Theodor W. Adorno – Sayfa 3

Theodor W. Adorno – Otoritaryen Kişilik Üzerine: Niteliksel İdeoloji İncelemeleri (2017)

Dünyanın en tehlikeli faşisti, kendini asla böyle tanımlamayan, sıradan, gündelik hayat faşistidir.

Zira o, faşizan eğilimleri olduğunu açıkça ifade etmez, fakat sıkıntılı dönemlerde antidemokratik propagandaya da çabucak intibak eder.

Sosyoloji ve felsefe alanındaki muazzam katkılarıyla bilinen Theodor W. Adorno, artık klasikleşmiş elimizdeki yapıtında, otoritaryen kişilik dediğimiz, yani ırkçılığın ve muhafazakârlığın tezlerini olumlayan bireyin ideolojik örgütlenmesinin dinamiklerine iniyor.

Adorno, Batı toplumlarında büyük soykırımlarla sonuçlanan Antisemitizm örneğinden yola çıkarak, dışarıdan başka uluslara veya gruplara saygılı görünüp gündelik hayatında dahi yüzeye çabucak çıkan faşist eğilimleri açığa çıkan bireyi anlatıyor.

Kitabın en büyük katkısı, Antisemitizmi, ya da başka bir azınlık karşıtı önyargıyı, kendi içinde sosyo-psikolojik bir fenomen gibi çözümlemeyi değil, daha ziyade azınlık karşıtı önyargının daha geniş ideoloji ve karakter modelleriyle ilişkisini gözler önüne sermesidir diyebiliriz.

Künye: Theodor W. Adorno – Otoritaryen Kişilik Üzerine: Niteliksel İdeoloji İncelemeleri, çeviren: Doğan Şahiner, Sel Yayıncılık, sosyoloji, 283 sayfa

Kolektif – Çağdaş Toplum Kuramından Portreler (2017)

Son yıllarda kavramsal ve kurumsal dönüşümlere dair giderek artan bir farkındalık ortaya çıktı.

Elimizdeki kitap da, son yirmi-otuz yılda toplumsal ve siyasal tartışmalara hâkim olan 35 düşünüre dair eleştirel tartışmalar içeriyor.

Bu figürlerin sosyolog, tarihçi, felsefeci, psikanalist ve siyaset kuramcılarına uzanan geniş bir alana yayılması ise, kitabın kapsamlı kılan başlıca husus.

Kitapta, Jürgen Habermas’tan Jacques Derrida’ya, Julia Kristeva’dan Fredric Jameson’a, Richard Rorty’den Luce Irigaray’a, Michel Foucault’dan Erving Goffman’a ve Edward Said’ten Zygmunt Bauman’a kadar birçok önemli ismin katkıları güncel tartışmalar da gözetilerek eleştirel bir perspektifle ele alınıyor.

Kitap, öznellik, psikanaliz, feminizm, modernite, postmodernite, küreselcilik, Marksizm, post-Marksizm, postkolonyalizm ve Queer kuramı gibi, toplum bilim alanını etkilemiş önemli kavram ve konuları da detaylı bir bakışla açıklıyor.

Çalışma, toplum bilimine yeni ilgi duymaya başlayan okurlar kadar, bu alandaki güncel tartışmaları takip etmek isteyenlere de fazlasıyla hitap edecek nitelikte.

Kitapta düşünceleri ele alınan isimler şunlar: Martin Heidegger, Georges Bataille, Maurice Merleau-Ponty, Herbert Marcuse, Theodor Adorno, Walter Benjamin, Jürgen Habermas, Erving Goffman, Peter Berger, Michel Foucault, Jean-François Lyotard, Jacques Lacan, Jacques Derrida, Roland Barthes, Julia Kristeva, Luce Irigaray, Jean Baudrillard, Gilles Deleuze, Félix Guattari, Paul Virilio, Henri Lefebvre, Paul Ricoeur, Niklas Luhmann, Charles Taylor, Richard Rorty, Nancy Chodorow, Anthony Giddens, Ulrich Beck, Pierre Bourdieu, Zygmunt Bauman, Donna J. Haraway, Fredric Jameson, Stuart Hall, Juliet Mitchell ve Edward Said.

Kitabın yazarları ise şöyle: Richard Polt, Michel Richardson, Nick Crossley, Douglas Kellner, Andrew Bowie, Graeme Gilloch, Patrick Baert, Ann Branaman, Bryan S. Turner, Stephen Katz, Victor Jeleniewski Seidler, Christina Howells, Kelly Oliver, Caroline Bainbridge, Mike Gane, Paul Patton, John Armitage, Rob Shields, Kathleen Blamey, Jakob Arnoldi, Francis Dupuis-Déri, Marcos Anvelovici, Geoffrey Gershenson, Michelle Williams, Anthony Elliott, Nick Stevenson, Bridget Fowler, Barry Smart, Joseph Schneider, Patricia Ticineto Clough, Sean Homer, Chris Rojek ve Sarah Wright.

Künye: Kolektif – Çağdaş Toplum Kuramından Portreler, derleyen: Anthony Elliott ve Bryan S. Turner, çeviren: Barış Özkul, İletişim Yayınları, sosyoloji, 566 sayfa

Theodor W. Adorno – Metafizik (2017)

Frankfurt Okulu’nun en ünlü düşünürlerinden Adorno’nun metafizik üzerine verdiği dersler, konuyla ilgilenenler için adeta mücevher değerindedir.

Ve uzun zamandır Türkçeye çevrilmeyi bekleyen Adorno’nun söz konusu ders notları, İsmail Serin’in ince işçiliğiyle şimdi dilimize kazandırıldı.

Kitap, Mart ayında raflardaki yerini aldı.

Adorno burada, ilk olarak Aristoteles düşüncesine odaklanıyor ve ardından:

Metafiziğin kavramsal karakteri,
Olgucu felsefe tarihinde teoloji ve metafizik,
İlk neden öğretisi,
Kavramın tarihi,
Aristoteles metafiziği,
Platon’un İdeler öğretisi,
Heidegger’in, Aristoteles’in metafizik yaklaşımına dair düşünceleri,
Biçim ve madde,
Değişmezlik öğretisi,
Auschwitz’den sonra metafizik,
Benliğin tasfiyesi,
Ve olumsuzluğun bilinci gibi, metafizik felsefeye içkin önemli kavramları tartışıyor.

Ders notları, II. Dünya Savaşı’nda yaşananların Adorno’nun diğer alanlardaki fikirlerinde olduğu kadar, metafizik düşüncesinde de ne denli büyük dönüşümler yarattığını ortaya koymalarıyla da dikkat çekiyor.

Künye: Theodor W. Adorno – Metafizik, çeviren: İsmail Serin, İthaki Yayınları, felsefe, 256 sayfa

Geoff Boucher – Yeni Bir Bakışla Adorno (2013)

YENİ BİR BAKIŞLA ADORNO, Geoff Boucher, çeviren: Yetkin Başkavak, Kolektif Kitap, felsefe, 144 sayfa

Geoff Boucher elimizdeki nitelikli çalışmasında, çağdaş düşünürler arasında en kışkırtıcı ve önemli, ama en az anlaşılmış olanlarından Theodor W. Adorno’nun düşünce dünyasını, modern sanatın dönüm noktalarını fon alarak yorumluyor. Çalışmanın ilgi çekiciliği, Adorno düşüncesini iki dünya savaşı arasındaki dönemde Ekspresyonizmi, savaş sonrası dönemde de Soyut Ekspresyonizmi doğuran bağlam içine yerleştiriyor olması. Boucher bu bağlamda, Adorno’nun toplumsal ve kültürel kuramını, Frankfurt Okulu’na katkılarını, müzikte sanat tarihini yeniden inşa edişini, estetik kuramını ve postmodern kültür bağlamındaki önemini irdeliyor.

Roland Boer – Cennetin Eleştirisi (2013)

Roland Boer, tartışma yaratacak çalışması ‘Cennetin Eleştirisi’nde, 20. ve 21. yüzyılların sekiz önemli Marksist düşünürünün çalışmaları yoluyla Marksizm ve teoloji ilişkisini eleştirel bir bakışla sorguluyor.

Ernst Bloch, Walter Benjamin, Louis Althusser, Henri Lefebvre, Antonio Gramsci, Terry Eagleton, Slavoj Žižek ve Theodor Adorno’nun teolojinin cazibesine kapıldıklarını ve bunlardan büyük bir kısmının da Hıristiyanlıkla ve kiliseyle kişisel bağlantıları olduğunu belirten Boer, bu isimlerin düşünceleri üzerinde teolojinin ne gibi etkileri olduğunu, ayrıca onların düşüncelerinin teoloji ışığında nasıl yeniden değerlendirilebileceğini irdeliyor.

Künye: Roland Boer – Cennetin Eleştirisi: Marksizm ve Teoloji, çeviren: Melih Pekdemir, Ayrıntı Yayınları, inceleme, 560 sayfa, 2013

Theodor W. Adorno – Ahlak Felsefesinin Sorunları (2012)

AHLAK FELSEFESİNİN SORUNLARI, Theodor W. Adorno, hazırlayan: Thomas Schröder, çeviren: Tuncay Birkan, Metis Yayınları, felsefe, 202 sayfa

‘Ahlak Felsefesinin Sorunları’, Theodor W. Adorno’nun 1963 yılında verdiği on yedi dersten oluşuyor. Ahlak felsefesini teorik bir yaklaşımla ele alan Adorno, konuya, Kant’ın ahlak felsefesini analiz ederek başlıyor. Ahlak felsefesi bağlamında teori ile pratik arasındaki gerilim, kendiliğindenlik ve direniş, vicdan azabı olarak etik, ethos ve kişilik sorunu, ahlak ve toplumsal kriz, baskıcı karakterin sosyolojisi, özgürlük sorunu, nedensellik ve özgürlük, Kant’ta aklın ikili karakteri, burjuva iyimserliği, ahlakın akılda temellendirilmesi ve özgürlük ile yasa arasındaki dengesizlik, Adorno’nun tartıştığı kimi konular.

Detlev Claussen – Son Deha: Theodor W. Adorno (2012)

SON DEHA: THEODOR W. ADORNO, Detlev Claussen, çeviren: Dilman Muradoğlu, Yapı Kredi Yayınları, biyografi, 469 sayfa

Detlev Claussen ‘Son Deha’da, Frankfurt Okulu’nun efsanevi düşünürü Theodor W. Adorno’nun bir biyografisini kaleme getiriyor. Kitap, Adorno’yu, bizzat ona ait metinler üzerinden anlamaya çalışmasıyla dikkat çekiyor. Claussen, düşünürün ağırlıklı olarak mektup, aforizma ve eleştiri yazılarından yola çıkarak onun hem hayatının hem de teorisinin sağlam bir anlatımını veriyor. Adorno’nun 1910’larda Frankfurt’taki çocukluğuk dönemiyle başlayan kitap, iki Dünya Savaşı, Nazizm, Stalin diktatörlüğü, Soğuk Savaş ve öğrenci hareketleri gibi önemli tarihi durakların Adorno’nun hayatı ile düşüncesindeki yansımalarını izliyor.

Theodor W. Adorno – Otoritaryen Kişilik Üstüne (2011)

OTORİTARYEN KİŞİLİK ÜSTÜNE, Theodor W. Adorno, çeviren: Doğan Şahiner, Say Yayınları, felsefe, 336 sayfa

‘Otoritaryen Kişilik Üstüne’, düşünür Theodor W. Adorno’nun Nazi Almanyası’nı terk ettikten sonra ABD’de kaleme aldığı eserlerden biri. Kitap esasında, Frankfurt Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü üyelerinin, sürgünden sonra, başka bilimcilerle birlikte gerçekleştirdikleri ‘Önyargı Üstüne Çalışmalar’ın üçüncü cildini oluşturan kitaba Adorno’nun yaptığı katkıdan oluşuyor. Başta antisemitizm üzerine odaklanan araştırma, can alıcı bir soruyla, “Bu düşünceleri belli bireyler kabul ederken neden başkaları kabul etmiyor?” sorusuyla başlıyor. Kitap, bu sorunun yanıtını ararken, antisemitizmin muhtemelen özgül ya da yalıtık bir fenomen olmayıp daha genel bir ideolojik çerçevenin bir parçası olduğu ve bireyin bu ideolojiye açıklığının asıl olarak onun psikolojik gereksinimlerinden kaynaklandığı hipotezini de masaya yatırıyor.

Kolektif – Estetik ve Politika (2006)

ESTETİK VE POLİTİKA, Kolektif, çeviren: Ünsal Oskay, Alkım Yayınları, felsefe, 455 sayfa

‘Estetik ve Politika’ isimli bu derleme, Moskova’da Almanca olarak yayımlanan ve sürgündeki anti-faşist yazarların organı olan Das Worth dergisinde 1938 yılında patlak veren dışavurumculuk tartışmasına ilişkin Bloch, Lukács, Brecht, Benjamin ve Adorno imzalı ünlü metinleri bir araya getiriyor ve sorunu tarihsel bir perspektiften görebilmeyi amaçlıyor. Kitapta, Fredric Jameson’un bu yazılar hakkında kaleme aldığı kapsamlı bir sunumun yanı sıra, Theodor Adorno’nun iki, Ernst Bloch, György Lukacs, Bertolt Brecht ve Walter Benjamin’in de birer yazısı bulunuyor. Kitapta ayrıca, Ahmet Oktay’ın, makalelerin odaklandığı konularla ilgili kaleme aldığı bir yazı da yer alıyor.