Etiket: Émile Durkheim

Emile Durkheim – Emile Durkheim: Bir Disiplinin Doğuşu (2025)

Levent Ünsaldı’nın derlediği ‘Émile Durkheim: Bir Disiplinin Doğuşu’, Durkheim’in sosyoloji tasarısını yalnızca tarihsel bir miras olarak değil, bugünle konuşan dinamik bir düşünce alanı olarak yeniden yorumluyor. Derleme, sosyolojinin hangi entelektüel koşullarda ortaya çıktığını ve nasıl özgül bir disiplin kurduğunu görünür kılıyor. Durkheim’in sosyolojiyi bağımsız bir bilim olarak inşa ettiğini, nesnesini toplum olarak belirlediğini ve yöntemi bu nesnenin özgünlüğüne göre tanımladığını vurguluyor.

Kitap, bireysel temsiller ile kolektif temsiller arasındaki ayrımı merkezine alıyor ve insanın çift tabiatlı yapısını ifade eden homo duplex kavramı üzerinden modern toplumsallığın karmaşık doğasını çözüyor. Toplumu sui generis bir gerçeklik olarak ele alan yaklaşım, sosyolojinin psikoloji ve tarih karşısında kendi sınırlarını kurduğunu gösteriyor. Natüralizm, deneysel muhakeme ve toplumsal olguların zorlayıcı niteliği, disiplinin bilimsel meşruiyet kazandığını gösteriyor.

Derleme, Durkheimci mirasın sosyolojiye kazandırdığı kurucu momenti açığa çıkarıyor ve bu mirastan doğan düşüncenin kendini diğer disiplinlerden ayrıştırarak özgül bir sorgulama tarzı geliştirdiğini gözler önüne seriyor. Sosyoloji burada yalnızca betimleyen değil, toplumsal gerçekliği eleştirel biçimde kavrayan bir pratik olarak beliriyor. Okur, disiplinin varlık gerekçesini nasıl kurduğunu ve güncel teorik tartışmalarla bağını nasıl koruduğunu izliyor. Bu yaklaşım, Durkheim sosyolojisinin bugün de üretken bir referans olmaya devam ettiğini güçlü şekilde yansıtıyor.

  • Künye: Émile Durkheim – Émile Durkheim: Bir Disiplinin Doğuşu (Kurucu Metinler), derleyen ve çeviren: Levent Ünsaldı, Heretik Yayıncılık, sosyoloji, 334 sayfa, 2025

Henri Mendras, Jean Etienne – Sosyolojinin Kurucuları (2024)

Bu kitap bir sosyolojik düşünce tarihi değildir.

Dört büyük sosyolog bu kitapta kendi namına değil, çağdaş sosyologlara faydalı olmaya devam ettikleri için incelenmiş.

Her birinin dehası, modern toplumları anlamak amacıyla genel bir paradigma geliştirirken, aynı zamanda bu paradigmayı kusursuzlaştırmak ve yorumlayıcı bir toplum kuramına dönüştürmek için özel tanımlayıcı çalışmalar yürütmeleridir.

Genelleme ve ampirik araştırma arasında gidip gelmek sosyal bilimlerin, hatta aslında tüm bilimlerin başvurduğu bir yaklaşımdır.

Toplumu okumaları kadar yöntem konusundaki dersleri de sosyal bilimlere yeni giriş yapanların ilgisini çekmelidir.

Tocqueville, Marx, Weber ve Durkheim’den her biri kendi açıklama anahtarına vardı: Eşitliğin ilerlemesi, sınıf mücadelesi, toplumsal rollerin farklılaşması ve akılcılaştırma (rasyonalizasyon) her zaman çağdaş sosyologlar tarafından incelenen mekanizmalar oldu.

Bu makro-sosyolojik karşılaştırmacılık örnek teşkil etmeye devam ediyor; geleceğin sosyologları olsun ya da olmasın, tüm genç beyinler bu yaklaşımdan beslenmelidirler.

  • Künye: Henri Mendras, Jean Etienne – Sosyolojinin Kurucuları: Tocqueville, Marx, Durkheim, Weber, çeviren: Zuhal Karagöz, Albaraka Yayınları, sosyoloji, 220 sayfa, 2024

Hikmet Kırık – Türk Siyasal Modernleşmesi (2020)

Türk siyasal modernleşmesini Durkheim’ın kavramsallaştırmaları üzerinden okuyan özgün bir çalışma.

Hikmet Kırık, genel olarak yapıldığının aksine, Türk siyasal modernleşmesi ve özelde de ülkenin demokratikleşme serüvenini, Batılı liberal demokrasilerle karşılaştırmalı olarak ele almıyor.

Durkheim sosyolojisinin modernleşmemiz açısından son derece önemli iken siyaset sosyolojisinde bugüne kadar sistematik bir analize tabi tutulmadığını ifade eden Kırık’a göre bunun başta gelen nedeni de Durkheim’ın siyaset sosyolojisinin Batı’da Marx ve Weber’in gölgesinde kalmış olmasıdır.

Durkheim’ın devletin özerkliği ve korporatizme yaptığı vurguların cumhuriyetin demokrasi serüvenini liberal perspektiften daha iyi açıklama potansiyeline sahip olduğunu söyleyen yazar, Türkiye’de demokrasinin niteliğinin Durkheim’ın kavramlaştırmalarıyla yeni kuramsal temele oturtulabileceğini belirtiyor.

  • Künye: Hikmet Kırık – Türk Siyasal Modernleşmesi: Cumhuriyetin Demokratik Kökenleri, Doruk Yayınları, sosyoloji, 240 sayfa, 2020

Kolektif – Pierre Bourdieu’nün Mirası (2019)

Pierre Bourdieu’nün sosyolojiye yaptığı özgün katkılar, yalnızca Avrupa değil, Atlantik ötesindeki sosyolojiyi de büyük oranda etkiledi.

İşte bu usta işi derlemede bir araya getirilen makaleler, Bourdieu sosyolojini çok farklı yönleriyle irdelemesiyle, bu alanda çalışanlar açısından bir başvuru kaynağı.

Bununla da yetinmeyerek Bourdieu’yü farklı isimlerle okuyan, ayrıca düşünürün ortaya koyduklarını sosyolojinin güncel gündemi bağlamında yeniden yorumlayan çalışma, böylece Bourdieu sosyolojisinin dört dörtlük bir fotoğrafını çekiyor.

Kitabın bir diğer dikkat çeken yanı ise, daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış bir Bourdieu söyleşisine de yer vermesi.

Marx, Durkheim, Weber, Nietzsche, Norbert Elias ve Adorno ile Bourdieu arasındaki ilişkilenmenin de tartışıldığı kitapta,

  • Pierre Bourdieu’nün kültür sosyolojisi,
  • Ortodoks Marksizm ve Bourdieu,
  • Bourdieu’nün çalışmaları bağlamında pratik yapısalcılığın sorunları,
  • Modern toplumda kültürün dönüşümü,
  • Axel Honneth’in eleştirel kuramında Bourdieu’nün yeri,
  • Bourdieu ve din sosyolojisi,
  • Bourdieu’nün sosyolojik kurmacası “Habitus”un fenomenolojik yorumu,
  • Bourdieu’de dil ve habitus,
  • Bourdieu’nun toplum kuramına siyasetin etkisi,
  • Mayıs 1968 olaylarının Aron, Bourdieu ve Passeron’un kuramsal yaklaşımlarına etkileri,
  • Bourdieu ve iktisadi kriz,
  • Ve bunun gibi pek çok konu ele alınıyor.

Kitaba katkıda bulunan isimler ise şöyle: Hans Joas, Wolfgang Knöbl, Bridget Fowler, Bruno Karsenti, Loïc Wacquant, Bryan S. Turner, Franz Schultheis, Andreas Pfeuffer, Keijo Rahkonen, Bowen Paulle, Bart van Heerikhuizen, Mustafa Emirbayer, Simon Susen, Mauro Basaure, Bruno Frère, Hans-Herbert Kögler, Derek Robbins, Yves Sintomer ve Lisa Adkins.

  • Künye: Kolektif – Pierre Bourdieu’nün Mirası: Eleştirel Söylemler, editör: Simon Susen ve Bryan S. Turner, çeviren: A. Kadir Gülen, Phoenix Yayınevi, sosyoloji, 456 sayfa, 2019

Glenn A. Goodwin ve Joseph A. Scimecca – Klasik Sosyolojik Teori (2015)

Comte’tan Martineau’ya, Marx’tan Spencer’e, Durkheim’dan Weber’e ve Simmel’e, sosyolojinin üzerine kurulduğu merkezi fikirleri ve teorik yapıları öz olarak sunan bir çalışma.

Sosyolojinin vaadini yeniden keşfetmek isteyen lisans ve lisansüstü öğrenciler için iyi bir kaynak.

Kitap, yazarlarının, klasik sosyolojik teori üzerine 60 yıldan fazla süredir şekillenen lisans ve lisansüstü öğretim deneyimlerinin ürünü.

Dolayısıyla çalışma, hem öğrencilere hem de klasik teori konusunda çalışanlar için bir başvuru kaynağı.

  • Künye: Glenn A. Goodwin ve Joseph A. Scimecca – Klasik Sosyolojik Teori, çeviren: kolektif, Say Yayınları, sosyoloji, 392 sayfa, 2015

Émile Durkheim – Ensest Yasağı ve Kökenleri (2019)

Tarihte ensest ne zaman ve tam olarak yasaklandı?

Ensest yasağının kökenleri, insanlığın kökenleriyle eşittir desek abartı sayılmaz.

Bu yasak ilkel hukuk düzenlerinde bulunduğu gibi, bugünün gelişmiş modern toplumlarını da etkiliyor.

Émile Durkheim bu kısa ama çarpıcı metninde, ensest yasağına ve bu yasağın kökenlerine doğru okurunu aydınlatıcı bir yolculuğa çıkarıyor.

Çalışma, ensestin din, etik, psikoloji ve antropolojide kendine nasıl yer bulduğunu daha iyi kavramak konusunda önemli ayrıntılar sunuyor.

  • Künye: Émile Durkheim – Ensest Yasağı ve Kökenleri, çeviren: Zeynep Bengü, Pinhan Yayıncılık, sosyoloji, 88 sayfa, 2019

Berch Berberoğlu – Klasik ve Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş (2009)

Berch Berberoğlu ‘Klasik ve Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş’te, geç 19. yüzyıldan erken 21. yüzyıla kadarki dönemin en önemli klasik ve çağdaş sosyal teorisyenlerini, tarihsel materyalizmin ilkelerini gözeterek irdeliyor.

Konuya giriş mahiyetindeki çalışmasında Berberoğlu, Marx, Engels, Durkheim, Weber, Pareto, Mosca, Michels, Cooley, Mead, Gramsci, Lenin, Kollontai, Du Bois, Frazer, Althusser, Poulantzas, Mills, Wallerstein ve daha birçok kuramcının katkılarını, sosyolojik bir perspektif ve eleştirel bir analizle ele alıyor.

  • Künye: Berch Berberoğlu – Klasik ve Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş: Eleştirel Bir Perspektif, çeviren: Can Cemgil, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, sosyoloji, 273 sayfa

Philippe Corcuff – Bireycilik Sorunu (2009)

Philippe Corcuff ‘Bireycilik Sorunu’nda, Stirner, Marx, Durkheim ve Proudhon gibi düşünürlerin konuya yaklaşımları üzerinden, bireycilik etrafındaki güncel sosyolojik tartışmalara katkıda bulunmayı amaçlıyor.

Yazar, bir sorunlar yumağı haline gelen bireyselleşme ve bireysellik konularını irdelerken, bunun günümüzün siyaset felsefesindeki yerini de tespit etmeye çalışıyor.

Corcuff, günümüzün en çok tartışılan bu konusunu kapsamlı bir gözle incelerken, sorunun çözümü konusunda liberter sosyal demokrasinin sunabileceği imkânları da araştırıyor.

  • Künye: Philippe Corcuff – Bireycilik Sorunu, çeviren: Aziz Ufuk Kılıç, Versus Kitap, felsefe, 69 sayfa

Yasemin Işıktaç ve Umut Koloş – Hukuk Sosyolojisi (2015)

Hukuk sosyolojisi alanında çalışmış önemli isimlerin fikirleri bağlamında, alanı modern öncesi, modernizm ve modernite sonrasına uzanan geniş bir perspektifte inceleyen, hem bir ders kitabı hem de bir kaynak çalışma.

Yasemin Işıktaç ve Umut Koloş’un kaleme aldıkları eser, hukuk ve sosyoloji ilişkisini tarihsel ve güncel bir perspektifle tartışırken, Durkheim, Marx, Engels, Weber, Duguit, Petrażycki, Ehrlich ve Luhmann gibi, bu alana önemli katkılarda bulunmuş isimlerin görüşlerini kapsamlı şekilde açıklıyor.

Çalışma bunun yanı sıra, hukuk ve toplum çalışmaları, feminist hukuk ve eleştirel hukuk gibi konularda da tam bir başucu eseri.

  • Künye: Yasemin Işıktaç ve Umut Koloş – Hukuk Sosyolojisi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, hukuk, 320 sayfa, 2015

Kolektif – Émile Durkheim’ı Yeniden Okumak (2018)

Farklı yazarların katılımıyla ortaya çıkan bu özenli çalışma, sosyolojinin kurucusu Émile Durkheim düşüncesindeki sapakları daha görünür kılıyor ve buradan hareketle düşünürün fikirlerinin sağlam bir yeniden okumasını yapıyor.

Kitabın en büyük katkısı, Durkheim’ın bizdeki alımlanışında görülen başat sorunları tespit etmesidir diyebiliriz.

Kitap, bir yandan Türkiye’de şu ana kadar Durkheim’ın düşüncesi hakkında bilinenlere iyi bir alternatif sunuyor ve öte yandan da, okurunu bizzat sosyoloji ve sosyolojinin iktidarla, siyasetle ilişkisi üzerine derinlemesine düşünmeye davet ediyor.

Çalışmanın bir diğer önemli katkısı da, Durkheim’ı ikincil kaynaklar üzerinden değil, bizzat kendi eserlerinden okuması.

  • Künye: Kolektif – Émile Durkheim’ı Yeniden Okumak, editör: Ümit Tatlıcan ve Vefa Saygın Öğütle, Phoenix Yayınları, sosyoloji, 352 sayfa, 2018