökenli İslamcı örgütleri araştırıyor. Kitapta, 1960’larda Türkiye’den Federal Almanya’ya işçi göçü; aynı dönemlerde Türkiye kökenli İslamcı kuruluşların Federal Almanya’ya gelişleri ve yayılışları; Almanya’ya ilk giren Avrupa Milli Görüş Teşkilatı’nın çalışmaları; Fethullahçı hareketin Hollanda, Belçika ve Federal Almanya’da, İslamcı teşkilatların boşluğunu doldurarak bu ülkelerde etkili oluşunda hangi yöntemleri kullandığı, hükümetler düzeyinde nasıl kabul gördüğü ve Cemalettin Kaplan’ın Avrupa’daki çalışmaları gibi ilginç konular irdeleniyor.